W związku ze zdecydowanym pogarszaniem się sytuacji w zakresie występowania na terenie Polski afrykańskiego pomoru świń, zjednoczona branża krajowych producentów materiału biologicznego apeluje do ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi o pilne opracowanie kompleksowego programu działań dla ochrony krajowego materiału biologicznego – nasienia knurów, interesów polskich gospodarstw rolnych prowadzących hodowlę trzody chlewnej i zakładów przetwórstwa mięsnego zapewniających tysiące miejsc pracy, poprzez podjęcie działań legislacyjnych mających na celu:
- umożliwienie nadania centrom pozyskiwania nasienia knurów statusu zakładu odizolowanego,
- opracowanie rozwiązań prawnych umożliwiających funkcjonowanie i sprzedaż nasienia wyprodukowanego w centrach pozyskiwania nasienia zlokalizowanych w strefach objętych ograniczeniami zarówno II (różowej) jak i III (czerwonej).
Dynamiczny rozwój sytuacji związanej z rozprzestrzenianiem się ASF i ustanawianiem na terytorium Polski coraz to nowych obszarów objętych ograniczeniami I, II i III, wobec braku jasnych rozwiązań prawa krajowego umożliwiających działanie producentom materiału biologicznego zlokalizowanym w strefach różowej i czerwonej, może w niedalekiej przyszłości doprowadzić do załamania rynku produkcji świń w Polsce i zamknięcia wysokospecjalistycznych firm zajmujących się pozyskiwaniem nasienia knurów jak również całego łańcucha trzody chlewnej. Spośród licznych konsekwencji tego stanu branża zwraca uwagę na napływ materiału biologicznego z krajów Europy Zachodniej, który spowoduje utratę miejsc pracy przez wykwalifikowanych pracowników centrów pozyskiwania nasienia, ale także odbije się na całej branży trzody chlewnej, co może doprowadzić do wzrostu cen wieprzowiny, a w konsekwencji narastania niezadowolenia społecznego.
Nie możemy wykluczyć, że w obliczu gwałtownego rozprzestrzeniania się wirusa ASF w Polsce, w niedalekiej przyszłości większość zakładów zajmujących się pozyskiwaniem nasienia knurów znajdzie się w strefie objętej ograniczeniami III, co na gruncie obowiązujących przepisów prawnych w zasadzie uniemożliwi im działanie.
Jednym z głównych zadań centrów pozyskiwania nasienia knurów jest realizacja założeń polskich programów hodowlanych, które określają zasady prac dotyczących doskonalenia genetycznego knurów w stadach hodowlanych i dotyczą następujących ras świń: wielka biała polska, polska biała zwisłoucha, puławska, duroc, pietrain i hampshire. Prace te mają na celu doskonalenie genetyczne czystych ras oraz produkcję materiału hodowlanego, zarówno czystorasowego, jak i mieszańcowego. Zadania te realizowane są pod nadzorem Polskiego Związku Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”.
Wieloletnie doświadczenia specjalistów branży oraz wypracowane w toku pracy procedury pozwalają nam na osiąganie postępu hodowlanego poprzez ostrą selekcję i odpowiedni dobór rozpłodników, a także możliwość szybkiego rozprzestrzeniania w wybranej populacji pożądanych cech osobników wybitnych. Systematyczne prace nad doskonaleniem genotypu i fenotypu zwierząt oraz stały nadzór weterynaryjny nad knurami pozwalają na szybką eliminację ze stada osobników o obniżonej wartości reprodukcyjnej i zdrowotnej oraz eliminowanie chorób rozprzestrzeniających się drogą płciową. Bez kontynuacji tej współpracy realizacja programów hodowlanych będzie zagrożona, a w konsekwencji wymienione rasy świń (nikt poza krajowymi centrami nie posiada odpowiedniej puli genów) zostaną przekrzyżowane obcym rasowo materiałem, co de facto oznaczać będzie nieodwracalną utratę puli niepowtarzalnych i niemożliwych do odtworzenia genów.
W roku 2020 branża hodowlana wprowadziła do obrotu 2 636 100 porcji nasienia knurów, z tego ponad połowa pochodziła od polskich ras. W roku 2021 z uwagi na ASF widać tendencję spadkową w sprzedaży, która bez podjęcia konkretnych działań będzie się tylko pogłębiać.
Zdaniem przedstawicieli zjednoczonej branży centra pozyskiwania nasienia, ze względu na przestrzeganie surowych zasad bioasekuracji nie stanowią ryzyka dalszego rozprzestrzeniania się afrykańskiego pomoru świń. A niewprowadzenie stosownych przepisów prawnych zabezpieczających ciągłość pozyskiwania materiału biologicznego przez krajowe centra w uwarunkowaniach ASF, to warunek sine qua non obrony całego polskiego sektora trzody chlewnej i przetwórstwa mięsnego przed negatywnymi oraz nieodwracalnymi skutkami ekonomicznymi.
