Co, gdy IW odmówi odszkodowania za ASF lub grypę ptaków?

Podczas posiedzenie Podkomisji stałej do spraw monitoringu zwalczania Afrykańskiego Pomoru Świń oraz innych chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich ministerstwo rolnictwa przedstawiło informację dotyczącą „odszkodowań za straty poniesione przez hodowców w związku z występowaniem ASF i grypy ptaków w  Polsce”. 

Co mówią przepisy? 

Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych  zwierząt za m.in. świnie, kury, kaczki, gęsi, indyki, perlice, przepiórki, kuropatwy, bażanty, strusie zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej albo padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania, w tym przypadku afrykańskiego pomoru świń (ASF) i wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI), przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa.

Co do zasady, wysokość odszkodowania jest równa wartości rynkowej utraconego zwierzęcia. Wysokość odszkodowania określana jest przez zespół, w skład którego wchodzi dwóch rzeczoznawców i powiatowy lekarz weterynarii. Odszkodowanie jest przyznawane na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez powiatowego lekarza weterynarii. 

Jakie odszkodowania otrzymali rolnicy za ASF? 

• Rok 2020
  • Liczba gospodarstw, którym wypłacono odszkodowania za zabite świnie: 241
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za zwierzęta: 14 885 800,99 zł
    • za pasze, sprzęt i inne odszkodowania: 732 918 zł
  • Liczba gospodarstw, którym odmówiono wypłaty odszkodowania: 26
  • Koszt wypłaconych nagród/zapomóg: 588 922,01 zł.
• Rok 2021
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za zwierzęta: 23 277 950,55 zł
    • za pasze, sprzęt i inne odszkodowania: 1 760 429 zł
  • Koszt wypłaconych nagród/zapomóg: 475 490 zł.
• Rok 2022
  • Liczba gospodarstw, którym wypłacono odszkodowania za zabite świnie: 16
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za zwierzęta: 2 066 416,93 zł
    • za pasze: 477 682,07 zł
  • Liczba gospodarstw, którym odmówiono wypłaty odszkodowania: 5
  • Koszt wypłaconych nagród/zapomóg: 84 627,33 zł
• Rok 2023 (stan na dzień 29.06.2023)
  • Liczba gospodarstw, którym wypłacono odszkodowania za zabite świnie: 1
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za zwierzęta: 1 417 568 zł
  • Liczba gospodarstw, którym odmówiono wypłaty odszkodowania: 1.

Odszkodowania za wysoce zjadliwą grypę ptaków (HPAI) u drobiu

• Rok 2019 r. (3 ogniska HPAI stwierdzone 31.12.2021)/2020
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za ptaki: 66 724 863 zł
    • za jaja: 1 201 886,73 zł
    • za pasze, sprzęt i inne odszkodowania: 2 463 339 zł.
• Rok 2021
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za ptaki: 530 965 701,21 zł
    • za jaja: 32 183 631,07 zł.
• Rok 2022
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za ptaki: 73 964 010,22 zł
    • za jaja: 2 453 401,77 zł
    • za pasze, sprzęt i inne odszkodowania: 3 197 923,18 zł.
• 2023 r. (stan na dzień 29.06.2023)
  • Kwota wypłaconych odszkodowań:
    • za ptaki: 66 440 646,77 zł ( za ogniska z 2023 r.) + 23 872 567,92 zł (za ogniska z 2022 r.)
    • za jaja: 2 190 427,92 zł
    • za pasze, sprzęt i inne odszkodowania: 612 470,12 zł.

Kto nie dostanie odszkodowania? 

Oczywiście w przyznaniu odszkodowania nie ma automatyzmu. W przypadku naruszenia przez posiadacza zwierząt przepisów o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, w tym niedopełnienia obowiązku niezwłocznego zawiadomienia o podejrzeniu choroby zakaźnej u zwierząt lub innych obowiązków ustawowych ciążących na posiadaczu zwierząt w takiej sytuacji albo niepodporządkowania się nakazom i zakazom nałożonym decyzją administracyjną lub wynikającym wprost z aktów prawa miejscowego oraz rozporządzeń wykonawczych – odszkodowanie nie przysługuje.

Odszkodowanie nie przysługuje również w przypadku nie zastosowania się do obowiązków określonych w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Przed wydaniem decyzji administracyjnej w przedmiocie przyznania odszkodowania, powiatowy lekarz weterynarii zobowiązany jest do ustalenia, czy nie ma przesłanek do odmowy wypłaty odszkodowania. 

Co zrobić, gdy IW odmówi odszkodowania?

Głównymi przyczynami odmowy odszkodowania są uchybienia w bioasekuracji, te uchybienia, które są zawarte i opisane w rozporządzeniach MRiRW. Najczęstszymi błędami przy ASF jest wjazd bez dezynfekcji sprzętem rolniczym na teren gospodarstwa – tłumaczył w Sejmie zastępca Głównego Lekarza Weterynarii Krzysztof Jażdżewski. 

GIW poinformował, że rolnik, który się nie zgadza z decyzją o odmowie przyznania odszkodowania może iść ze sprawą do sądu powszechnego. Krzysztof Jażdżewski powiedział, że Inspekcja Weterynaryjna jeszcze nie przegrała.

wk
fot. Sierszeńska