Jak wygląda likwidacja ogniska ASF? Jakie formy pomocy finansowej dla hodowców?

W Polsce wyznaczono już 40. ognisk ASF. Niestety ogniska są rozrzucone po całym kraju i wygląda na to, że wirus zajmuje coraz większy obszar i coraz bardziej komplikuje życie hodowcom świń. Często wydaje nam się, że coś, co się dzieje w odległym krańcu Polski, nas nie dotyczy i nas nie spotka. Niestety w przypadku tego wirusa - wszystko jest możliwe i trzeba być świadomym, tego, że nawet najlepiej zabezpieczone chlewnie z wysokim standardem bioasekuracji są narażone na wybuch choroby. Wirus łatwo się przedostaje do chlewni z paszą, na ubraniach, butach czy oponach samochodów. 

ASF atakuje w woj. pomorskim i zachodniopomorskim! Kolejne 2,4 tys. świń do utylizacji i kłopoty dla okolicznych hodowców

Jedyną metodą na skuteczne zabezpieczenie chlewni jest bioasekuracja na najwyższym poziomie, choć i nawet to czasem zawodzi. Dlaczego bioasekuracja jest zatem ważna, skoro i tak może zawieść? Przede wszystkim dlatego, że jeżeli wirus dostanie się jednak do chlewni, to musimy udowodnić Inspekcji weterynaryjnej, że spełniliśmy wszystkie wymagania bioasekuracji. W innym wypadku, jeśli Inspekcja stwierdzi niedopatrzenie ze strony hodowcy, może zdecydować o braku wypłaty odszkodowania. 

Co się dzieje w sytuacji kiedy wyznaczone zostanie ognisko ASF w gospodarstwie?

Najczęściej podejrzenie wystąpienia choroby w stadzie stwierdza lekarz weterynarii obsługujący stado, na podstawie objawów lub upadków. Próbki są kierowane do badań i hodowca czeka na wynik. W sytuacji pozytywnego wyniku powiatowy lekarz weterynarii zarządza:

• jak najszybszą likwidację ogniska,
• ustalenie źródła choroby,
• ustalenie czy nie doszło do przeniesienia choroby do innych gospodarstw (lub innych podmiotów, np. rzeźni).

Warto pamiętać, że zgłoszenia podejrzenia należy zgłosić z dwóch powodów - po pierwsze ze względu na zatrzymanie rozprzestrzeniania ASF, po drugie jeśli nie zgłosimy tego faktu gospodarstwo może się pożegnać z odszkodowaniem (więcej informacji poniżej). 

Umiemy zwalczać ASF! Jak lekarze weterynarii pracują w terenie?

Jakie działania podejmuje Inspekcja w gospodarstwie? 

W przypadku stwierdzenia ogniska ASF, pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej podejmowane są m. in. następujące działania:

• wszystkie świnie w gospodarstwie, w którym stwierdzono ASF muszą zostać niezwłocznie zabite, a ich zwłoki zniszczone;
• zniszczeniu podlegają również obecne w gospodarstwie wszelkie produkty pozyskane od świń oraz wszelkie przedmioty i substancje (w tym pasze), które mogły zostać skażone wirusem ASF i nie mogą zostać odkażone;
• gospodarstwo, w którym stwierdzono ASF podlega oczyszczaniu i dezynfekcji przy użyciu odpowiednich preparatów biobójczych, które wykazują działanie unieszkodliwiające w stosunku do wirusa ASF 

Dezynfekcja gospodarstwa, budynków i pomieszczeń

To ważne działanie, które należy przeprowadzić, aby wirus nie rozprzestrzeniał się dalej oraz żeby nie pojawił się ponownie po wprowadzeniu świń. W dezynfekcji najważniejsze jest najpierw umycie, później kolejno dezynfekcja. Bardzo ważne jest stężenie preparatów do dezynfekcji oraz skuteczne ich rozprowadzenie. Również ściółka podlega dezynfekcji i utylizacji. Szczegółowe wytyczne w tym zakresie podaje GIW TUTAJ

​Kiedy można wprowadzić świnie? 

​​Kiedy zakończy się wstępna i końcowa dezynfekcja hodowca musi cierpliwie czekać. 

• Po zakończeniu wszelkich niezbędnych działań musi minąć odpowiednio długi okres, zanim w gospodarstwie ponownie będą mogły być umieszczone pierwsze świnie (co najmniej 40 dni od dnia zakończenia oczyszczania i dezynfekcji).

Obszary: zagrożony i zapowietrzony

Wokół ogniska ASF wyznacza się obszar zapowietrzony (o promieniu co najmniej 3 km) i obszar zagrożony (sięgający co najmniej 7 km poza obszar zapowietrzony).

- Gospodarstwo utrzymujące świnie, położone w obszarze zapowietrzonym lub zagrożonym, wyznaczonym w związku z wystąpieniem ogniska ASF (obszary wymienione w rozporządzeniach powiatowego lekarza weterynarii lub Wojewody), obowiązuje bezwzględny zakaz wyprowadzania świń z tego gospodarstwa przez okres:

• 40 dni - w obszarze zapowietrzonym, przy czym zakaz wywozu świń z gospodarstw w obszarze zapowietrzonym może zostać skrócony do 30 dni, jeżeli na podstawie przeprowadzonych zgodnie z instrukcją diagnostyczną, intensywnych programów pobierania próbek i badań tych próbek wykluczono chorobę,
• 30 dni - w obszarze zagrożonym, przy czym zakaz wywozu świń z gospodarstw w obszarze zagrożonym może zostać skrócony do 21 dni, jeżeli na podstawie przeprowadzonych zgodnie z instrukcją diagnostyczną, intensywnych programów pobierania próbek i badań tych próbek wykluczono chorobę.

Pozwolenie na przemieszczanie zwierząt od powiatowego lekarza weterynarii

- Po upływie ww. okresów należy zgłosić się do powiatowego lekarza weterynarii w celu uzyskania pozwolenia na przemieszczenie zwierząt z gospodarstwa. Szczegółowe informacje o możliwości przemieszczenia świń z gospodarstw położonych na obszarze zapowietrzonym i zagrożonym można uzyskać u powiatowego lekarza weterynarii - wyjaśnia GIW. 

Zapomoga lub odszkodowanie za ASF?

GIW zaznacza, że wszyscy hodowcy, u których wystąpiło ognisko ASF, spełniający wymagania weterynaryjne (w tym z zakresu identyfikacji i rejestracji świń) otrzymają należne im odszkodowanie za straty poniesione w związku z działaniami Inspekcji Weterynaryjnej.

Rolnikom z tytułu strat spowodowanych przez ASF przysługują dwie formy pomocy; zapomoga i odszkodowanie. 

• Zapomoga przysługuje hodowcy, który dopełnił obowiązku zgłoszenia podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt za zwierzę, które padło, zanim powiatowy lekarz weterynarii otrzymał informację o zgłoszeniu, jeżeli stwierdził, że zwierzę padło z powodu zachorowania na chorobę zakaźną zwierząt podlegającą obowiązkowi zwalczania.

  Wysokość zapomogi stanowi 2/3 wartości rynkowej zwierzęcia. Wartość rynkową określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców.

• Odszkodowanie przysługuje hodowcy za zwierzęta zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej, padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez organów Inspekcji Weterynaryjne przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania, ale również zlikwidowane z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania produkty pochodzenia zwierzęcego, jaja wylęgowe, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia, zniszczonych produktów pochodzenia zwierzęcego, jaj wylęgowych, pasz oraz sprzętu. Wartość rynkową określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców. 

Jest jeszcze trzecia forma pieniężnej pomocy, która nazywa się Nagrodą. Przyznaje się ją ze środków budżetu państwa osobom, którym nie przysługuje odszkodowanie, a które przyczyniły się do szybkiej likwidacji choroby zakaźnej. Nagrodę przyznaje wojewódzki lekarz weterynarii na wniosek powiatowego lekarza weterynarii.  

oprac. dkol na podst. GIW