Podczas konferencji firmy Magia Agro hodowcy bydła mlecznego z Podlasia mieli okazję wysłuchać wykładów specjalistów m.in. dr. Tamása Kertésza z Wegier z firmy Vet Agro oraz dr. Huw McConochie z Walii z firmy Zinpro oraz dr. Elliota Blocka z USA, który reprezentował Arm&Hammer .
Okres okołoporodowy u krów to wymagający czas dla rozwijającego się cielęcia, ale również dla krów, które przygotowuja się do wysiłku jakim jest wycielenie oraz uruchomienia produkcji mleka. Wtedy zwykle pojawiają się deficyty dotyczące składników mineralnych, ale również niedobór energii lub białka, które mogą powodować schorzenia metaboliczne, które z kolei będą skutkowały obniżeniem wydajności w laktacji, wysokimi kosztami leczenia zwierzęcia, a więc wiążą się ze stratami finansowymi dla hodowców. Tego jednak każdy chciałby uniknąć, a dzięki takim konferencjom jest to możliwe.
Konferencję w Dworku w Brzóskach otworzyli Michał Brzozowski i Przemysław Rutkowski z firmy Magia Agro.
- Nasza konferencja w całości będzie poświęcona najbardziej newralgicznemu okresowi w żywieniu bydła, a więc okresowi przejściowemu, na trzy tygodnie przed i trzy tygodnie po wycieleniu. Błędy w tym okresie mają bardzo duży wpływ na późniejszą wydajność i długowieczność użytkowania naszych zwierząt – mówił Michał Brzozowski i zaznaczył, że Magia Agro, której siedziba znajduje się w Ciechanowcu na Podlasiu, jest to firma z całkowicie polskim kapitałem, jednak korzystają z innowacyjnych rozwiązań innych firm, stąd podczas konferencji wystąpienia zagranicznych prelegentów z VetAgro, Zinpro, Noac oraz Arm Hammer.
Krowy mają wysoki potencjał, ale od nas zależy czy go wykorzystamy
Dr Tamás Kertész z VetAgro twierdzi, że w przyszłości prognozowana jest koncentracja produkcji mleka i dalszy wzrost wydajności krów, gdyż mają do tego znakomite predyspozycje genetyczne. Obecnie na porządku dziennym krowy produkują 10-12 tys. litrów mleka, a mogą produkować jeszcze więcej i efektywniej, ale potrzebują odpowiedniego wsparcia żywieniowego oraz suplementacji składników, aby mleko było dobrej jakości, a organizm zwierzęcia nie ucierpiał, a remont stada nie był wyższy niż byśmy tego oczekiwali. Dr Kertész w swojej prezentacji pokazał, na co dokładnie muszą zwrócić uwagę producenci mleka, aby uniknąć błędów w tym wyjątkowym okresie fizjologicznym.
Po porodzie wysokie potrzeby
Zaznaczył, że okres przejściowy wpływa bezpośrednio na poród i rozpoczęcie laktacji, które są z kolei ogromnym wyzwaniem dla organizmu, który jednocześnie stanie się niebawem fabryką mleka. Krowy, produkujące w szczycie laktacji 60 litrów mleka muszą wyprodukować 3 kg laktozy, 2,5 kg tłuszczu i 2,1 kg białka DZIENNIE!
- Musimy mieć w oborze krowy, które będą samodzielnie produkowały 4,5 kg glukozy, aby z niej wytworzyć 3 kg laktozy. Aby to przetworzyć i wykorzystać potrzebna jest zdrowa wątroba i dobra kondycja krów – mówił ekspert z Węgier. Problemem zawsze jest to, że po porodzie przez pierwsze 10-30 dni krowy nie mają dobrego apetytu i zaczyna się pojawiać coś, co nazywamy ujemnym bilansem energetycznym. Organizm krowy nie pobierając wystarczającej ilości energii, białka i wapnia, zaczyna mobilizować własne rezerwy.
Wzrost ciał ketonowych
Taka mobilizacja niestety kończy się zwykle wytwarzaniem ciał ketonowych, które prowadzą do stłuszczenia wątroby. Ten proces z kolei upośledza funkcję produkcji glukozy. Średnio przyjmuje się, że około 15% zwierząt ma powyżej 12 mg BHBA w osoczu (ciał ketonowych) po porodzie, co bezpośrednio wpływa na rozwój ketozy.
Hodowca musi temu zapobiegać a krowa powinna otrzymać substancje wspomagające prawidłową pracę wątroby, a więc niacynę, karnitynę i cholinę (pomaga usuwać tłuszcz z wątroby).
Specjalista z Węgier zapytał, ilu hodowców bada stężenie ciał ketonowych w moczu. Nikt z sali nie podniósł ręki, zaznaczył, że trzeba przeprowadzać to badanie, bo nawet 20-30% krów może mieć ketozę podkliniczną. Można sprawdzić stężenie ciał ketonowych także we krwi, których stężenie nie może przekraczać 1200 µmol/l krwi.
System odpornościowy w okresie przejściowym
Po wycieleniu system immunologiczny jest osłabiony, a do prawidłowej pracy potrzebuje glukozy, jednocześnie organizm odczuwa niedobór energii i białka oraz wapnia. Aby pomóc układowi odpornościowemu stłumić stan zapalny, układ odpornościowy musi być silny, jeśli jest osłabiony pojawi się przewlekły stan zapalny, który może spowodować straty nawet 3-7 kg mleka dziennie.
W tym czasie krowy powinny mieć dostęp w dawce pokarmowej do witaminy B12, która zapobiega stłuszczeniu wątroby, metioniny i choliny. W okresie zasuszenia krowy potrzebują nawet 30-35 g metioniny, gdyż to ona uczestniczy w produkcji glukozy. Warto również pamiętać, że to właśnie glukoza jest paliwem dla układu odpornościowego.
W tym czasie może również pojawić się stres oksydacyjny, który występuje po spaleniu kwasów tłuszczowych i negatywnych sygnałach z układu odpornościowego. Z kolei oksydanty, które są wytwarzane w trakcie stresu wpływają negatywnie na wątrobę.
Specjalista uważa, że właśnie dlatego warto stosować MecoVit, to produkt stosowany od 20 lat, zawiera w swoim składzie metioninę, cholinę i witaminy z grupy B w formie chronionej.
- Po zastosowaniu MecoVitu organizm krowy ma wsparcie w eliminacji tłuszczu w wątrobie i na tym nam zależy podczas okresu zasuszenia – mówił dr Kertész i dodał, że aby działał skutecznie należy go zastosować co najmniej przez 3 tyg. przed wycieleniem w ilości 50 g/dziennie i przez kolejne 3 tygodnie po wycieleniu ok. 30 g/dziennie.
Wymieniał, że po przeprowadzonych badaniach w różnych stadach po zastosowaniu preparatu udało się wyeliminować stany zapalne, np. przy matritis i mastitis, produkcja mleka wzrosła o 9%, spadła zawartość komórek somatycznych w mleko i spadł tłuszcz w mleku.
Wydajność mleka wzrosła?
Jędrzej Staniszkis z firmy Noack Polen (dystrybutor VetAgro) przedstawił przykłady badań, które przeprowadzono w różnych gospodarstwach w Polsce. Po zastosowaniu preparatu przed wycieleniem w dawce ok. 30 g/dziennie, w pierwszych 30 dniach laktacji wydajność wzrosła o 3-3,5 kg dziennie, a wyniki badań pokazały również lepszą proporcję tłuszczu do białka. Widoczne było lepsze wykorzystanie glukozy i ochrona układu odpornościowego oraz wątroby przed mobilizacją tłuszczu, schorzenia metaboliczne występowały znacznie rzadziej.
Najlepszy efekt uzyskano w stadzie, w którym był podział na grupy żywieniowe, a krowy otrzymywały 50 g preparatu przed i 30 g po wycieleniu, aż do 60 dnia po porodzie.
- 3,62 kg mleka więcej od krowy dziennie do 30 dnia laktacji, spadek poziomu tłuszczu, współczynniki tłuszczu do białka się obniżył.
Najważniejsze informacje dot. okresu przejściowego
- Okres przejściowy = zmiany hormonalne plus ważny ujemny bilans energetyczny
- Nieefektywne zarządzanie okresem przejściowym zagraża całym dochodom gosp. mlecznych
- Najlepszym sposobem na osiągnięcie dobrych wyników w okresie przejściowym jest profilaktyka
MecoVit pomaga kontrolować ryzyko ketozy, stłuszczenia wątroby i zwiększyć odporność na inne choroby. Połączenie metioniny chronionej w żwaczu i wybranych składników odżywczych, wspierają zdrowie wątroby i metabolizm energetyczny u krów w okresie przejściowym. Można go stosować w stacji paszowej lub w mieszance paszowej np. TMR. Zawiera 22% DL-metioniny, 10% chlorek choliny, 3% Betainy, witaminę B2 i B12 1%.
Dr Kertész przedstawił również inny produkt - Timet, który zawiera 55% mikrootoczkowanej DL-metioniny (chronionej przed rozkładem żwaczu).
Produkty VetAgro to produkty chronione przed rozkładem w żwaczu w matrycy tłuszczowej, w jednej granulce produktu zatopione są substancje aktywne. Składniki odżywcze zostają w wewnątrz produktu i są rozkładane w miejscach o najwyższym wchłanianiu.
Choroby przejściowe hamują wydajność w laktacji
Dr. Huw McConochie, ekspert z firmy Zinpro wymienił z kolei rzeczy, które uniemożliwiają krowom wykorzystanie potencjału genetycznego do wysokiej produkcji mleka.
10 wskazówek dla okresu przejściowego
- Odpowiednia przestrzeń paszowa – 1,2 standardowego stanowiska dla krowy, 75 cm przestrzeni przy stole paszowym
- Staraj się nie zmieniać grup 2 razy w okresie zasuszenia (przenosić krowy wcześniej niż 7 dni przed porodem – stres, produkcja kortyzolu i spadek spożycia s.m.)
- Unikaj przenoszenia krów do kojca 7-2 dni przed porodem
- Zapewnij 10-12 m2 miejsca do leżenia na krowę, co najmniej 1 stanowisko na głębokiej ściółce na krowę
- W kojcu dla krów w okresie przejściowym nie powinny znajdować się kulawe krowy
- Latem zapewnij wentylację, stosując prędkość chłodzenia ok. 1,5 m/s.
- Kontroluj spożycie energii i potasu za pomocą pociętej słomy (długość cięcia 2,5 cm)
- Zapewnij ciche i spokojne miejsce do ocielenia
- Zadbaj o odpowiednią równowagę makroelementów w grupie Close-Up (K, P, Ca, Mg, S)
- Kontrola świeżych krów i skuteczna identyfikacja krów wymagających interwencji.
Minerały śladowe konieczne w dawce
W okresie przejściowym bardzo istotne są cynk, mangan, chrom i selen oraz miedź, warto pamiętać, że właśnie te pierwiastki śladowe pomagają w odpowiednim bilansie wapnia w organizmie.
Stan zapalny mogą powodować endotoksyny, patogeny lub stres (urazy), są to czynniki, które aktywują układ odpornościowy. Otyłe krowy mają stale stan zapalny, także te, które stale mobilizują tkankę tłuszczową. Krowy zasuszone powinny być oceniane pod względem kondycji, ale również powinna być kontrolowana zawartość wapnia (na jego poziom wpływają stany zapalne)
Krowa po porodzie jest w naturalnym stanie zapalnym, dzięki któremu następują takie czynności jak wydalenie łożyska, naprawa tkanek po porodzie, mobilizacja do produkcji mleka. Jeżeli jednocześnie działają na organizm dodatkowe czynniki stresowe związane z żywieniem, utrzymaniem, innymi schorzeniami, krowa musi aktywować system odpornościowy. Pojawiają się takie problemy jak za mała ilość glukozy, problemy z zapłodnieniem, czy budową tkanki kopyt. Następstw niestety jest wiele.
- Ja uważam, że okres przejściowy jest powiązany ze stanem zapalnym kopyt, który występuje zwykle w czasie 6-8 tygodni po wycieleniu – mówił dr McConochie.
Właśnie suplementacja tych minerałów śladowych (cynk, miedź, selen, mangan, chrom) pomaga w wykorzystaniu glukozy, zapobiega stanom zapalnym i zmniejsza nieszczelność jelita. Minerały krytyczne wpływają pośrednio lub bezpośrednio na układ odpornościowy.
Ile podawać mikroelementów?
Odpowiednia suplementacja pierwiastków śladowych powinna zaspokoić podstawowe zapotrzebowanie, ale także stanowić pewien rodzaj magazynu, gdy istnieje większe zapotrzebowanie układu antyoksydacyjnego lub podczas rozwoju odpowiedzi immunologicznej.
Krowy zasuszone w 12-12,5 kg s.m. paszy powinny pobrać 476 mg/dobę cynku, 238 mg/dobę manganu i 42 mg/dobę miedzi.
Selen i cynk potrzebne przez cały okres ciąży
Warto zaznaczyć, że w przypadku wysokiego poziomu kortyzolu (stresu) cynk gorzej się wchłania z jelita. Spożycie paszy jest niższe, wydajność wchłaniania jest niska i wówczas trzeba podawać składniki wysokiej jakości i łatwo wchłaniane w jelicie. Ciężarne krowy oddają cały selen rozwijającemu się cielęciu, dlatego powinno go być odpowiednio dużo.
Selen i cynk odpowiadają za kontrolę stresu oksydacyjnego, możemy go zmniejszyć i skorzysta na tym również cielę. Odpowiedni poziom selenu we krwi odpowiada również za prawidłowe wchłanianie immunoglobulin i produkcję siary dobrej jakości.
Jednym z takich dodatków mineralnych jest Zinpro Avalia Dairy, która poprawia wzrost cieląt oraz ogranicza wyzwania metaboliczne organizmu krów. W Kalifornii przeprowadzono badania w gospodarstwach i sprawdzano wpływ suplementacji. U krów gdzie stosowano minerały śladowe uzyskano 21% zmniejszenie poziomu ketonów we krwi, 52% spadek przypadków ketozy, 50% mniej gorączek mlecznych. Ponadto cielęta lepiej przyrastały i były zdrowsze.
Po zastosowaniu preparatu uzyskano również:
- redukcję kulawizn 35%
- poprawę wydajności mleka 4%
- 9% większą efektywność żywienia
- 20% niższy poziom komórek somatycznych
- Dążymy do tego aby było więcej krów produkujących 100 tys. kg mleka – mówił dr McConochie i według niego można to osiągnąć stosując mikroelementy śladowe, związane z aminokwasami tzw. chelaty aminokwasowe.
Znaczenie minerałów śladowych jest ogromne, nawet ten mały element jest bardzo istotny dla całej produkcji i zdrowia. Specjalista dodał, że korzyści łączenia aminokwasów z minerałami śladowymi są przewagą nad innymi produktami na rynku.
Biochlor – co to takiego?
Dr Elliot Block z firmy Arm Hammer mówił o tym, jak ważny jest bilans kationowo anionowy (DCAD) u krów mlecznych w okresie przejściowym.
Podał, że około 30% krów ma problem z metritis, 78% przypadków występuje w pierwszych 3 tygodniach po porodzie, wówczas może się również pojawić gorączka, ketoza, mastitis, metritis, utrata wydajności. Aby do tego nie doszło konieczne jest utrzymanie bilansu DCAD, co jest dość trudne zważając na fakt, że krowy po porodzie nie są chętne do pobierania dużej ilości paszy.
Dr Block podkreślił, że bardzo ważne jest zapobieganie niepotrzebnym stresom, a więc jak najrzadsze przeganianie do nowych kojców, w tym czasie zaleca się 85% zagęszczenia powierzchni, na której przebywają zwierzęta. Krowy powinny mieć stały dostęp do paszy i wody.
Według niego idealny czas rozpoczęcia okresu przejściowego to 21 dni przed porodem, może być dłużej, ale nie mniej niż 18 dni, bo „już możemy postawić na niej krzyżyk” i wiadomo, że będą z nią problemy. Najlepsza wydajność mleka w późniejszej laktacji jest jeśli okres przygotowania jest dłuższy niż 23 dni.
Sód, potas – chlor i siarka – wFażne bilansie DCAD
Bio-chlor to produkt, który oferuje firma Arm Hammer, jest również sprzedawany przez firmę Magia Agro.
Specjalista zaprezentował wyniki badań preparatu, w których po zastosowaniu bio-chloru było o 8% cieląt więcej od 100 krów, ryzyko brakowania wynikające z chorób metabolicznych się zmniejszyło, a wydajność mleczna wzrosła o 850 kg w okresie laktacji (przy ujemnym DCAD, na 21 dni przed porodem).
Jeżeli z kolei chodzi o zapobieganie chorobom, to krowy żywione paszą z bio-chlorem co najmniej 21 dni miały po porodzie 85% mniej przypadków gorączki mlecznej, 65% mniej zatrzymań łożyska, 71% mniej zapaleń macicy. Według niego w badanych stadach krowy zapadały na choroby okołoporodowe o 56% przypadków rzadziej niż bez stosowania tego dodatku.
Białko metabolizowane w jelicie
Bio-chlor oprócz tego, że zawiera substancje wpływające korzystnie na utrzymanie odpowiedniego bilansu kationowo-anionowego zawiera również białko metabolizowane w jelicie. Jest trawione postruminalnie, dostarcza aminokwasów, które są niezbędne do zaspokojenia potrzeb bytowych i produkcyjnych krowy. Według dr. Blocka jeżeli mamy w dawce 900 g/dzień białka metabolicznego to jest to zupełne minimum, wysokie to 1400 g/dzień. Warto pamiętać, że im większa zawartość białka metabolicznego tym większa wydajność. Po zastosowaniu preparatu produkcja mleka po wycieleniu rośnie średnio o 1,7 kg/dzień.
Specjalista z firmy Arm Hammer podkreślił, że na różne schorzenia okołoporodowe są najbardziej narażone wielorodki, jednakże problem obniżonego pobrania suchej masy w wyniku hipokalcemii dotyka również pierwiastek. Niewątpliwie ogromną zaletą Biochlor jest jego wysoka smakowitość w porównaniu do gorzkich soli anionowych. Dzięki temu możemy uzyskać większe pobranie suchej masy przez zwierzęta zarówno przed jak i po wycieleniu średnio o 1,7 kg co dowodzą realizowane przez niego badania na Uniwersytecie McGill w USA.
Wartości rekomendowane dla białka trawionego w jelicie:
- 1300 g/dobę dla jałówek
- 1100-1200 g/dobę u wieloródek
- Może być większa u pierwiastek i jałówek (1300-1400 g).
Na koniec Krzysztof Dąbrowski, doradca żywieniowy z firmy Magia Agro wymienił czym przedstawiciele firmy zajmują się w terenie. Oprócz prezentowania swojej oferty pomagają rolnikom ułożyć najlepszą dawkę paszową, ale nie tylko na podstawie tabelek, ale badań. W gospodarstwach m.in. wykonują badania pH moczu i strawności pasz (sita kałowe i paszowe).
Uczestnicy spotkania w Markowiźnie wzięli udział w losowaniu nagrody, którą był produkt Magia Agro. Prezent otrzymało 10 hodowców bydła mlecznego.
Pełna galeria zdjęć znajduje się poniżej:
