Mechanizm rozwoju żwacza
Naukowcy zbadali różne sposoby żywienia i zarządzania odchowem cieląt, aby przyspieszyć wczesny rozwój żwacza, który zależy od wzrostu mięśni, co jednocześnie zwiększa jego pojemność. Można to osiągnąć przez fizyczną stymulację dostarczając pasze stałe. Okazuje się, że ich ilość (ciężar) ma największy wpływ na szybki rozwój przedżołądków. Najważniejsza jest jednak oprócz pojemności i prawidłowej budowy, kolonizacja przez korzystne drobnoustroje i wzrost brodawek, które powiększają powierzchnię wchłaniania substancji odżywczych.Aby osiągnąć optymalny rozwój i przyrost masy ciała w fazie przed odsadzeniem przy zwiększonym podawaniu płynów (mleko, preparat mlekozastępczy) i jednocześnie osiągnąć znaczący rozwój żwacza, musi istnieć mechanizm zapewniający wystarczającą stymulację do rozwoju żwacza.
Maślan rozwiąże problem?
Lotne kwasy tłuszczowe zaspokajają 70% zapotrzebowania na energię u przeżuwaczy. Trzema najliczniej produkowanymi w żwaczu są octan, propionian i maślan. Octan jest wykorzystywany jest do zaspokojenia potrzeb energetycznych i produkcji mleka (tłuszczu mlecznego) u dorosłych zwierząt. Propionian jest używany do produkcji glukozy i przetwarzany na energię w wątrobie. Ponad 80% maślanu wytwarzanego w żwaczu jest metabolizowane do ciał ketonowych przed transportem do reszty organizmu w celu zaspokojenia potrzeb energetycznych. Ma podstawowe znaczenie dla rozwoju żwacza. Już w latach 50-tych XX wieku wykazano, że wpływa bezpośrednio na rozwój brodawek żwacza i sprawność jelit, jeżeli zostanie dodany do mleka lub jego zamienników.Siara ma największe stężenie maślanu (około 2,1% sm), następnie mleko (około 1,2% sm), podczas gdy zamiennik mleka ma najmniejszą ilość maślanu w zależności od źródła i ilości zawartego w nim tłuszczu. Dodatek maślanu do zamiennika mleka skompensował niedobór maślanu i wykazał pozytywne działanie na rozwój żwacza i jelit. Zbadano 0,32% stopień dodawania maślanu (w przeliczeniu na DM) w preparatach mlekozastępczych.
Okazało się, że wiek cieląt w tym przypadku jest kolejnym ważnym czynnikiem determinującym włączenie maślanu w dietę. Podawanie maślanu młodym cielętom ma korzystny wpływ na rozwój i wydolność przewodu pokarmowego. Po podaniu w ciągu pierwszego tygodnia życia, maślan zwiększył długość brodawek żwacza, przyspieszył rozwój jelit, wydzielanie trzustki i poprawił strawność składników odżywczych, poprawiając tym samym średni dzienny przyrost.
W przypadku cieląt w wieku odsadzenia, u których wciąż rozwija się żwacz, maślan może również przyspieszyć rozwój jelita cienkiego, co ma kluczowe znaczenie dla wchłaniania składników odżywczych i ogólnego rozwoju cieląt. Po przeprowadzonych badaniach stwierdzono, że dodanie maślanu zarówno do zamiennika mleka, jak i startera cielęcego poprawiło pojemność żwacza i stymulowało rozwój brodawek żwacza. Dodanie maślanu do zamiennika mleka miało bardziej wyraźny wpływ na rozwój jelita cienkiego, polepszenie wzrostu komórek i stymulację wydzielania enzymów w jelicie cienkim. W przypadku cieląt przed odsadzeniem, dodatek maślanu do startera poprawił spożycie, ograniczył biegunki i zmniejszył ilość stosowanych w tym czasie elektrolitów.
W związku z tym możemy dodawać maślan do płynnej paszy w programach wczesnego odsadzenia, szczególnie gdy cielęta otrzymują preparaty mlekozastępcze i spożywają bardzo mało startera. Przyspieszy to rozwój żwacza i jelit, poprawiając w ten sposób wydajność paszy i chronią cielę przed stresem związanym z odsadzeniem i zmniejsza predyspozycje do wystąpienia biegunek.
oprac. dkol na podst. bovinevetonline.com
