Postulaty ZPPM zostały poparte od strony naukowej publikacjami eksperckich raportów, które nakreślają wizję rozwoju branży mlecznej w długoterminowej perspektywie - do 2030 r.
Nie ulega wątpliwości, że polski sektor mleczarski musi przygotować się na nadchodzące wyzwania w związku ze zmianami klimatycznymi oraz dążeniem do większego zrównoważenia w produkcji mleka i jego przetworów. Z tego powodu, Związek Polskich Przetwórców Mleka na początku 2023 r. zainicjował opracowanie raportów, podsumowujących obecną sytuację mleczarstwa w Polsce w kontekście aktualnych wyzwań zdrowotnych i środowiskowych oraz przyszłych wyzwań i kierunków rozwoju polskiego mleczarstwa do 2030 r. Europejski Zielony Ład nakłada wiele obowiązków do zrealizowania przez branżę mleczarską.
- Zmiany, jakie będą musiały zajść w sektorze mleczarskim, zarówno na poziomie gospodarstw rolnych prowadzących chów krów mlecznych, jak i mleczarni i zakładów przetwórczych wymuszają także inne czynniki, w tym zmieniające się preferencje konsumentów czy wzrastający poziom empatii w stosunku do zwierząt hodowlanych - zaznaczają profesorowie Zbigniew Karaczun z SGGW i Jacek Walczak w raportach.
Dr. Karolina Babuchowska z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie zauważa, że brak systemowego podejścia do prowadzenia długofalowej polityki rozwoju nie tylko w rolnictwie, ale w całej gospodarce prowadzi do problemów w sektorze mleczarskim.
Jakie są kierunki zmian dla polskiego mleczarstwa?
- Ponad półroczny projekt, obejmujący opracowanie trzech, eksperckich raportów, podsumowano na konferencji, która zgromadziła zróżnicowane grono interesariuszy, reprezentujących: administrację rządową, przedstawicieli przetwórców i producentów mleka oraz naukowców z wielu uczelni i instytutów badawczych. W naszej wizji, mleczarstwo w 2030 roku to branża wysoce konkurencyjna nie tylko pod względem jakości i rozmiaru produkcji, ale także spełniania wymogów unijnych związanych ze zrównoważonym rozwojem. Będziemy dążyć do tego, aby w ciągu następnych sześciu lat wypracowano i wdrożono taki model produkcji i przetwórstwa mleka, który łączy cele ekonomiczne i jakościowe z wymogami środowiskowymi oraz dbałością o etyczną stronę prowadzenia biznesu - mówi Marcin Hydzik, Prezes Zarządu Związku Polskich Przetwórców Mleka.
ZPPM w imieniu branży mleczarskiej postuluje o:
1. stworzenie krajowej platformy porozumiewawczej „od pola do stołu” poświęconej dialogowi na temat rozwoju branży produkcji i przetwórstwa mleka w kontekście wyzwań społecznych, środowiskowych i ekonomicznych. Platforma opracowywałaby rekomendacje dla Rządu RP, a zwłaszcza dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska w zakresie naszej branży,
2. przygotowanie Krajowego Programu - Mapy Drogowej Transformacji Mleczarstwa na rzecz Zrównoważonego Rozwoju obejmującego całokształt działalności mleczarskiej, ze szczególnym uwzględnieniem redukcji emisji gazów cieplarnianych, wdrażania praktyk regeneratywnych – co ma celu poprawę jakości gleb w Polsce, zwiększenie retencji wody, odbudowę bioróżnorodności, wymogów
w zakresie opakowań i odpadów opakowaniowych, wdrażania zaleceń dotyczących żywienia zwierząt gospodarskich promujących dekarbonizację sektora, poprawę dobrostanu i zdrowia zwierząt oraz selekcji genetycznej, promocje wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych w procesach produkcyjnych i redukcji śladu węglowego,
3. stworzenie i wdrożenie instrumentów zachęcających i ułatwiających transformację w kierunku zrównoważonej produkcji i przetwórstwa mleka, poprzez wypracowanie narzędzi/przewodników realizacji zadań Mapy Drogowej Transformacji Mleczarstwa w zakresie wymagań Zielonego Ładu, doradztwa we wdrażaniu rozwiązań rolnictwa regeneratywnego, wsparcia gospodarstw rolnych dodatkowym strumieniem finansowania za podjęte działania i osiągnięte efekty mające na celu łagodzenie zmian klimatu,
4. stworzenie Funduszu Transformacji Polskiego Mleczarstwa w celu wsparcia przetwórców mleka
w Polsce w obniżeniu emisji CO2, rozwijaniu praktyk regeneratywnych, certyfikacji w zakresie dobrostanu zwierząt, magazynowania węgla w glebie na poziomie krajowym, dofinansowania dla wdrażania innowacyjnych technologii związanych z poprawą efektywności energetycznej, wdrażania rozwiązań gospodarki obiegu zamkniętego, zakupu maszyn pozwalających na zrównoważoną uprawę (np. maszyny do bezorkowej uprawy),
5. zacieśnienie procesu konsultacji przedstawicieli Rządu RP z branżą przetwórstwa mleka
w przygotowywaniu stanowiska Polski podczas debat na poziomie unijnym dot. kluczowych dokumentów wypracowywanych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu,
6. podniesienie efektywności ekonomicznej gospodarstw poprzez stworzenie modelu biznesowego zrównoważonego gospodarstwa, które jest efektywne ekonomicznie i z powodzeniem realizuje założenia Zielonego ładu i zapewnienie szkoleń i kursów dla nowych kadr dla naszej branży,
7. wzmocnienie współpracy mleczarstwa z polskimi uczelniami i środowiskiem naukowym w obszarze zrównoważonego rozwoju w branży mleczarskiej poprzez uruchomienie projektów badawczych, rozwoju innowacji, wypracowanie zaleceń dotyczących żywienia zwierząt gospodarskich promujących dekarbonizację sektora, wykorzystywanie certyfikowanej soi niepowodującej wylesiania, stosowanie dodatków do pasz zmniejszających produkcję metanu w jelitach i wydalanie azotu.
Kto na tym zyska?
Według ZPPM realizacja powyższych postulatów przyczyni się do szybkiej adaptacji polskiego mleczarstwa do wymogów nowej, prośrodowiskowej gospodarki. Zapewni także łagodne przejście do nowego sposobu gospodarowania dla rolników – producentów mleka.
- Postulaty będą prezentowane wszystkim interesariuszom, od których zależeć będzie rozwój mleczarstwa w Polsce, a zwłaszcza nowym ministrom odpowiedzialnym za rolnictwo, klimat i ochronę środowiska. Mamy także nadzieję, że spotkają się z szerokim odzewem wśród parlamentarzystów i organizacji rolniczych. – dodaje Marcin Hydzik. Raporty sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Mleka.
Oprac. dkol na podst. inf. pras. ZPPM
