Stres cieplny u bydła – jak zapobiec i uchronić bydło przed konsekwencjami?

Znad Sahary zmierza do Polski kolejna fala upałów. W Hiszpanii w cieniu będzie od wtorku ponad 40⁰ C, do Polski taki upał na szczęście nie dotrze, ale termometry pokażą ponad 30 kresek w cieniu.

My sobie poradzimy – kostki lodu do szklanki, przydomowe baseny, podwórkowe zraszacze, domowe wiatraki i klimatyzatory pójdą w ruch, a co z bydłem mięsnym i mlecznym? Z nimi będzie znacznie gorzej, dlatego warto przygotować się na ten skwar…

Bydło ma niezbyt sprawny system termoregulacyjny organizmu – poci się w minimalnym stopniu, a ponadto zachodząca w żwaczu fermentacja utrzymuje stałe ciepło wewnątrz, tworząc cieplną gazową komorę. Utrzymujące się przez kilka dni temperatury powyżej 25⁰ C dniem i nocą mogą zaszkodzić zwierzętom, gdyż strefa ich komfortu zawiera się w przedziale od 4⁰ C do 24⁰ C.

Posiadanie kaloryfera w brzuchu podczas upałów, jak wiadomo sprawy nie ułatwia, więc krowy wśród zwierząt gospodarskich wymagają wyjątkowej pomocy i zastosowania dodatkowych rozwiązań. 

Krowy w ciągu dnia, kiedy panuje wysoka temperatura nie potrafią wytracić temperatury, a więc robią to nocą, kiedy temperatura spada. Gorzej jest, gdy nie spada…

Objawy stresu cieplnego u krów

Pierwszym objawem, który zauważy każde wprawne oko hodowcy to brak apetytu, zmniejszone spożycie paszy, niechęć do ruchu, ospałość. Po tym następuje oczywiście spadek dziennej produkcji mleka, który może znacząco spustoszyć kieszenie rolników.  

– Jest to związane nie tylko z temperaturą otoczenia, ale także z wilgotnością i ruchem powietrza. Gdy wilgotność wzrasta, proces regulacji temperatury ciała krów ulega zmniejszeniu, a zwierzę nie może się ochłodzić. Ta niezdolność do samoczynnego chłodzenia zwiększa temperaturę ciała i znacznie zmniejsza spożycie paszy – czytamy na portalu poświęconemu stresowi cieplnemu u zwierząt. Kiedyś wydawało się, że w stresie cieplnym chodzi jedynie o wysoką temperaturę, jednak czynników jest znacznie więcej. 

– Najpoważniejszy stres cieplny występuje, gdy zarówno temperatura otoczenia, jak i wilgotność względna są wysokie (przyp. red. - powyżej 45 %), a temperatury nocne nie zmniejszają się wystarczająco, aby krowy mogły wyregulować ciepło organizmu – podkreślają eksperci portalu heatstress.pl

Można wyróżnić objawy, które są widoczne u zwierząt i również te, których na pierwszy rzut oka nie możemy zauważyć, a jednak są i to one właśnie powodują ogromne straty w późniejszym etapie chowu – nawet po kilku miesiącach… ale wtedy na zapobieganie już będzie za późno. 

Widoczne oznaki stresu cieplnego u bydła mlecznego

• Zmniejszona aktywność,
• Zwierzęta szukają cienia i / lub wiatru, 
• Zwiększona częstość oddechów (zianie),
• Pocenie się i nadmierne ślinienie, 
• Zmniejszone spożycie paszy, 
• Pobudzenie i niepokój, 
• Spożycie wody pitnej wzrasta nawet 5-krotnie,
• Zwiększone oddawanie moczu (z silną utratą elektrolitów), 
• Wydajność mleka spada nawet o 50% lub więcej. (Wydajność mleka - w temperaturze 35 ° C występuje spadek do 33%, a w temperaturze 40 ° C aż 50%),
• Utrata jakości mleka - spada zawartość tłuszczu i białka, 
• Utrata masy ciała,
• Częstsze wypadanie macicy, 
• Infekcje gruczołu mlekowego, 
• Występują zwiększone infekcje macicy, 
• Ketoza i kwasica pojawia się częściej,
• Spadek skuteczności inseminacji, 
• Zwiększona liczba komórek somatycznych,
• Zwiększona się śmiertelność zarodków, 
• Cielęta rodzą się przedwcześnie, a te urodzone w terminie są znacznie mniejsze, 
• W skrajnych wypadkach upadek, drgawki, śpiączka, 

Niewidoczne oznaki stresu cieplnego u bydła mlecznego

• Obniżone pH żwacza,
• Obniżenie motoryki układu pokarmowego, 
• Zwiększony obwodowy przepływ krwi,
• Duże straty elektrolitów (sodu i potasu),
• Zmiana stężenia hormonów ciążowych,
• Wpływ na zahamowanie rozwoju embrionalnego płodu,
• Pojawienie się hormonów stresu (kortyzol) we krwi,
• Obniżenie odporności na inne schorzenia,
• Kwasica metaboliczna

Metody zapobiegania stresowi cieplnemu u bydła

• Zapewnienie dostępu do świeżej, zimnej wody 
• Usprawnienie wentylacji w budynku (wiatraki, wentylatory, otwarte kurtyny, świetliki, drzwi wejściowe)
• Zapewnienie cienia na pastwisku (zadrzewione pastwiska z dostępem do wody)
• Zastosowanie zraszacza na pastwisku i w budynku (poczekalnia, korytarz gnojowy)
• Zadawanie paszy wczesnym rankiem i późnym wieczorem
• Zwiększenie w dawce paszowej o 20% pasz białkowych w okresie wczesnej laktacji
• Ograniczenie poziomu paszy zawierających znaczne ilości chlorków
• Ograniczenie poziomu włókna i koncentracja dawki paszowej w składniki odżywcze

dkol