Dobrostan, cyfryzacja i technologia klimatyzacyjna
Co będzie tematem przewodnim EuroTier w tym roku? Profesjonaliści z branży chowu zwierząt skupią się na cyfryzacji, dobrostanie zwierząt i technologii klimatyzacyjnej.
– Wyzwania dla rolników w Niemczech, Europie i na całym świecie są podobne rozprzestrzenianie się infekcji wirusowych, takich jak choroba niebieskiego języka, afrykański pomór świń i ptasia grypa. Zmiany klimatu wpływają na podaż i koszty pasz – ceny i dostępność są coraz mniej stabilne ze względu na pogodę. Pozytywnym zjawiskiem są stosunkowo stałe ceny mleka i mięsa, które sprzyjają projektom inwestycyjnym. W tym burzliwym otoczeniu rynkowym ważne jest, aby rolnicy i firmy związane z biznesem odgrywały aktywną rolę w kształtowaniu przyszłości – mówił na otwarciu konferencji prasowej dyrektor DLG dr Lothar Hoovelmann.
Zobacz także: Nowoczesna, zautomatyzowana obora dla 370 krów w Choryni
Burzliwe czasy w branży
Rynek produkcji rolnej zmienia się bardzo dynamicznie i jest pełen zawirowań. Oprócz trwającej wojny w Ukrainie, choroba niebieskiego języka, afrykański pomór świń (ASF) i ptasia grypa stanowią poważne wyzwania dla hodowców zwierząt.
Ponadto utrzymujące się ekstremalne zjawiska pogodowe prowadzą do silnych wahań dostępności i kosztów paszy. W październiku 2023 r. w Niemczech, Holandii i Belgii wykryto pierwsze ogniska choroby niebieskiego języka serotypu 3 (BTV-3) (źródło: Instytut Friedricha Löfflera). Od tego czasu ogniska choroby wystąpiły w wielu częściach tych trzech krajów. Od lipca 2024 r. liczba wykryć BTV-3 znacznie wzrosła w Niemczech (ponad 3500 wykryć; stan na 16 sierpnia 2024 r.). Na wirusa podatne są owce, bydło, kozy, wielbłądowate Nowego Świata i dzikie przeżuwacze. Szczepionka nie została jeszcze zatwierdzona, ale rozporządzenie nadzwyczajne zezwala na stosowanie trzech szczepionek na dotkniętych obszarach (stan na 12 września 2024 r.). Dotychczasowe stosowanie pokazuje, że szczepienia są skutecznym środkiem ochrony zwierząt (w Polsce zabronione; jesteśmy krajem wolnym od BTV, jest to choroba zwalczana z urzędu).
Tymczasem ceny zbóż i nasion oleistych na całym świecie podlegały w ostatnich latach znacznym wahaniom z powodu różnych kryzysów geopolitycznych i zmian klimatu. Podczas gdy przykładowo zbiory pszenicy w Niemczech w 2024 r. wypadły poniżej średniej, globalna produkcja ponownie znacznie wzrosła. Ceny na terminowych giełdach towarowych utrzymują się w ostatnich latach na średnim lub niskim poziomie.
Na rynku mleka od 2021 r. w UE mamy ogólną tendencję do wzrostu cen mleka. W 2022 r. odnotowano najwyższe ceny na rynku mleka w UE ze względu na wojnę w Ukrainie i wynikający z niej kryzys energetyczny. Od tego czasu ceny ustabilizowały się na niezmiennie wysokim poziomie. Podaż mleka była również stała w latach 2023/2024. Ceny trzody chlewnej w UE są stosunkowo stabilne. Jednak wartość eksportu spada z powodu ASF i niższej produkcji. Jednocześnie spadek wolumenu eksportu jest większy niż spadek wartości eksportu. Można to wytłumaczyć z jednej strony przesunięciem udziałów w rynku między krajami eksportującymi (mniej do Chin, więcej do Wielkiej Brytanii) i wyższymi cenami produktów. Wraz ze wzrostem dobrobytu rośnie na całym świecie popyt na mięso. Przy czym to drób pozostaje produktem mięsnym cieszącym się największym wzięciem. W związku z tym produkcja mięsa drobiowego wzrosła o ponad 30 procent na całym świecie w ciągu ostatnich 20 lat.
W którą stronę pójdą producenci mleka?
Co będą potrzebować i czego poszukiwać hodowcy w najbliższej przyszłości? Gospodarstwa produkujące mleko wykazują wysoką gotowość do inwestowania w przyszłości. Dobre ceny mleka z ubiegłego roku zapewniają hodowcom bydła mlecznego podstawy finansowe do inwestycji. Rolnicy planują inwestycje głównie w trzech obszarach chowu zwierząt – dobrostan, redukcja stresu cieplnego oraz budownictwo i cyfryzacja. Nowatorskie i ulepszone koncepcje budynków inwentarskich mogą korzystnie wpłynąć na dobrostan i zdrowie zwierząt. Może w tym pomóc między innymi rosnąca automatyzacja gospodarstw. Automatyzacja staje się również coraz ważniejsza ze względu na niedobór wykwalifikowanej siły roboczej w Europie – gospodarstwa stają się coraz bardziej cyfrowe, a narzędzia cyfrowe coraz bardziej zyskują na znaczeniu we wszystkich obszarach rolnictwa.
Według badania opublikowanego przez Bitkom Research w czerwcu 2024 roku, liczby te ponownie wzrosły w porównaniu do 2022 roku. Około 68 procent (w 2022 r.: 63 procent) ankietowanych rolników korzysta już z cyfrowego katalogu pól, planera krów lub loch w swoim gospodarstwie. Jednym z powodów tak częstego korzystania jest prosta integracja z istniejącym gospodarstwem i oszczędność czasu pracy. Podczas gdy w 2022 r. tylko jedna trzecia (32%) korzystała z cyfrowych systemów pomocniczych, w 2024 r. robi to już jedna druga (46%). Roboty do udoju i do obory są używane przez 22 procent ankietowanych hodowców (2022 r.: 19 procent). Ponadto istnieje większe zapotrzebowanie na wsparcie cyfrowe w porównaniu do 2022 roku.
Kluczowa – organizacja pracy
Według ankiety DLG Agrifuture Insights Winter 2023/2024, hodowcy bydła mlecznego mają nadzieję na nowe innowacje w organizacji pracy w przyszłości. W ten sposób można zwiększyć wydajność pracy. Równie ważna jest poprawa zarządzania stadem i systemów monitorowania stada, a także innowacje cyfrowe w celu ograniczenia stosowania antybiotyków. Na przykład dzięki systemom czujników można wcześniej rozpoznawać problemy i podawać środki przeciwzapalne tak, aby antybiotyki nie były konieczne. To nie tylko zmniejsza straty, ale także zapobiega antybiotykoodporności u ludzi i zwierząt.
Podsumowanie
Postępujące zmiany klimatu sprawiają, że konieczne jest włączenie energooszczędnych technologii do koncepcji budynku inwentarskiego, aby uniknąć stresu cieplnego i zoptymalizować zdrowie zwierząt.
Żywienie oparte na potrzebach. W ten sposób można zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych i straty składników odżywczych, wspierać zdrowie zwierząt i obniżyć koszty.
Nie można sobie już wyobrazić gospodarstw bez narzędzi cyfrowych. Poprawiają wydajność procesów operacyjnych i pomagają w obliczu niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej. Poprawiają również warunki pracy oraz zwiększają zdrowie i dobrostan zwierząt.
