Ubojnie na hamulcu
W pierwszym półroczu 2020 r. odnotowano duży spadek ubojów przemysłowych. Spadek ten, zwłaszcza w marcu i kwietniu, był częściowo spowodowany problemami logistycznymi i ograniczeniami sanitarnymi wprowadzonymi w ubojniach oraz absencją pracowników w związku z pandemią. Sytuacja ta spowodowała okresowe wstrzymywanie skupu żywca (głównie w kwietniu 2020 r.) przez zakłady mięsne, a producenci byli zmuszeni do przetrzymywania tuczników do mniej opłacalnych ekonomicznie, wyższych mas ubojowych. Sytuacja epidemiczna w ubojniach uległa poprawie dopiero w drugiej połowie 2020 r, gdy wielkość dostaw zwiększyła się.
Ostatecznie w całym 2020 r. wielkość ubojów przemysłowych świń (liczona w wadze żywej) była zbliżona do uzyskanej w 2019 r. i wyniosła około 2,6 mln ton (2 mln ton wbc.). W grudniu 2020 r. krajowe pogłowie trzody chlewnej liczyło 11,7 mln szt., o 4,6% więcej niż w grudniu 2019 r.
Zapchany rynek
W Unii Europejskiej, jak również w Polsce, od marca do grudnia 2020 r. utrzymywała się spadkowa tendencja cen zakupu trzody chlewnej, spowodowana ograniczeniem popytu na mięso wieprzowe. Zmniejszenie popytu na wieprzowinę było efektem czasowego zamknięcia działalności branży gastronomicznej i hotelarskiej z powodu pandemii koronawirusa oraz ograniczeń w eksporcie mięsa z Niemiec do krajów trzecich z powodu występowania wirusa ASF. Sytuacja ta generowała nadwyżki podaży wieprzowiny na rynku unijnym, co skutkowało ograniczeniem możliwości eksportowych z Polski do krajów UE, które są głównymi odbiorcami wieprzowiny z Polski.
Handel zagraniczny wieprzowiną
W 2020 r. Polska, pod względem wolumenu, była piątym eksporterem produktów wieprzowych poza obszar celny UE, ale większa część sprzedawanego za granicę (około 70%) asortymentu wieprzowego znalazła nabywców przede wszystkim w krajach Unii Europejskiej. W 2020 r. z Polski wyeksportowano 714 tys. ton żywca, mięsa, przetworów i tłuszczów wieprzowych (w ekwiwalencie tusz), o 5% mniej niż w roku 2019. Przychody uzyskane ze sprzedaży zagranicznej asortymentu wieprzowego w 2020 r. wyniosły blisko 1,6 mld euro (7,2 mld zł) i były o 1% większe w odniesieniu do 2019 r. Do krajów UE wyeksportowano 69% (494 tys. ton) wolumenu asortymentu wieprzowego (spadek o 12%), a do krajów trzecich 31% (220 tys. ton), co oznacza 17% wzrost.
W 2020 r. do Polski zaimportowano 890 tys. ton żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych (w ekwiwalencie tusz), o 1% mniej niż w 2019 r., a wydatki poniesione na zakup tego asortymentu były o 8% mniejsze niż w 2019 r. i wyniosły 1,9 mld euro (8,3 mld zł).
Strumień warchlaków bez zmian
Jednocześnie do Polski zaimportowano 7 mln sztuk trzody chlewnej, podobnie jak w 2019 roku. W tym import świń o masie poniżej 50 kg (prosiąt i warchlaków) wyniósł 6,5 mln sztuk (o 2% więcej). Prosięta i warchlaki przywożono głównie z Danii (90%) oraz niewielkie ilości z Niemiec (4%) i Niderlandów (3%).
Odbicie cenowe
Na początku 2021 r. zarówno w UE, jak i w Polsce odnotowano wzrost cen żywca wieprzowego. W styczniu 2021 r. (dane GUS) za trzodę chlewną krajowi dostawcy uzyskiwali przeciętnie 3,96 zł/kg, o 0,2% więcej niż w grudniu 2020 r. ale o 34% mniej niż przed rokiem. W lutym i na początku marca br. wzrost cen żywca wieprzowego był kontynuowany.
W pierwszym tygodniu marca za trzodę chlewną średnio w kraju dostawcy uzyskiwali 5,02 zł/kg, o 7% więcej niż w ostatnim tygodniu lutego br. i o 24% więcej niż przed miesiącem. Żywiec ten był jednak o 22% tańszy niż przed rokiem.
Prognoza dla rynku wieprzowiny na 2021 r.
Zdaniem ekspertów MRiRW w 2021 r. rozwój krajowej produkcji trzody chlewnej będzie uzależniony m.in. od:
• sytuacji epidemicznej w Polsce i w Europie,
• stopnia rozprzestrzeniania się wirusa ASF,
• opłacalności produkcji żywca wieprzowego, której wyznacznikiem jest relacja cen trzody w skupie do ceny żyta lub jęczmienia, a także relacja ceny zakupu jednego prosięcia do ceny jednego tucznika w skupie.
Wzrost pogłowia świń, który nastąpił w grudniu 2020 r. będzie skutkował wzrostem produkcji żywca wieprzowego w pierwszym półroczu 2021 r. Natomiast poziom produkcji w drugim półroczu będzie się kształtował pod wpływem sytuacji cenowej na rynku pasz oraz popytu na wieprzowinę.
wk
