Aksamitka i nagietek - gatunki na międzyplon

Popularne rośliny ozdobne – aksamitka, tzw. turki (Tagetes erecta) oraz nagietek lekarski (Calendula officinalis) z rodziny astrowatych są czasem wykorzystywane jako międzyplony. Takie zastosowanie wynika ze składu chemicznego ich części zielonych, o właściwościach owadobójczych, nicieniobójczych oraz odstraszających szkodniki.

Galeria

Właściwości aksamitki i nagietka

Aksamitka wydziela (także do gleby α-tertienyl) o właściwościach owadobójczych, grzybobójczych, nicieniobójczych oraz bakteriobójczych. Natomiast nagietek zawiera substancje owadobójcze zbliżone do pyretroidów i w przeciwieństwie do chętniej zjadanej przez ślimaki aksamitki jest przez nie omijany. Są to też gatunki wrażliwe na mróz i dzięki temu nie stwarzają problemów w następczych uprawach jarych. Tworzą palowo-wiązkowy system korzeniowy, który dobrze przerasta warstwę orną.

Zobacz także: Jakie są kierunki uprawy słonecznika w Polsce i wymagania dotyczące siewu?

Aksamitka polecana jest jako roślina barierowa (zasiana z brzegu pola od strony ugorów) do odstraszania gryzoni, choć przy dużym ich nasileniu nie spełnia tej funkcji. Ma natomiast udowodnione działanie na większość nicieni z grupy wolno żyjących w glebie. Problematyczny jest jednak siew nasion (niełupek), o wydłużonym kształcie z resztkami tzw. kielicha, które zahaczają się i trudno je mieszać z nasionami innych gatunków.

Nagietek oprócz właściwości odstraszających owady, szczególnie o kłująco-ssącym aparacie gębowym (choć są mszyce, które upodobały sobie ten gatunek) oraz z grupy szkodników glebowych, jest cennym gatunkiem, który przywabia owady zapylające, w tym nie tylko pszczoły, ale także trzmiele i bzygi. Nasiona nagietka są łatwe do wysiewu, w tym do mieszania z innymi gatunkami o podobnej MTN.

Newsy i porady dla ekspertów

Newsletter top agrar Polska

Zapisz się

(Nie)bezpieczne pokrewieństwo

Gatunki te należą do rodziny astrowatych. W uprawie międzyplonowej porażane są w polu najczęściej przez sprawcę szarej pleśni. Na nagietku czasem występuje mączniak prawdziwy i opanowują go mszyce, w tym mszyca burakowa i mszyca brzoskwiniowa. Poza wymienionymi agrofagami gatunki te nie napotykają większych problemów, zatem nie stanowią zagrożenia dla pokrewnych roślin uprawnych.

Cechy międzyplonowe

dość szybko kiełkują;
mają średnie początkowe tempo wzrostu;
tworzą dość bujną masę zieloną;
słabo drewnieją;
wrażliwe na mróz;
bardzo małe ryzyko samosiewów;
odporne na upały;
aksamitka dość wrażliwa na suszę;
nagietek odporny na braki wody;
tworzą system korzeniowy wiązkowo-palowy;
główną masę korzeniową tworzą w warstwie do 30 cm i w odległości 20–30 cm wokół rośliny, zasięg korzeni palowych do 1 m;
słabo tłumią chwasty;
wykazują dość małą konkurencyjność wobec innych gatunków międzyplonowych (słabo rosną w dużym zagęszczeniu);
tworzą mulcz średniej jakości;
nie nadają się do siewu bezpośredniego;
mają duże wymagania wodne i zasobności w składniki pokarmowe;
dobrze reagują na azot podany lub znajdujący się w międzyplonie.