Nie zawsze prawidłowy i rzetelny nadzór PIORiN nad produkcją i obrotem materiałem siewnym i zbyt niskie, narażające skarb państwa na stratę opłaty za ocenę materiału siewnego - to dwa główne wnioski z raportu Najwyższej Izby Kontroli o nadzorze nad nasiennictwem.
Zarzuty Najwyższej Izby Kontroli
Bodaj największym zarzutem NIK w tym kontekście jest właśnie brak aktualizacji wspomnianych opłat; pozostają one niezmienne od grudnia 2014 roku, podczas gdy tylko w okresie objętym kontrolą, czyli od 1 stycznia 2019 do 30 czerwca 2023 średni poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych wzrósł o 25,2%. Cennika nie aktualizował Główny Inspektor, nie reagował także resort rolnictwa, choć był informowany o potrzebie zmiany przepisów w tej sprawie.
Zobacz także: Mniejsza MTZ kwalifikatu to nie problem?
Od 1 stycznia 2021 roku w związku ze zmianą przepisów ustawy o nasiennictwie Główny Inspektor przejął od wojewódzkich inspektoratów ochrony roślin i nasiennictwa obowiązki związane z oceną materiału siewnego, prowadzeniem szkoleń i nadzorem nad pracą laboratoriów. Jak wskazano w raporcie, od momentu wejścia w życie ustawy do powołania stanowiska ds. koordynacji oceny materiału siewnego minęło aż 18 miesięcy. Wg NIK opóźnienia organizacyjne miały wpływ na jakość nadzoru nad wytwarzaniem i obrotem materiałem siewnym roślin rolniczych.
Produkcja i obrót materiałem siewnym
We wspomnianym okresie NIK skontrolował 341 spraw dotyczących nadzoru nad produkcją i obrotem materiałem siewnym roślin rolniczych. W 17 z nich, a zatem ok. 5% doszukano się nieprawidłowości.
Dotyczyły one m.in.:
- nie w pełni rzetelnego sporządzenia protokołu z kontroli pracy kwalifikatora urzędowego;
- prowadzenia spraw o dokonanie oceny polowej materiału siewnego w oparciu o przyjęte niekompletnie wypełnione wnioski;
- niezgodnego z przepisami prawa dokumentowania kontroli pracy akredytowanego kwalifikatora i akredytowanych próbobiorców;
- braku kontroli pracy urzędowego próbobiorcy;
- wystawienia rachunków z tytułu przeprowadzenia oceny materiału siewnego z nieprawidłowo określonym terminem płatności;
- wydawania etykiet i plomb urzędowych przed uiszczeniem opłaty.
Natomiast pozytywnie oceniono pracę WIORiN m.in. w kontekście weryfikacji wniosków dotyczących polowej oceny materiału siewnego czy wreszcie wprowadzanie go do obrotu.
Jakie wnioski dla Ministerstwa?
W związku z wynikami kontroli, NIK wystosował do Ministerstwa Rolnictwa wnioski o podjęcie działań zmierzających do zmiany opłat związanych z oceną materiału siewnego oraz rozważenie zlecenia prac badawczych dotyczących analizy wpływu nadzoru na jakość materiału siewnego wprowadzanego do obrotu gospodarczego.
Mateusz Wasak
Fot: Czubiński
