Glifosat jest substancją czynną zatwierdzoną przez Komisję Europejską do stosowania w środkach ochrony roślin, której termin zatwierdzenia został przedłużony do dnia 15 grudnia 2022 r. Tym samym wciąż możliwe jest utrzymanie i wydawanie w państwach członkowskich nowych zezwoleń dla środków ochrony roślin zawierających glifosat.
Obecnie w Polsce trwa proces przeglądu zezwoleń wydanych na podstawie poprzednich warunków zatwierdzenia substancji czynnej glifosat. Władze decydują o odnowieniu lub też braku odnowienia zezwolenia, jeżeli środki te nie spełniają nowych wymagań (art. 29 rozporządzenia nr 1107/2009).
Z obrotu wycofane zostały środki ochrony roślin zawierające w swoim składzie glifosat, które dodatkowo zawierały budzący największe wątpliwości naukowe składnik tj. polietoksylowaną aminę łojową (POE). Ponadto, do etykiet herbicydów z tą substancją czynną wprowadzono, tam gdzie ma to zastosowanie, zakaz stosowania na terenach publicznie dostępnych czyli w parkach i ogrodach publicznych, na terenach sportowych, rekreacyjnych, na terenach szkół, przedszkoli, żłobków oraz placówek opieki zdrowotnej, a także zmodyfikowano zapisy odnośnie zastosowań przedzbiorczych.
Urzędowe kontrole
Resort rolnictwa zapewnia, że cały czas prowadzi urzędowe kontrole żywności.
W roku 2019 Państwowa Inspekcja Sanitarna zbadała ogółem 2 624 próbek żywności pod kątem pozostałości pestycydów, w tym 1 694 próbki produktów pochodzenia krajowego, 520 próbek produktów pochodzących z krajów Unii Europejskiej oraz 369 próbek z krajów trzecich. W przypadku 41 próbek nie udało się ustalić kraju pochodzenia. Przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości środków ochrony roślin (po uwzględnieniu niepewności wyniku) stwierdzono w 54 próbkach produktów krajowych (3,2%).
Z kolei z danych Inspekcji Weterynaryjnej z 2019 r. wynika, że wśród 1 309 analizowanych próbek pasz, wszystkie były zgodne z wymaganiami.
Z kolei w ramach nadzoru nad prawidłowością stosowania środków ochrony roślin w 2019 r. inspektorzy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadzili 23 296 kontroli. W ramach tych kontroli przebadano pod kątem pozostałości środków ochrony roślin 3 228 próbek płodów rolnych. Przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości zastosowanych środków ochrony roślin stwierdzono w 117 próbkach (3,6%).
- Produkowana w Polsce żywność znajduje się zatem pod stałą kontrolą, gwarantującą bezpieczeństwo konsumentów. Stwierdzane nieprawidłowości są eliminowane, a żywność niespełniająca wymagań bezpieczeństwa jest – jeżeli ma to zastosowanie w danym przypadku – wycofywana z obrotu - konkluduje resort rolnictwa.
Ale jednocześnie MRiRW stwierdza, że w związku z sygnałami dotyczącymi nieprawidłowości w stosowaniu glifosatu, w szczególności do desykacji w uprawach, w których nie jest on dopuszczony do stosowania, w 2021 r. przewidziano skontrolowanie w tym zakresie dodatkowych próbek ziarna zbóż oraz gryki.
Priorytetem bezpieczeństwo żywnościowe obywateli
Resort rolnictwa zapewnia, że podstawowym zadaniem jest bezpieczeństwo żywnościowe obywateli. Ochrona roślin przed chorobami, szkodnikami i chwastami jest przy tym nieodzownym elementem produkcji roślinnej, warunkującym spełnienie powyższego celu. - Niezależnie od powyższego zgodzić się należy, że konieczne jest dążenie do ograniczenia stosowania chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum oraz dalszego ograniczania ryzyka związanego ze stosowaniem tych preparatów – podkreśliła wiceminister A. Gembicka.
W Polsce dokumentem strategicznym określającym cele w zakresie redukcji ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin jest „Krajowy plan działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin”.
Cel: integrowana produkcja i nie tylko
Kluczowym celem dla Polski w związku z realizacją pierwszego Krajowego planu działania było upowszechnienie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin oraz zapobieganie zagrożeniom związanym ze stosowaniem środków ochrony roślin. Pełne wdrożenie zasad integrowanej ochrony roślin, w szczególności poprzez promowanie niechemicznych metod ochrony roślin, pozwala bowiem na zmniejszenie zależności produkcji roślinnej od preparatów chemicznych.
Kolejny Krajowy planu działania stawia kolejne cele. W ramach programu zaplanowano 13 działań:
- doskonalenie systemu szkoleń w zakresie środków ochrony roślin,
- ograniczanie ryzyka związanego ze sprzedażą środków ochrony roślin,
- upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy o środkach ochrony roślin,
- zapewnienie sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin,
- ograniczanie ryzyka związanego z agrolotniczymi zabiegami ochrony roślin,
- ostrzeganie osób postronnych o zabiegach ochrony roślin,
- środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej,
- ograniczenie stosowania środków ochrony roślin na obszarach szczególnie wrażliwych,
- wyeliminowanie zagrożeń na poszczególnych etapach wykonywania zabiegów ochrony roślin,
- upowszechnianie integrowanej ochrony roślin,
- analiza ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin,
- utrzymanie efektywnego nadzoru nad obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin,
- optymalizacja ochrony upraw małoobszarowych i ekologicznych.
