Ile polscy rolnicy zebrali w 2022 roku zbóż, rzepaku, kukurydzy, buraków cukrowych i warzyw gruntowych?

Jak plonował rzepak i rzepik?

Jak informuje GUS, żniwa rzepaku i rzepiku rozpoczęto w trzeciej dekadzie lipca (nieco później niż przed rokiem), a powszechnie prowadzono go w pierwszej i drugiej dekadzie sierpnia. Prace żniwne przebiegały sprawnie i w  drugiej połowie sierpnia zostały zakończone Nasiona rzepaku z tegorocznych zbiorów są dobrej jakości i wykazują wysoki stopień zaolejenia (ponad 40%).

Ocenia się, że powierzchnia uprawy rzepaku i rzepiku w bieżącym roku zwiększyła się w porównaniu z ubiegłoroczną o około 8% i wyniosła około 1,1 mln ha. Zbiory rzepaku i rzepiku oszacowano na ok. 3,6 mln t, tj. o ok. 13% więcej od ubiegłorocznych.

Według szacunków GUS  w 2022 r. plony zbóż ogółem wyniosą ok. 49,3 dt/ha, tj. o 2,8 dt/ha (o 6%) więcej w porównaniu z ubiegłorocznymi, a plony zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosą 45,9 dt/ha, tj. w stosunku do ubiegłorocznych więcej o 3,3 dt/ha (o 8%).

Plony zbóż ozimych łącznie z ozimymi mieszankami zbożowymi oszacowano na 48,8 dt/ha, tj. o 3,1 dt/ha (o 7%) więcej od plonów z roku ubiegłego.

Plony zbóż jarych łącznie z jarymi mieszankami zbożowymi oszacowano na 36,2 dt/ha, tj. o 1,5 dt/ha (o 4%) więcej  od plonów ubiegłorocznych.

Zbiory zbóż ogółem ocenia się na ok. 35,3 mln t, tj. o 0,6 mln t (o 2%) więcej w stosunku do zbiorów ubiegłorocznych.

Zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi szacuje się na 26,8 mln t, tj. o 0,2 mln t (o 1%) mniej niż w roku 2021. 

Zbiory zbóż ozimych łącznie z ozimymi mieszankami zbożowymi wyszacowano na 21,9 mln t, tj. o 1,2 mln t (o 6%) więcej w porównaniu z ubiegłorocznymi, a zbiory zbóż jarych łącznie z jarymi mieszankami zbożowymi wyszacowano na ok. 4,9 mln t, tj. o 1,4 mln t (o 22%) mniej w stosunku do zbiorów ubiegłorocznych.

Jak zaznacza GUS, tegoroczne warunki pogodowe nie sprzyjały na ogół dynamicznemu wzrostowi i rozwojowi roślin kukurydzy. Niskie temperatury powietrza w kwietniu i maju połączone z niedoborem opadów deszczu spowodowały, że siewy kukurydzy były opóźnione, a wschody roślin wydłużone w czasie i nierównomierne. Poprawa warunków pogodowych w czerwcu i lipcu sprzyjała właściwemu wzrostowi roślin. Z kolei wysokie temperatury powietrza w sierpniu przy jednocześnie niskich opadach atmosferycznych o nierównomiernym rozkładzie hamowały wzrost i rozwój roślin kukurydzy.

W wielu rejonach kraju (zwłaszcza w środkowo-zachodniej części) wystąpiło znaczne przesuszenie gleby powodujące podsychanie roślin (szczególnie na glebach lżejszych). W rejonach kraju (głównie we wschodniej części), gdzie opady były bardziej regularne, warunki wegetacji kukurydzy były korzystne. Rośliny osiągnęły właściwą masę i wysokość, a kolby były dobrze wypełnione ziarnem. Plonowanie roślin będzie zatem zróżnicowane regionalnie, a nawet lokalnie. Zbiór kukurydzy na ziarno rozpoczęto w październiku, a powszechnie prowadzono w listopadzie.

GUS ocenia, że:

- do końca listopada ziarno kukurydzy zebrano z ok. 80% powierzchni zasianej. Plonowanie roślin z plantacji pozostawionych na późniejszy zbiór będzie niższe, a zebrane ziarno gorszej jakości.
- powierzchnia uprawy kukurydzy na ziarno zwiększyła się w porównaniu z ubiegłoroczną o około 19% i wyniosła blisko 1,2 mln ha.
- plony kukurydzy na ziarno wyniosą 69,8 dt/ha i będą mniejsze od ubiegłorocznych o ok. 4,9 dt/ha, tj. o 7%. Zbiory kukurydzy uprawianej na ziarno oszacowano na ok. 8,3 mln t, tj. o ok. 11% więcej od ubiegłorocznych.
- powierzchnia kukurydzy uprawianej na zielonkę jest mniejsza od ubiegło-rocznej o ok. 9% i wynosi ponad 0,6 mln ha. Zbiory kukurydzy na zielonkę ocenia się na ok. 29,9 mln t tj. o 11% mniej od uzyskanych w 2021 r. 

GUS oszacował także plony i zbiory ziemniaków. Według raportu warunki wegetacji – od posadzenia do zbiorów były zróżnicowane dla upraw ziemniaka. Chłodna pogoda w okresie wiosny z niedoborem opadów hamowała wzrost i rozwój roślin. Występujące od drugiej połowy maja opady deszczu poprawiły stan plantacji. Zróżnicowane warunki pogodowe w kolejnych miesiącach spowodowały, że potencjał plonotwórczy ziemniaków nie będzie w pełni wykorzystany. Z uwagi na występujący rejonami znaczny niedobór opadów deszczu, nierównomierny ich rozkład, różny poziom agrotechniki i warunki glebowe, stan plantacji jest różny. Plonowanie roślin ziemniaka będzie więc zróżnicowane regionalnie, a nawet lokalnie.

Powierzchnię uprawy ziemniaków w 2022 r. szacuje się na ok. 0,2 mln ha. Ocenia się, że plony ziemniaków w bieżącym roku wyniosą 307 dt/ha i będą wyższe o ok. 2% od ubiegłorocznych. Zbiory ziemniaków szacuje się na ok. 6,2 mln t, tj. mniej od zbiorów ubiegłorocznych o 13%.

Według szacunków GUS powierzchnia uprawy buraków cukrowych w 2022 r. będzie mniejsza od ubiegłorocznej o ok. 12% i wyniesie ponad 0,2 mln ha. Występujące w okresie wiosny chłody i niedobór opadów deszczu nie sprzyjały wschodom i wzrostowi roślin buraka cukrowego. Poprawa warunków pogodowych w maju spowodowała intensywny wzrost buraka cukrowego. W kolejnych miesiącach warunki pogodowe zapewniały na ogół właściwy wzrost roślin, pomimo niewystarczającej ilości opadów. Warunki agrometeorologiczne w okresie jesieni sprzyjały zarówno przyrostowi masy korzeni buraka, jak i gromadzeniu w nich cukru.

Rozpoczęta w pierwszej połowie września kampania cukrownicza przebiegała bez zakłóceń w planowanych terminach. W większości rejonów uprawy buraków cukrowych zbiór zakończono w pierwszej połowie listopada. Sprzyjająca pogoda w okresie zbiorów pozwoliła na dokonanie zbioru korzeni buraków cukrowych dobrej jakości. Szacuje się, że w północno zachodniej części kraju, na skutek niedoboru opadów i nadmiernego przesuszenia gleby, plonowanie buraków może być nieco gorsze niż w pozostałych rejonach kraju.

Plony buraków cukrowych oszacowano wyżej od ubiegłorocznych o ok. 2% - na poziomie 624 dt/ha. Zbiory buraków cukrowych ocenia się na ok. 13,8 mln t, tj. o ok. 10% mniej od zbiorów uzyskanych w 2021 roku.

Przebieg warunków pogodowych w trakcie okresu wegetacyjnego w 2022 r. nie sprzyjał uprawie większości gatunków warzyw gruntowych. Największy problem stanowił brak dostatecznej ilości opadów. Z powodu niskiej wilgotności gleby w wielu rejonach kraju opóźnieniu uległy siewy warzyw, a wschody roślin były nierównomierne. Problem ten w mniejszym stopniu dotyczył warzyw uprawianych z rozsady. Obfite opady deszczu, które wystąpiły na przełomie maja i czerwca uzupełniły niedobory wody w glebie pozytywnie wpływając na kondycję roślin.

Występujące w tym samym okresie wysokie temperatury powietrza były niekorzystne zwłaszcza dla upraw warzyw kapustnych. Ograniczone opady deszczu w sierpniu, przy jednocześnie występujących wysokich temperaturach powietrza, niekorzystnie wpłynęły na wegetację roślin, a zwłaszcza tworzenie plonu handlowego. Temperatury powietrza we wrześniu obniżyły się, jednocześnie zwiększyła się liczba i intensywność opadów deszczu. Sprzyjało to przyrostowi masy późnych odmian warzyw, a ich zbiory w październiku prowadzone były w niemal optymalnych warunkach pogodowych.

Łączną produkcję warzyw gruntowych (odmian wczesnych i późnych) w 2022 r. oszacowano na 3,9 mln t, tj. na poziomie o ok. 3% wyższym od produkcji roku ubiegłego. Wzrost zbiorów zanotowano w przypadku gatunków ciepłolubnych (ogórków i pomidorów) oraz cebuli. W 2022 r. zbiory ogórków oszacowano na ok. 140 tys. t, tj. na poziomie o 10% wyższym w porównaniu z rokiem ubiegłym. Produkcja pomidorów była o ok. 3% wyższa i wyniosła 166 tys. t, a zbiory cebuli zwiększyły się o 4% do 643 tys. ton.

Z powodu suszy glebowej w trakcie okresu wegetacyjnego obniżyły się zbiory warzyw korzeniowych i kapustnych. Produkcję marchwi w 2022 r. oceniono na 590 tys. t, tj. o ok. 8% mniej w porównaniu z rokiem poprzednim. Zbiory kapusty zmniejszyły się o ponad 5% i wyniosły 650 tys. t, produkcja buraków ćwikłowych obniżyła się o 3% do 233 tys. t, natomiast zbiory kalafiorów były o 2% mniejsze i wyniosły 135 tys. t.

Łączna produkcja pozostałych gatunków warzyw została oszacowana na ponad 1,3 mln t, tj. na poziomie o 3% wyższym niż w roku ubiegłym. Największy wpływ na wzrost produkcji warzyw z tej grupy miały zbiory dyni, kabaczków, cukinii i kukurydzy.

oprac. bcz na podst. GUS
Fot. Envato Elements