– Opinie na temat efektywności stosowania azotu są bardzo różne w zależności od tego czy jest to spojrzenie rolnika, doradcy agrotechnicznego, naukowca czy np. sprzedawcy nawozów. Jedno jest bezsprzeczne – jest to fundamentalny składnik dla roślin – podkreślał prof. Malcolm J. Hawkesford, Dyrektor Departamentu Nauk o Roślinach w Instytucie Naukowym Rothamsted Research (Wielka Brytania) podczas wykładu na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu.
W latach 90-tych XXI wieku i jeszcze na początku tego stulecia obserwowaliśmy prawdziwy postęp w efektywności nawożenia azotem, a wyznacznikiem tego w głównej mierze był stały wzrost plonów. Potem trend ten jednak się zatrzymał.
– Wielu rolników myśli, że tylko wyższy plon jest wskaźnikiem efektywności wykorzystania azotu, ale tak nie do końca jest – mówił prof. Hawkesford. Bardzo ważnym aspektem w nawożeniu azotem czy też odżywianiu tym składnikiem roślin, jest tak naprawdę w jakim stopniu wykorzystują go rośliny. Moim zdaniem, globalnie średnio ok. 33% azotu jest efektywnie wykorzystywana przez rośliny (przy założeniu, że globalnie średnio stosuje się rocznie 133 kg azotu w nawozach). Bardzo ważnym zagadnieniem jest dostosowanie nawożenia azotem do odmiany – podkreślał prof. Hawkesford.
Warto zaznaczyć, że w obszarze zainteresowań i badań naukowca jest m.in.: identyfikacja i sklonowanie po raz pierwszy roślinnych transporterów siarczanowych i udział w wyjaśnieniu szlaków metabolicznych siarki w roślinach, ale także opracowanie wzorców ekspresji genów związanych z odżywianiem roślin metabolitami komórkowymi czy odkrycie i charakterystyka zespołów genowych zaangażowanych w zwiększanie i optymalizację efektywności wykorzystania azotu przez rośliny.
W doświadczeniu założonym w 2004 r., które prowadzone ma być aż do 2020 r., na 68 odmianach pszenicy ozimej (z czego 15 odmian jest w badaniach przez ponad 10 lat) naukowiec obserwuje wpływ efektywności wykorzystania azotu przez poszczególne odmiany. Nawożenie azotowe realizowane jest na czterech poziomach w łącznej dawce 200 kg/ha. W doświadczeniu analizowano plon, ale także zawartość azotu (w %) w ziarnie oraz w części wegetatywnej. Okazuje się, że różne odmiany różnie reagują na nawożenie azotem.
– Chcieliśmy zbadać jakie cechy przyczyniły się do zwiększenia efektywności wykorzystania azotu przez rośliny. Odkryliśmy i zidentyfikowaliśmy zespoły genowe zaangażowane w zwiększanie efektywności wykorzystania tego składnika – mówił prof. Hawkesford.
