Kiedy siać lucernę z trawami?
Powierzchnia pola przed siewem powinna być wyrównana i dobrze uwilgotniona. W przypadku, gdy wierzchnia warstwa jest nadmiernie spulchniona, trzeba ją lekko zwałować. Należy pamiętać, że lucerna jest bardzo wrażliwa na zakwaszenie gleby. Do prawidłowego rozwoju wymaga odczynu zasadowego lub przynajmniej obojętnego (pH 6,7–7,2). Roczna dawka fosforu i potasu zależy od zawartości tych pierwiastków w glebie. Przy małej zawartości fosforu, powinno się stosować 80–100 kg/ha P2O5. Przy dużej zasobności gleb można zrezygnować z nawożenia tym składnikiem. W przypadku niskiej zasobności gleby w potas stosuje się nawet 100–140 kg/ha K2O. Większe dawki fosforu i potasu podaje się w roku siewu, ponieważ młode rośliny nie są w stanie pobierać składników z głębokich warstw gleby.
Przed siewem zaleca się wysiać niewielką dawkę azotu – około 20 kg/ha. W warunkach wsiewki lucerny w roślinę ochronną jego dawkę zwiększa się do 60–80 kg/ha. Nawozy najlepiej zastosować w trakcie zabiegów doprawiających glebę. Rośliny lucerny dodatnio reagują na nawożenie borem. Zastosowanie 2–3 kg/ha B, czyli np. 15–20 kg boraksu, wspomaga rozwój bakterii brodawkowych oraz zwiększa płodność kwiatów.
Lepszy siew czysty
Lucernę można uprawiać bez rośliny ochronnej (siew wiosną lub latem) albo z rośliną ochronną zbieraną na paszę lub na ziarno. W siewie czystym uzyskuje się lepsze zwarcie łanu, większe plony w roku siewu i lepsze zimowanie roślin. Przy korzystnych warunkach glebowych i wilgotnościowych wysiewa się 10–12 kg/ha nasion lucerny, w rozstawie rzędów 10–15 cm. Na glebach słabszych, a także w północnych rejonach kraju, normę zwiększa się do 15 kg/ha.
Najlepszą porą siewu lucerny jest wczesna wiosna, tj. od połowy kwietnia do połowy maja. Możliwy jest także letni termin siewu, który przeprowadza się bez rośliny ochronnej w czerwcu lub w lipcu. Jest on jednak bardziej ryzykowny, ze względu na okresy posuszne.
Bardzo ważnym elementem w uprawie lucerny jest odpwoiednia głębokość siewu. Powinna ona wynosić 1–2 cm w zależności od zwięzłości gleby. Zbyt głębokie zasiewy znacznie obniżają obsadę wschodzących roślin. Na glebach ciężkich (gliniastych, ilastych) przy siewie poniżej 3,5 cm wschodzi tylko 30% roślin z pełnej puli wysianych nasion.
Na glebach piaszczystych najlepsze efekty uzyskuje się przy wysiewie na głębokość 2 cm. Utrzymanie takiej głębokości jest możliwe po bardzo starannej przedsiewnej uprawie roli. Pole powinno być równe jak stół, dlatego przed wysiewem należy je zwałować wałem gładkim. Jeżeli po siewie gleba zaskorupi się, trzeba zastosować lekki wał kolczasty, aby pobudzić wschody.
W roku siewu największym zagrożeniem dla lucerny jest silne zachwaszczenie. Do zwalczania chwastów można wykorzystać preparaty zawierające propyzamid. Obecnie rejetrację w lucernie mają, np. Golden Pyzamid 50 WP czy Pilar Propyzamid 50 WP. Jeszcze do niedawna zarejestrowany był także popularny Kerb 50 WP.
Lucernę uprawianą bez rośliny ochronnej w roku siewu po raz pierwszy kosi się w fazie kwitnienia. Przy tym sposobie uprawy do końca września zbiera się najczęściej dwa pokosy. W przypadku uprawy lucerny jako wsiewki, po zbiorze rośliny ochronnej, odrost lucerny powinien być skoszony jak najpóźniej, gdy rośliny dobrze się rozrosną. Przy tym nie należy jej wypasać, ponieważ młode rośliny są bardzo wrażliwe na udeptywanie. Lucernę, uprawianą w czystym siewie, przy silnym zachwaszczeniu można podkosić do wysokości roślin min. 12 cm.
Z trawami lepiej się zakisza
Uprawa mieszanek lucerny z trawami dostarcza większych plonów zielonki niż uprawa oddzielnie lucerny lub traw. Mieszanki mają korzystniejszy z punktu widzenia potrzeb żywieniowych zwierząt stosunek zawartości wapnia do fosforu niż czysta lucerna. Zawartość potasu w mieszankach jest mniejsza niż w trawach, co również jest wskazane pod względem żywieniowym.
Trawy towarzyszące lucernie mogą pośrednio zwiększyć jej trwałość. Węzły krzewienia traw umieszczone tuż przy powierzchni gleby, osłaniają delikatne szyjki korzeniowe lucerny. Mieszane zasiewy łagodzą wrażliwość na nieprzewidywalne warunki pogodowe. W przypadku suszy na plantacji dominuje lucerna. Podczas deszczowej i pochmurnej pogody przeważają trawy. Obecność traw gwarantuje lepsze zakiszanie i stabilizację kiszonki. Do mieszanki lucerny z trawami można dodawać koniczynę białą i łąkową.
Do mieszanek z lucerną najbardziej nadają się gatunki wysokie traw luźnokępowych:
- na glebach wilgotniejszych może to być, np. tymotka łąkowa lub kostrzewa łąkowa (lucerna 12–14 kg/ha, tymotka 4–6 kg/ha, kostrzewa 18–20 kg/ha);
- na glebach suchych najkorzystniejszy jest wysiew lucerny (12–14 kg/ha) z rajgrasem francuskim (20–25 kg/ha) lub z kupkówką pospolitą (12–16 kg/ha). Mieszanka z kupkówką jest szczególnie przydatna przy stosowaniu wysokich dawek azotu, przynajmniej po 60 kg/ha wiosną i po pokosach.
Uprawiając lucernę z tymotką lub z kupkówką pospolitą można uzyskać przy nawożeniu 120 kg/ha N rocznie, taki sam plon zielonej masy jak z uprawy samej tymotki nawożonej dawką 360 kg N/ha lub samej kupkówki dawką 240 kg N/ha. Z uprawy mieszanek lucerny z trawami uzyskuje się większą ilość jednostek paszowych z hektara niż z uprawy czystej lucerny oraz porównywalny plon białka.
Skoszoną zielonkę lucerny z trawami warto przeznaczyć na kiszonkę. Uzyskanie dobrej jakościowo paszy oraz poprawę procesu kiszenia lucerny gwarantuje uprawa z kostrzewą łąkową, życicą trwałą, rajgrasem wyniosłym, tymotką łąkową oraz stokłosą uniolowatą na glebach posusznych.
Siew w roślinę ochronną
Wsiewka lucerny w roślinę ochronną daje dodatkowy plon w postaci zielonki lub ziarna zbóż oraz chroni glebę przed erozją i ogranicza występowanie chwastów. Uprawiając w ten sposób, najpierw wysiewa się zboże, a następnie oddzielnym przejazdem siewnika lucernę. Rośliną ochronną z reguły jest jęczmień jary. Należy wybierać niższe odmiany, których rośliny są odporniejsze na wyleganie. Konieczne jest także zmniejszenie o 1/3 normy wysiewu jęczmienia. Inne zboża (pszenica i owies) nie są dobrymi roślinami ochronnymi, ponieważ mocno wysuszają glebę, silnie zacieniają siewki lucerny i późno schodzą z pola.
Niezłe wyniki można uzyskać stosując jako roślinę ochronną grykę (45 kg/ha) lub gorczycę (6–8 kg/ha). Lucernę z rośliną ochronną lepiej siać szerzej, w rzędy o szerokości minimum co 20 cm. W międzyrzędzia można wsiewać roślinę ochronną. Około 2–3 tygodnie przed siewem nasiona warto zaprawić preparatem grzybobójczym. Tuż przed siewem zaleca się zastosować szczepionkę bakterii Rhizobium.
