1346 ton zatrzymanych nielegalnych, w tym podrobionych, środków ochrony roślin o łącznej wartości 94 mln Euro – to wynik międzynarodowej operacji „Silver Axe V” przeprowadzonej przez Europol oraz Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). W operację zaangażowały się służby z 32 państw europejskich, w tym z Polski, które w ciągu 4 miesięcy trwania akcji przeprowadziły kontrole portów morskich, lotnisk i granic lądowych, a także na rynkach wewnętrznych.
W Polsce, podobnie jak w ubiegłych latach, w ramach akcji prowadzone były działania we współpracy z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Krajowej Izby Skarbowej i Policji. Efektem jest wykrycie ponad 70 ton nielegalnych środków ochrony roślin.
Według szacunków gospodarka Unii Europejskiej traci ponad 1,3 miliarda Euro rocznie w wyniku obrotu nielegalnymi pestycydami. Według najnowszego raportu Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), rynek podrabianych środków może stanowić nawet 14 proc. jego wartości. Z kolei zdaniem Komisji Europejskiej wielkość handlu nielegalnymi środkami ochrony roślin wynosi od 8 do 10 proc. rynku. Natomiast według EUROPOL-u, w niektórych krajach może stanowić nawet ok. 25 proc.
Środki ochrony roślin to obok lekarstw najbardziej kontrolowana i uregulowana prawnie gałąź przemysłu chemicznego na świecie. Mogą trafić do obrotu tylko wtedy, gdy w ramach niezależnej oceny zostaną uznane za bezpieczne, a w konsekwencji zostaną zarejestrowane. Dodatkowo kontrolowany jest każdy etap obrotu: importu, eksportu, dystrybucji, sprzedaży hurtowej i detalicznej, a także ich stosowanie przez rolników.
– Produkcja i sprzedaż podrobionych pestycydów to jedno z najbardziej lukratywnych i najmniej rozpoznanych działalności przestępczych na świecie. Stosowanie na polu nieprzebadanych substancji chemicznych stwarza ryzyko dla zdrowia ludzi i środowiska. Co więcej przestępcy doskonale wiedzą jak uśpić czujność rolnika. Przy kurczącej się palecie środków dostępnych w Europie otwiera się kolejne pole do nadużyć – mówi Marcin Mucha, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin.
Dodatkowo sytuacji nie ułatwia położenie geograficzne Polski, bliskość lub sąsiedztwo z granicą zewnętrzną Unii Europejskiej. Dlatego szczególnie potrzebna jest wzmożona czujność organów celnych oraz współpraca z instytucjami kontrolnymi.
– Z roku na rok zwiększa się skuteczność organów w wykrywaniu i eliminowaniu z rynku nielegalnych środków ochrony roślin, co bardzo nas cieszy. Jest to efekt doskonałej współpracy na poziomie krajowym i międzynarodowym. Edukacja i szkolenia skierowane do ekspertów ze służb i organów krajowych to kluczowe aktywności PSOR. Jednocześnie wspólnie z KAS i PIORIN podnosimy świadomość rolników, aby ustrzec ich przed zakupem podróbek, ponieważ „kupując podrobione środki, tracisz wiele razy – powiedziała Aleksandra Mrowiec z Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin.
ksz, oprac. na podst. PSOR, MRiRW, PIORiN, fot. Europol
