Skąd się wzięły problemy z aplikacją suszową? Resort rolnictwa odpowiada Rzecznikowi Praw Obywatelskich

Już w 2022 roku Rzecznik Praw Obywatelskich zainteresował się problemami związanymi z aplikacją suszową, o czym pisaliśmy już Tutaj. 

Jedną z przyczyn problemów w aplikacji, z czego zdaje sobie sprawę rzecznik, była bardzo duża liczba składanych wniosków o przyznanie pomocy suszowej. Dlatego ważne jest, aby z tej sytuacji wyciągnąć odpowiednie wnioski, a także wypracować nowe rozwiązania dotyczące przyznawania pomocy w porozumieniu między innymi z samorządami rolniczymi. 

Wiceminister rolnictwa w odpowiedzi na wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich, przypomniał że od połowy sierpnia 2022 roku do 31 października 2022 roku, blisko 253 tysięcy rolników złożyło wnioski o oszacowanie szkód powstałych w wyniku suszy. W samym okresie od 16.10.2022 do 31.10.2022 było to 200 tys. producentów rolnych. 

- Tak duże zainteresowanie producentów rolnych oszacowaniem szkód powstałych w wyniku suszy w dodatkowym terminie spowodowało przeciążenie aplikacji. Należy podkreślić, że administrator aplikacji na bieżąco podejmował działania mające na celu zapewnienie producentom rolnym dostępu do tej aplikacji. Podejmowane są również działania mające na celu zapewnienie sprawnego działania aplikacji przy dużym obciążeniu w bieżącym roku – napisał wiceminister Ryszard Bartosik. 

Wprowadzenie aplikacji, jak zaznacza ministerstwo rolnictwa było odpowiedzią na postulaty rolników. Wnioskowali oni o usprawnioną formę szacowania szkód powstałych w wyniku suszy, a jako argument wskazywano na duże obciążenie komisji powołanych przez wojewodę, które w krótkim czasie musiały oszacować powstałe szkody, a także sporządzić odpowiedni protokół.

Z uwagi na pojawiające się błędy w protokołach m.in. dotyczące powierzchni upraw w gospodarstwie, jak i szacowania szkód w uprawach, w których zgodnie z klimatycznym bilansem wodnym nie wystąpiła susza, konieczne były korekty tych protokołów. W efekcie czego komisja, pracownicy urzędów wojewódzkich, a także Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa miała dodatkową pracę. A sama procedura szacowania szkód powstałych w gospodarstwach się przedłużała, co powodowało niezadowolenie producentów rolnych. Przedstawiciele samorządu terytorialnego oraz Krajowej Rady Izb Rolniczych, ponosili również koszty jakie ponoszą w związku z szacowaniem szkód przez komisję przede wszystkim powstałych w wyniku suszy.

W związku z wystąpieniem w 2020 roku pandemii COVID-19 pojawiły się problemy z powołaniem komisji szacującej szkody. Wojewodowie i organizacje rolnicze zgłaszały wnioski o zmianę zasad szacowania szkód, dlatego też wprowadzono zmianę przepisów, która polegała na tym, że szkody szacowane mają być tylko i wyłącznie na podstawie aplikacji publicznej, a wniosek rolnika potwierdzony musi być Profilem zaufanym. 

Stosowanie do przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, suszę oznaczają szkody spowodowane jej wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb.

System informatyczny monitorowania suszy zawiera bazy danych, a także aplikacje komputerowe, które integrują dane meteorologiczne, potrzebne do obliczania bilansu wodnego, a także dane cyfrowe mapy glebowo-rolniczej, obrazującej przestrzenne zróżnicowanie retencji wodnej różnych kategorii agronomicznych gleb. 

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach opracowuje starty spowodowane deficytem wody wyznaczając wartości krytyczne KBW, dla 16 upraw dla 4 kategorii glebowych, a także dla 14 okresów sześciodekadowych. 

Czytaj także: Pomoc suszowa 2022: Aplikacja szwankuje, rolnicy zdenerwowani. Czy termin naboru wniosków będzie wydłużony?

- System Monitoringu Suszy Rolniczej podlega ciągłej rozbudowie i doskonaleniu. W latach poprzednich IUNG-PIB rozwinął sieć własnych stacji meteorologicznych i pomiarów wilgotności gleby oraz włączył w tę sieć regionalne stacje meteorologiczne. W roku 2020 r. wdrożono do systemu teledetekcję radarową sieci POLRAD (naziemne urządzenia teledetekcyjne), z której dane wykorzystywane są w konstrukcji map klimatycznego bilansu wodnego. Jest to bardzo ważne z uwagi na istotny element, jaki stanowi opad atmosferyczny w klimatycznym bilansie wodnym, który w bardzo dużym stopniu decyduje o wielkości suszy rolniczej. Produkt tego systemu obejmuje również weryfikację i uzupełnienia danych na podstawie informacji dostarczanych przez satelity oraz naziemne stacje meteorologiczne. Uzyskanie takich informacji generowanych przez meteorologiczne radary naziemne pozwala na znaczne uszczegółowienie pola opadów dla całego kraju, albowiem są one dostępne w rozdzielczości 1 km x 1 km – przekonuje wiceminister R. Bartosik. 

Do systemu włączone zostały także dane z teledetekcji satelitarnej. Celem jest weryfikacja wystąpienia suszy w regionach, w których raporty rolników wykazują rozbieżności w porównaniu do prowadzonego monitoringu. Ciągłe udoskonalanie systemu ma na celu w jak najlepszym stopniu odzwierciedlenie stanu faktycznego występowania suszy na polach. 

- Jednocześnie należy podkreślić, że określenie rzeczywistych strat w poszczególnych gospodarstwach rolnych spowodowanych np. wystąpieniem suszy byłoby możliwe wyłącznie po wprowadzeniu obowiązku prowadzenia rachunkowości rolnej i przedstawieniu przez producentów rolnych rocznych sprawozdań finansowych z gospodarstwa rolnego. Do tego czasu pozostaje ustalanie strat w gospodarstwach rolnych na podstawie szacunków – podsumował wiceminister Bartosik. 

wk
fot. envato.elements