AWRSP na bazie 1666 zlikwidowanych PGR-ów utworzyła 1794 Gospodarstwa Rolne Skarbu Państwa, którymi zarządzali tymczasowi zarządcy i administratorzy, w większości byli to dyrektorzy lub kierownicy likwidowanych PGR-ów. Potem gospodarstwa te były systematycznie sprzedawane lub dzierżawione. Część z nich trafiła w ręce przedwojennych właścicieli, część przez wiele lat leżała odłogiem. Gruntami państwowymi zajmowała się najpierw Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, którą przekształcono potem w Agencję Nieruchomości Rolnych. Od 2018 roku w wyniku połączenia ANR z Agencją Rynku Rolnego sprawami państwowych nieruchomości rolnych zajmuje się Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
Większość państwowych gospodarstw rolnych była w kiepskiej kondycji finansowej na długo przed uchwaleniem ustawy z 19 października 1991 roku. Upadek komunizmu i zmiana ustroju w Polsce przyśpieszyła jednak zapaść w tym sektorze produkcji. Likwidacja PGR-ów pociągnęła za sobą dramatyczne skutki dla pracujących tam ludzi i ich rodzin. Wielu z dnia na dzień zostało bez pracy i miało gdzie szukać nowej. W miejscowościach, gdzie upadał PGR niemal natychmiast pojawiało się ubóstwo. System, który stworzył te gospodarstwa rolne, zatrudniał i utrzymywał całe rodziny upadł osierocając tych ludzi. Według danych z AWRSP w chwili przejmowania PGR-ów pracowało w nich ok. 193 tys. ludzi. Licząc ich z rodzinami – blisko 500 tys. osób zostało bez środków do życia.
PGR-y powstały w 1949 roku w wyniku przymusowej kolektywizacji, którą realizował ówczesny rząd PRL. Po roku działania gospodarowały łącznie na 2,2 mln ha, a w 1969 roku już na 2,7 mln ha. Istniało wtedy 6110 PGR-ów zgrupowanych w 3775 przedsiębiorstw. Zaliczały się do nich m. in.:
• kombinaty państwowych gospodarstw rolnych (KPGR),
• państwowe gospodarstwa rolne (PGR),
• kombinaty rolno-przemysłowe (KRP),
• państwowe gospodarstwa rolno-przemysłowe (PGRP),
• przedsiębiorstwa rolno-przemysłowe (PRP),
• kombinaty rolne (KR),
• zakłady rolne (ZR),
• państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej (PPGR),
• państwowe stada ogierów (SO),
• stadniny koni (SK),
• kombinaty ogrodnicze (KO),
• zakłady ogrodnicze (ZO),
• kombinaty państwowych gospodarstw ogrodniczych (KPGO),
• państwowe gospodarstwa ogrodnicze (PGO),
• państwowe gospodarstwa hodowlane (PGH),
• państwowe gospodarstwa rybackie (PG Ryb.),
• ośrodki hodowli ryb (OHR),
• państwowe gospodarstwa szklarniowe (PGSz),
• państwowe ośrodki hodowli zarodowej (POHZ),
• państwowe gospodarstwa rolno-szkoleniowe (PGRSz),
• państwowe gospodarstwa sadownicze (PG Sad.),
• państwowe gospodarstwa szkółkarskie (PG Szkółk.)
• gospodarstwa hodowli zarodowej (GHZ),
• stacje hodowli roślin ogrodniczych (SHRO),
• stacje hodowli roślin (SHR),
• państwowe przedsiębiorstwa hodowlane (PPH),
• przedsiębiorstwo hodowli roślin i nasiennictwa (PHRN),
• państwowe gospodarstwa hodowli zwierząt futerkowych (PGHZF),
• fermy hodowli zwierząt futerkowych (FHZW),
• fermy przemysłowego tuczu trzody chlewnej (FPTTCh),
• hodowle buraka cukrowego (HBC),
• hodowle buraka pastewnego (HBP),
• hodowle ziemniaka (SHZ),
• rolne zakłady zielarskie „Herbapol” (RZZ),
• zakłady warzywnicze (ZW),
• stacje doświadczalne oceny odmian (SDOO) (także te w COBORU).
Ślady dawnych PGR-ów widać nadal w wielu miejscowościach w całej Polsce. 22 lipca 2008 roku w Bolegorzynie otwarto Muzeum Państwowego Gospodarstwa Rolnego.
Źródło:wikipedia.pl
