Dochodzenie Komisji trwa od 2015 r. kiedy jej kontrolerzy stwierdzili, że w Polsce latach 2012-2013 nie zgodnie z przepisami dotowano grupy producenckie. W ramach swojego postępowania Bruksela wydała dwie decyzję nakazujące Polsce zwrot 38,9 mln euro oraz 76,8 mln euro. Łącznie za nieprawidłowości przy programie „Owoce i warzywa – wstępnie uznane grupy producentów” Komisja Europejska zażądała zwrotu od polskiej agencji płatniczej, ponad 115 mln euro!!!
Nieprawidłowości przy finansowaniu grup producenckich
Podstawą zastosowania przez Komisję Europejską tzw. korekty finansowej były rzekome uchybienia dotyczące przeprowadzenia przez władze polskie kontroli u wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw korzystających z unijnej pomocy. Zdaniem Brukseli, poważne niedociągnięcia w systemie kontroli uznawania i kontroli inwestycji nie pozwalały na weryfikację, czy unijna pomoc jest wypłacana zgodnie z prawem.
Sztuczne warunki i niegospodarność
Co w praktyce zostało zakwestionowane? Tworzenie sztucznych warunków przy powoływaniu grup. Zakładali je bardzo często członkowie rodzin, którzy wcześniej dzielili istniejące już gospodarstwa. Unijni kontrolerzy zakwestionowali również fakt, że członkowie grup byli jednocześnie udziałowcami podmiotów przetwórczych i handlowych, które ze sobą współdziałały. Jednocześnie grupy często niegospodarnie wykorzystywały pieniądze poprzez zawieranie umów na zakup środków produkcji i nieruchomości z członkami grupy, co zawyżało koszty inwestycji. Komisja zarzuca Polsce również uchybienia dotyczące odzyskiwania pomocy wypłaconej grupom producentów, które ostatecznie nie uzyskały uznania.
Nasze argumenty
W skardze Ministerstwo Spraw Zagranicznych podniesie przede wszystkim, że ustalenia Komisji są błędne, ponieważ wszystkie wydatki zostały dokonane zgodnie z wymogami unijnymi. Władze polskie prawidłowo stosowały przepisy dotyczące odzyskiwania pomocy wypłaconej grupom producentów oraz kontroli inwestycji. Ponadto, Komisja Europejska zastosowała korektę ryczałtową w wysokości rażąco nadmiernej w stosunku do ryzyka ewentualnej straty finansowej dla budżetu Unii. MSZ wskaże ponadto, że okres objęty korektą finansową jest dłuższy niż pozwalają na to przepisy unijne, czyli przekracza 24 miesiące poprzedzające otrzymanie przez Polskę uwag Komisji.
Skala problemu
W ostatnich latach do grup producentów owoców i warzyw napłynęło 7,5 mld zł unijnych dotacji. Żaden inny sektor rolny nie otrzymał tak dużego wsparcia. Obecnie w kraju działa ok. 300 grup producentów owoców i warzyw, które dostarczają na rynek ok. 20% wielkości produkcji. Nieprawidłowości w finansowaniu dotyczą ok. 50 grup. wk
Fot. KPRM
