Analitycy GUS wymieniają, że na kierunki rozwoju rolnictwa wpływa wiele czynników, m.in. Wspólna Polityka Rolna, zmiana metod chowu zwierząt gospodarskich, poszukiwanie alternatywnych źródeł energii, zmiany klimatyczne oraz zmiany nawyków żywieniowych społeczeństwa.
Według Głównego Urzędu Statystycznego
- utrzymuje się zróżnicowanie struktury gospodarstw rolnych od rozdrobnionych w woj. południowo-wschodnich do gospodarstw największych obszarowo na północy kraju;
- ok 30% gospodarstw domowych utrzymuje się głównie z rolnictwa;
- nawożenie wapnem nadal jest niewystarczające
- wzrasta liczba największych i najmniejszych gospodarstw
- wzrost znaczenia gospodarstw ukierunkowanych na produkcję rynkową, konkurencyjnych, charakteryzujących się często dużą skalą produkcji wysokiej jakości.
- dopasowanie struktury upraw do potrzeb produkcji zwierzęcej, wymagań konsumentów oraz przemysł m.in. spadek powierzchni uprawy ziemniaków, wzrost powierzchni kukurydzy i roślin strączkowych jadalnych
Spadek liczby gospodarstw rolnych
Liczba gospodarstw rolnych spadła o prawie 200 tyś w ostatnich 10 latach, a średnia powierzchnia użytków rolnych wynosi 11,1 ha (w 2010 było to 9,8ha). Z kolei struktura zasiewów na przełomie ostatnich 18 lat znacznie się zmieniła. Rolnicy obsiewają 8 % mniej powierzchni zbożami niż w 2002 r., a powierzchnia uprawy ziemniaka spadła z 7,5% do 2,1%.
- Zmniejszenie procentowej powierzchni uprawy ziemniaków wynika ze zmiany sposobu chowu trzody chlewnej i zaprzestaniu skarmiania jej ziemniakami, jak również zmiany nawyków żywieniowych społeczeństwa, gdyż spora cześć upraw przeznaczona jest na produkcję frytek i chipsów – powiedział Artur Łączyński, Dyrektor Departamentu Rolnictwa GUS.
Zmieniające się nawyki żywieniowe mają również wpływ na rośliny strączkowe jadalne, które będąc substytutem białka zwierzęcego, są wykorzystywane we wszystkich dietach bezmięsnych. Udział strączkowych jadalnych w okresie ostatnich 10 lat, zwiększył się dwukrotnie.
Przez 18 lat zmniejszyła się procentowa powierzchni zasiewów warzyw gruntowych, przy jednoczesnym wzroście produkcji. Jest to jeden z przykładów jak specjalizacja wpływa na ekonomiczniejsze wykorzystanie gruntów ornych.
W jakim kierunku idą zmiany polskiego rolnictwa i jakie są z tym związane wyzwania? Posłuchaj dyskusji ekspertów na konferencji „Powszechny Spis Rolny 2020. Dane wynikowe w przekrojach powiatów”: https://t.co/1WinZnxrfP #GUS #Konferencja #PSR2020 #SpisRolny pic.twitter.com/h8FWBBr7cK
— GUS (@GUS_STAT) October 26, 2021
Największa koncentracja produkcji zwierzęcej
Zgodnie z danymi GUS chów i hodowla bydła, świni i drobiu jest skoncentrowana w województwach: mazowieckich, podlaskim, wielkopolskim i łódzkim.
Regionalizacja widoczna jest także w produkcji roślinnej:
- rzepak i rzepik uprawiany jest na coraz większą skalę w zachodniej i północno-zachodniej części kraju;
- uprawa buraków cukrowych koncentruje się głównie wokół dużych zakładów przemysłu cukrowniczego tj. w kujawsko-pomorskim, wielkopolskim i lubelskim;
- tradycyjnie już największym udziałem w krajowej powierzchni sadów i innych upraw trwałych charakteryzowały się mazowieckie i lubelskie
- pogłowie bydła, jak również związana z nim produkcja kukurydzy największe są w woj. wielkopolskim, podlaskim i mazowieckim
- najwięcej świń produkuje się w Wielkopolsce
- a produkcja drobiu przoduje w Wielkopolsce i na Mazowszu.
Mechanizacja i modernizacja gospodarstw
Wysoki poziom mechanizacji procesu produkcji roślinnej i zwierzęcej jest wynikiem postępującej specjalizacji produkcji rolnej, koncentracji, wprowadzania innowacji, zwiększania skali p poprawy jakości produkcji. Zmiany te dotyczą przede wszystkim wzrostu wyposażenia gospodarstw w ciągniki rolnicze o mocy pow. 60kW, wzrostu liczby kombajnów zbożowych, a zmniejszeniu liczby kombajnów ziemniaczanych, buraczanych i silosokombajnów. To ostatnie jest skutkiem zmian w strukturze użytkowania gruntów, powierzchni zasiewów oraz częstszego wykorzystania usług rolniczych.
GUS: wyzwania dla polskiego rolnictwa
Rolnicy wg. GUS będą musieli dostosować produkcję rolniczą do zmian klimatu, ograniczyć stosowanie nawozów i środków ochrony roślin, liczyć się z pojawieniem się patogenów w produkcji roślinnej i zwierzęcej, dostosować się do zmieniającej się sytuacji rynkowej. Można spodziewać się ograniczeń handlu międzynarodowego względem wymagań: fitosanitarnych, weterynaryjnych i embarga.
jb
