Zdaniem przedstawicieli izb rolniczych krajów Grupy Wyszehradzkiej (Polska, Czechy, Słowacja, Węgry), którzy w dniach 10-11 lutego spotkali się w Falentach k. Warszawy, sytuacja jest bardzo poważna.
Zaznaczono, że produkty rolne importowane z Ameryki Południowej muszą spełniać europejskie standardy jakości i regulacje rynkowe.
W końcowym komunikacie podkreślono konieczność ochrony europejskich rolników przed nieuczciwą konkurencją oraz ograniczenia importu, który mógłby destabilizować rynki rolne w UE.
WPR na politycznym celowniku
Celem spotkania grupy V4 (plus reprezentanci litewskiej izby rolniczej) była dyskusja nad kluczowymi wyzwaniami stojącymi przed rolnictwem w regionie oraz wypracowanie wspólnych priorytetów w zakresie aktualnej i przyszłej polityki Unii Europejskiej dotyczącej sektora rolnego.
Przedstawiciele V4 zaznaczyli konieczność ścisłej współpracy w ramach organizacji Copa-Cogeca, reprezentującej interesy rolników na poziomie UE. Zadeklarowali także gotowość do harmonizacji swoich stanowisk w odpowiedzi na zagrożenia wynikające z umowy handlowej UE-Mercosur oraz liberalizacji handlu z Ukrainą, a także w razie zmian w systemie dopłat WPR niekorzystnych dla rolników.
Jest delegat, czas na działania
Za kluczowe uznano wzmocnienie reprezentacji sektora rolnego w nowej strukturze Komisji Europejskiej – Europejskiej Radzie ds. Rolnictwa i Żywności.
Przedstawiciele V4 poparli kandydaturę Jana Doležala, prezesa Czeskiej Izby Rolniczej, jako reprezentanta Copa-Cogeca w tej radzie i wskazali na potrzebę, aby reprezentował on również stanowiska izb rolniczych V4 oraz informował o postępach prac.
Zobowiązano się do regularnych konsultacji i wymiany informacji, aby skutecznie reagować na wyzwania stojące przed sektorem rolnym.
Trzoda chlewna na solidnym minusie
Przedstawiciele izb rolniczych V4 ocenili sytuację w rolnictwie regionu jako względnie stabilną, ale niepozbawioną wyzwań. Ceny surowców rolnych pozostają na niskim, lecz stabilnym poziomie, a warunki pogodowe – z wyższymi niż zwykle temperaturami i regularnymi opadami – sprzyjają uprawom. Jednak długoterminowe skutki zmian klimatycznych, takie jak susze i ekstremalne zjawiska pogodowe, nadal stanowią zagrożenie.
Podkreślono konieczność dalszych inwestycji w infrastrukturę rolniczą, w tym systemy nawadniania i magazynowania, przy zwiększonym wsparciu z funduszy unijnych spoza budżetu WPR.
Szczególną uwagę poświęcono kryzysowi w sektorze trzody chlewnej, gdzie utrzymujące się niskie ceny żywca wieprzowego zagrażają produkcji w wielu gospodarstwach. Zwrócono również uwagę na niedawny wybuch pryszczycy w Niemczech. Przedstawiciele V4 wezwali do wzmocnienia kontroli weterynaryjnych na wewnętrznych granicach UE oraz do skoordynowanych działań prewencyjnych, w tym monitorowania gospodarstw i edukacji rolników w zakresie bioasekuracji.
Oczekiwania wobec nowego komisarza
Przedstawiciele V4 jednomyślnie podkreślili, że utrzymanie silnego budżetu WPR, opartego na obu filarach i rozszerzonego o rezerwę kryzysową, jest kluczowe dla przyszłości unijnego rolnictwa. W obliczu rosnących kosztów produkcji i presji importowej domagano się zwiększenia wsparcia finansowego dla rolników.
Oczekuje się, że nowy unijny komisarz ds. rolnictwa, Christophe Hansen, przedstawi w ciągu pierwszych 100 dni urzędowania plan działania odpowiadający na potrzeby rolników Europy Środkowo-Wschodniej. Kluczowe postulaty obejmują większą elastyczność w osiąganiu celów środowiskowych, wsparcie gospodarstw dotkniętych klęskami żywiołowymi oraz ochronę rynku wewnętrznego przed nieuczciwą konkurencją ze strony krajów trzecich.
Ukraiński import budzi zaniepokojenie
Uczestnicy skrytykowali liberalizację handlu z Ukrainą, zwłaszcza w kontekście wygasania autonomicznych środków handlowych (ATM) w czerwcu br. Podkreślono, że napływ bezcłowych produktów rolnych z Ukrainy destabilizuje unijny rynek, dlatego wezwano do przywrócenia wcześniejszych warunków handlowych określonych w Umowie Stowarzyszeniowej UE-Ukraina.
W trakcie dyskusji omówiono szczegóły dotyczące Europejskiej Inicjatywy Obywatelskkiej „Stop Fake Food”. Szczegółowo przeanalizowano inicjatywę „Stop Fake Food: Origin on Label”, podkreślając znaczenie obowiązkowego oznaczania kraju pochodzenia na etykietach produktów spożywczych w celu ochrony konsumentów i wsparcia lokalnych producentów. Zaapelowano do organizacji rolniczych V4 o aktywne promowanie i wspieranie tej inicjatywy.
Ustalono, że kolejne spotkanie izb rolniczych V4 odbędzie się w Czechach w kwietniu 2025 r.
Krzysztof Zacharuk
