Lista zadań izb rolniczych jest długa. Znajdziemy na niej m.in. sporządzanie analiz, ocen, opinii i wniosków z zakresu produkcji rolnej oraz rynku, prowadzenie działań na rzecz tworzenia rynku rolnego oraz poprawy warunków zbytu płodów rolnych i produktów rolnych, doradztwo w zakresie działalności rolniczej, podejmowanie działań na rzecz rozwoju infrastruktury rolnictwa i wsi oraz poprawy struktury agrarnej, podnoszenie kwalifikacji osób zatrudnionych w rolnictwie i wiele innych. Jakie są początki narodzin tych organizacji?
Ustawa o izbach rolniczych
W 2025 roku świętujemy 30. rocznicę uchwalenia ustawy o izbach rolniczych – 14 grudnia 1995 roku Sejm uchwalił ustawę o izbach rolniczych, którą podpisał ówczesny Prezydent RP, Lech Wałęsa. Ustawa weszła w życie 4 kwietnia 1996 roku. Jak podaje Wielkopolska Izba rolnicza (WIR) członkami izb rolniczych z mocy ustawy są wszystkie osoby fizyczne i prawne, które są podatnikami podatku rolnego lub dochodowego z działów specjalnych produkcji rolnej, a także członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych, posiadający w nich wkłady gruntowe.
Jaka jest historia izb rolniczych?
Pierwsza izba rolnicza na ziemiach polskich powstała w Poznaniu w grudniu 1895 roku, na prawodawstwie pruskim. Celem jej powstania była ochrona interesów rolników w dobie kryzysu gospodarczego. Miała również zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe. Na tym terenie działały cztery izby rolnicze: poznańska, pomorska, wrocławska i wschodniopruska. – Zadaniem ówczesnych izb było współdziałanie z administracją rządową, doskonalenie prawa gospodarczego, reprezentacja i obrona interesów rolnictwa i leśnictwa, zakładanie i prowadzenie szkół rolniczych, popieranie postępu technicznego w produkcji rolnej. Pruskie izby rolnicze swoją działalnością w okresie przedwojennym położyły fundament pod rozwój kultury rolnej i były jednym z głównych filarów doskonałej organizacji ekonomicznej Niemiec – czytamy na wir.org.pl. W latach 1932-33 powołano izby rolnicze w całym kraju, przy czym naczelną organizacją był Związek Izb i Organizacji Rolniczych. Od 1935 roku zrzeszał 13 Izb Rolniczych: Warszawską, Łódzką, Lubelską, Kielecką Białostocką, Wileńską, Poleską, Wołyńską, Lwowską, Krakowską, Śląską, Wielkopolską i Pomorską. Izby funkcjonowały do roku 1946, kiedy to zostały rozwiązane i zniknęły na pół wieku. Obecnie w Polsce działa 16 izb rolniczych na terenie wszystkich województw.
Przeczytaj także: ARiMR opublikowała "Harmonogram naborów wniosków na 2025 rok"
Jakie były działania i cele izb rolniczych?
Najważniejszym zadaniem izby było:
- przedstawicielstwo i obrona interesów rolnictwa,
- samodzielne przedsiębranie – w granicach obowiązujących przepisów prawa – środków w zakresie wszechstronnego popierania rolnictwa,
- wykonywanie czynności powierzonych izbom rolniczym przez ustawy i rozporządzenia oraz współdziałanie z władzami rządowymi i samorządowymi we wszystkich sprawach dotyczących rolnictwa.
Inne zadania izb rolniczych:
- zakładanie i utrzymywanie szkół rolniczych oraz szerzenie oświaty rolniczej pozaszkolnej,
- organizowanie doświadczalnictwa rolniczego we wszystkich gałęziach produkcji rolnej,
- organizowanie wystaw i pokazów,
- doradztwo rolnicze i rachunkowość gospodarstw rolnych,
- organizowanie melioracji rolnych,
- organizowanie hodowli zwierząt wraz z prowadzeniem ksiąg hodowlanych i kwalifikowaniem zwierząt zarodowych,
- kwalifikowanie nasion i ziemiopłodów,
- organizowanie akcji ochrony roślin,
- współdziałanie w zaspokajaniu potrzeb rolnictwa w zakresie: nawozów sztucznych, nasion, pasz, maszyn rolniczych, żywego inwentarza i innych środków produkcji,
- organizowanie gospodarstw leśnych i zalesień nieużytków,
- organizowanie ochrony rolnictwa przed klęskami oraz pomoc dla gospodarstw przez te klęski nawiedzonych,
- badanie opłacalności produkcji rolnej, udział w ustalaniu cen giełdowych na poszczególne produkty rolne,
- współdziałanie w zakresie organizowania kredytów oraz ubezpieczeń,
- zbieranie danych statystycznych dotyczących rolnictwa,
- opieka nad gospodarstwami powstałymi z przebudowy ustroju rolnego, tj. w wyniku komasacji i parcelacji gruntów,
- opieka nad spółkami wodnymi, pastwiskowymi i leśnymi.
Izby rolnicze i ich bolączki
Obecnie mówi się o tym, że przydałaby się nowelizacja ustawy o izbach rolniczych, ponieważ te mają zbyt słabe kompetencje. Taki stan rzeczy może tworzyć przepaść miedzy oczekiwaniami ze strony rolników a sprawczością izb. Aby organizacje te mogły działać na szerszym polu na rzecz rolników, potrzebna jest zmiana prawa w kierunku nadania izbom większych możliwości działania.
Źródło: wir.org.pl
Fot. envato elements
