Na stronie Komisji Europejskiej pojawiło się wstępne podsumowanie najważniejszych działań i osiągnięć opublikowane przez Komisarza Unii Europejskiej, Janusza Wojciechowskiego.
Wojciechowski podkreślił jednak, że zamierza opublikować pełną wersję sprawozdania zaraz przed zakończeniem swojej misji.
Co się działo podczas kadencji Wojciechowskiego?
Zobacz także: Nowy skład Komisji Rolnictwa UE: Kim są nowi członkowie?
- Moja kadencja, która rozpoczęła się 1 grudnia 2019 r., przypadła na bardzo trudny moment: dla całej Unii Europejskiej, a w szczególności dla europejskich rolników. Przede wszystkim w pierwszych miesiącach 2020 roku uderzyła w nas pandemia COVD-19, która spowodowała ogromne zakłócenia w funkcjonowaniu całego sektora spożywczego – rozpoczął swoja publikacje Wojciechowski.
Jak zaznaczył, w 2021 roku europejskie rolnictwo dotknął kolejny kryzys – wzrost kosztów energii oraz nawozów. W lutym 2022 roku rozpoczęła się również nielegalna agresja Rosji na Ukrainę, która spowodowała ogromne konsekwencje dla sektora rolnego.
- W tych latach nasiliły się również katastrofy klimatyczne. Rolnicy w wielu krajach UE ucierpieli z powodu dramatycznych powodzi, susz, pożarów lasów, nagłych przymrozków i szkód, które pochłonęły wiele miliardów euro. Wreszcie, europejscy rolnicy zmagali się i nadal zmagają się z konsekwencjami wybuchów epidemii chorób zwierzęcych, takich jak ptasia grypa i afrykański pomór świń – dodał Wojciechowski i zaznaczył - Pomimo tych ogromnych wyzwań europejscy rolnicy przezwyciężyli trudności i zapewnili wszystkim bezpieczeństwo żywnościowe. Uważam, że przedstawione poniżej działania odegrały istotną rolę we wspieraniu naszych rolników w realizacji tego zadania – w momencie, gdy takie wsparcie było najbardziej potrzebne.
Osiagnięcia Komisarza Unii Europejskiej
Jako pierwsze osiągnięcie komisarz Wojciechowski wymienił zwiększenie funduszy rolnych Unii Europejskiej na lata 2021-2027.
- W maju 2020 r. z mojej inicjatywy Komisja zaproponowała zwiększenie budżetu WPR o 26 mld euro (z początkowo planowanych 365 mld euro do 391 mld euro), a ostatecznie Rada Europejska na posiedzeniu w lipcu 2020 r. przyjęła zwiększenie budżetu o 22 mld euro (z 365 mld euro do 387 mld euro). To zwiększenie funduszy rolnych UE na lata 2021–2027 w porównaniu z pierwotnym wnioskiem z 2018 r. było dużym osiągnięciem, które przyniosło wymierne korzyści finansowe rolnikom w UE – podsumował Wojciechowski.
Kolejnym osiągnięciem było szybkie i skuteczne reagowanie kryzysowe w czasie pandemii. Chodzi między innymi, o podjecie przez Komisję interwencji, które miały na celu wsparcie rolników i sektora spożywczego w skutecznym przezwyciężeniu kryzysu, poprzez np. otwarcie zielonych korytarzy dla towarów rolnych, czy ułatwienie przekraczania granic dla pracowników rolnych.
Kolejny punkt to reakcje, które miały na celu wsparcie rolników, których dotknęła wojna w Ukrainie.
Komisarz wymienia następujące działania w tym zakresie:
- Uruchomiono rezerwę na pomoc nadzwyczajną na kwotę 500 mln EUR w celu wsparcia rolników, w tym dalsze wsparcie w wysokości 1,4 mld EUR, w tym jednorazowe płatności ryczałtowe w wysokości 15 000–100 000 EUR,
- środki ochrony rynku w celu wsparcia rynku wieprzowiny w związku ze szczególnie trudną sytuacją w tym sektorze,
- tymczasowe ramy kryzysowe mające na celu wsparcie gospodarki pozwalają Państwom Członkowskim na ustanowienie programów dotacji do 250000 EUR dla przedsiębiorstw działających w sektorze rolnym,
- wyjątkowe tymczasowe odstępstwo zezwalające na uprawy na gruntach odłogowanych w UE, przy jednoczesnym utrzymaniu pełnej płatności z tytułu zazieleniania dla rolników.
Wojciechowski jako jedno z najważniejszych działań wymienia także podjęcie skutecznych środków, które przeciwdziałały kryzysowi i nadmiernemu importowi produktów rolnych z Ukrainy, a także mówi o udanych kompromisie w sprawie reformy WPR.
Z punktu widzenia Komisarza kluczowe elementy reformy WPR uzgodnione w czerwcu 2021 r. to:
- większa elastyczność WPR poprzez wprowadzenie krajowych planów strategicznych, co umożliwiło lepsze dostosowanie WPR do uwarunkowań krajowych,
- zwiększenie wsparcia dla małych i średnich gospodarstw rolnych poprzez 10 % płatności redystrybucyjnej,
- stworzenie systemu dobrowolnych ekoschematów i zachęt finansowych dla praktyk rolniczych korzystnych dla środowiska i klimatu,
- włączenie dobrostanu zwierząt do ekoprogramów oraz czterokrotny wzrost wydatków na dobrostan zwierząt w ramach WPR, z około 1,5 miliarda euro do ponad 6 miliardów euro,
- uproszczony system kontroli dla rolników i przeniesienie ogólnej kontroli na szczebel krajowy.
Komisarz w swoim podsumowaniu osiągnięć wymienił również uproszczenie wspólnej polityki rolnej, która uwzględniała obawy rolników.
Wojciechowski wymienia następujące punkty:
- odłogowanie 4 % gruntów rolnych – najpierw złagodzone z proponowanych 10 % do 4 %, następnie na 3 kolejne lata odroczone i ostatecznie zniesione jako obowiązkowy wymóg i przekształcone w dobrowolny i płatny ekoprogram dla rolników,
- obowiązek płodozmianu – odroczony i niedawno zastąpiony dywersyfikacją upraw,
- elastyczność w okresie zimowym – zamiast sztywnych terminów przy określaniu terminów przez państwa członkowskie,
- Gospodarstwa o powierzchni do 10 ha, tj. około dwóch trzecich gospodarstw w UE zostały zwolnione z kontroli warunkowości i wszelkich kar za nieprzestrzeganie warunków WPR,
- gospodarstwa o powierzchni większej niż 10 ha mniejsze kontrole o 50 % oraz rozszerzenie możliwości odstąpienia od sankcji z powodu działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności,
- Zwolnienie rolników z kar za nieprzestrzeganie warunków WPR z mocą wsteczną od 1 stycznia 2024 r.
Jako ostatnie osiagnięcie, we wstępnym podsumowaniu swojej kadencji Wojciechwoski wyróżnił także intensywną oraz skuteczną promocję produktów rolnych i spożywczych Unii Europejskiej.
Bernat Patrycja
na podst. podsumowania ze strony Komisji Europejskiej
Fot: Archiwum PWR
