UE wraca do umowy o stowarzyszeniu z Ukrainą
- Sektor UE z zadowoleniem przyjmuje decyzję o powrocie do umowy stowarzyszeniowej UE-Ukraina, ponieważ zapewniłaby ona większą przewidywalność i bezpieczeństwo - czytamy w oświadczeniu Copa-Cogeca.
"Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz Ich Państwami Członkowskimi z jednej strony, a Ukrainą z drugiej strony” zawarty w 2016 r. (pełny tekst znajduje się na stronie: https://orka.sejm.gov.pl po wpisaniu nazwy dokumentu) zawiera ustalenia dotyczące handlu produktami rolno-spożywczymi. To m.in:
- zobowiązanie do stopniowego znoszenia należności celnych przywozowych na produkty rolne, zgodnie z harmonogramem określonym w załącznikach do Układu;
- kontyngenty taryfowe dla wybranych produktów rolnych (np. zboża, mięso, cukier);
- możliwość wprowadzenia przez strony środków ochronnych w przypadku zagrożenia dla rynków wewnętrznych. Środki te obejmują czasowe ograniczenia importu lub podniesienie ceł;
- szczegółowe procedury współpracy administracyjnej w zakresie monitorowania handlu produktami rolnymi;
- działania promujące zrównoważone rolnictwo oraz zbliżenie ukraińskich standardów do unijnych w zakresie ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt.
Układ nie daje rolnikom gwarancji
Copa i Cogeca podkreślają jednak, że w układzie znajdują się zapisy, które umożliwiają dalszą liberalizację. Są one zawarte w artykule 29 Układu, który pozwala na obniżenie lub zniesienie ceł, szczególnie w punkcie 4 tego artykułu:
"Po upływie pięciu lat po wejściu w życie niniejszego Układu, na wniosek którejkolwiek ze Stron, Strony konsultują się wzajemnie, aby rozważyć przyspieszenie znoszenia należności celnych we wzajemnym handlu oraz rozszerzenie zakresu takiego znoszenia".
Konieczne jest utrzymanie kontyngentów taryfowych
- Dlatego ważne jest podkreślenie potrzeby utrzymania wystarczających limitów i zabezpieczeń, aby zapewnić, że rolnicy i producenci z UE nie zostaną nieproporcjonalnie obciążeni. Mechanizmy takie jak kontyngenty taryfowe (TRQ) muszą zostać utrzymane, a inne zbadane, aby zapewnić wystarczającą ochronę producentom i wytwórcom z UE. Niestety, obecne ATM nie są w stanie w pełni rozwiązać problemów rynku, ponieważ progi chroniące wrażliwe produkty są zbyt wysokie, a niektóre z najbardziej dotkniętych sektorów, takie jak pszenica czy jęczmień, nie są objęte żadną ochroną - czytamy w oświadczeniu Copa-Cogeca.
Niewiarygodne możliwości rolnictwa Ukrainy
Copa-Cogeca zauważa, że ukraińskie rolnictwo posiada “niewiarygodną” zdolność do szybkiego zwiększenia produkcji, gdy “gdy zostanie zidentyfikowana okazja do eksportu, jak to miało miejsce w przypadku cukru”.
- Mogłoby to łatwo powtórzyć się w przypadku ziemniaków, wieprzowiny, nabiału lub etanolu. (Dlatego) kluczowe będzie również, aby nowe długoterminowe porozumienie nie wpadło w pułapkę pełnej liberalizacji niektórych produktów, na które jeszcze nie wpłynął ukraiński import, i aby obejmowało skuteczne środki ochronne.
Presja innych umów o wolnym handlu
Organizacje rolnicze UE podkreślają, że decyzje o handlu z Ukrainą muszą uwzględniać wpływ trwających i przyszłych umów handlowych, w tym Mercosur, Tajlandii i Indii.
- Te potencjalne transakcje (...) stanowią znaczne ryzyko dla niektórych z tych wrażliwych sektorów. (...) konieczne jest ostrożne i zrównoważone podejście do liberalizacji handlu na Ukrainie, aby zapewnić, że producenci z UE, którzy już teraz borykają się z wyzwaniami wynikającymi z kumulatywnych skutków handlowych i nierównych warunków konkurencji, nie będą jeszcze bardziej pokrzywdzeni – czytamy.
Poszczególne kraje będa się bronić
- Nie powinniśmy również zapominać, że skutki pełnej liberalizacji w niektórych państwach członkowskich doprowadziły do wprowadzenia środków ochronnych w celu zabezpieczenia rynków krajowych, co, choć zrozumiałe, grozi fragmentacją jednolitego rynku UE. Bez umowy handlowej, która zajmie się tymi wyzwaniami krajowymi, integralność rynku UE może zostać osłabiona, a mogą pojawić się zakłócenia konkurencji – ostrzega Copa-Cogeca.
Ukraina musi się dostosować do standardów UE
Organizacje zrzeszone w Copa-Cogeca wzywają Komisję Europejską do uzależnienia liberalizacji handlu z Ukrainą od przyspieszenia “dostosowania standardów Ukrainy do dorobku prawnego UE”.
- Zapewnienie dokładnego monitorowania i kontroli tego dostosowania będzie miało kluczowe znaczenie dla utrzymania uczciwej konkurencji i stabilności rynku. Wzywamy Komisję Europejską do ścisłej współpracy z zainteresowanymi stronami, Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi w celu opracowania ram handlowych, które pozwolą na ochronę europejskiego rolnictwa oraz zadbają o to, aby wynik tych negocjacji odzwierciedlał zarówno solidarność z Ukrainą, jak i realia europejskich rynków oraz europejskich producentów i wytwórców - apelują unijne organizacje rolnicze.
