Jednostki samorządu terytorialnego odgrywają także wiodącą rolę w rozwoju infrastruktury technicznej (drogi, kanalizacja, komunikacja, wysypiska śmieci, usługi komunalne) na obszarach wiejskich.
Od roku 2000 samorząd terytorialny uczestniczy w programowaniu i wdrażaniu programów rozwoju obszarów wiejskich, w ramach których realizowane są m.in. projekty rozwijające i modernizujące infrastrukturę techniczna i społeczną polskiej wsi. Już w ramach Programu SAPARD samorządy lokalne realizowały projekty, przede wszystkim z zakresu gospodarki wodno - ściekowej, zarządzania gospodarką odpadami komunalnymi oraz budowy i modernizacji lokalnych dróg. Samorządy województw pełniły i pełnią rolę instytucji wdrażających i pośredniczących w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006” oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Natomiast samorządy lokalne (gminne i powiatowe) realizowały i realizują projekty finansowane w ramach ww. programów, modernizujące infrastrukturę techniczną oraz budynki i przestrzeń publiczną na obszarach wiejskich.
W ramach PROW 2014-2020 przed administracją samorządową stoi spore wyzwanie. Od jej sprawności zależy w ogromnej mierze wykorzystanie środków Unii Europejskiej przyznanych Polsce na lata 2014-2020 i realizacja Regionalnych Programów Operacyjnych, Programu Operacyjnego dla Rozwoju Polski Wschodniej, Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój oraz działań samorządowych podjętych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i środowisko.
Administracja samorządowa uczestniczyć będzie także w realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Samorządom wojewódzkim powierzono realizację działań o charakterze regionalnym dotyczącym rozwoju infrastruktury technicznej, odnowy wsi oraz scaleń gruntów rolnych, a także wdrażanie rozwoju lokalnego kierowanego przez społecznośc (RLKS). Poprzez podejście Leader.
W ramach PROW 2014- 2020 samorządy będą realizowały następujące działania:
a) Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich.
Działanie wspiera rozwój infrastruktury wiejskiej oraz odnowę wsi, przyczyniając się tym samym do poprawy warunków życia i rozwoju działalności gospodarczej.
W zakres działania wchodzą trzy odrębne poddziałania, w ramach których realizowany będzie szereg różnych typów operacji poprzez samorządy wojewódzkie. Beneficjentami tych projektów są przede wszystkim gminy.
a1) Poddziałanie: Inwestycje związane z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycje w energię odnawialną i w oszczędzanie energii, obejmuje dwa typy operacji.
- Gospodarka wodno - ściekowa.
Poziom skanalizowania obszarów wiejskich w Polsce jest nadal bardzo niski. Niedostateczne wyposażenie obszarów wiejskich w infrastrukturę wodno – ściekową hamuje rozwój przedsiębiorczości oraz wpływa negatywnie na poziom życia mieszkańców. Wsparcie gospodarki wodno – ściekowej wpłynie na rozwój gospodarczy obszarów wiejskich oraz poprawę warunków życia. Działanie przyczynia się do realizacji celu szczegółowego, dotyczącego wspierania lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich oraz poprzez redukcję ścieków wpisuje się w cele przekrojowe UE w zakresie środowiska i klimatu.
Maksymalna wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 2 mln zł na beneficjenta w okresie realizacji Programu.
- Budowa lub modernizacja dróg lokalnych.
Barierą rozwoju społeczno – ekonomicznego wielu miejscowości wiejskich w Polsce jest brak dobrej jakości dróg. W warunkach utrudnień komunikacyjnych zahamowany jest rozwój lokalnej przedsiębiorczości, ograniczone są możliwości podejmowania przez mieszkańców zatrudnienia poza miejscem zamieszkania oraz korzystania z usług publicznych (edukacja, zdrowie, kultura).
Maksymalna wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 3 mln zł na beneficjenta w okresie realizacji Programu.
- Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego.
Na obszarach wiejskich znajdują się pojedyncze obiekty zabytkowe, zespoły pałacowo – ogrodowe, zespoły folwarczne, układy tradycyjnej zabudowy, które ulegają stopniowej degradacji, a w przypadku braku środków na ich renowacje zostaną całkowicie utracone. Realizacja inwestycji z zakresu ochrony zabytków i budownictwa tradycyjnego przyczyni się do zachowa dziedzictwa kulturowego i podniesie atrakcyjność turystyczną tych obszarów.
- Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne.
Mieszkańcy obszarów wiejskich, w porównaniu do mieszkańców miast, mają słaby dostęp do podstawowych usług kulturalnych. Infrastruktura kulturalna na obszarach wiejskich jest niedoinwestowania. Realizacja inwestycji w obiekty pełniące funkcje kulturalne zapewni odpowiednie warunki do organizowania i animowania uczestnictwa społeczności wiejskiej w wydarzeniach artystycznych, kulturalnych czy integracyjnych.
- Kształtowanie przestrzeni publicznej.
W wielu miejscowościach wiejskich rozwój przestrzenny nie następuje w oparciu o spójną koncepcję rozwoju przestrzennego, przez co miejscowości przestają być atrakcyjne dla mieszkańców, turystów i inwestorów. Inwestycje dotyczące kształtowania przestrzeni publicznej mają podnieść atrakcyjność obszarów wiejskich i promować rozwój przestrzenny w oparciu o zasady kształtowania polityki przestrzennej.
Dla ww. zakresów, maksymalna wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 500 000 zł na miejscowość w okresie realizacji Programu
- Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów.
Budowa i modernizacja infrastruktury handlowej (targowisk lokalnych w miejscowościach do 200 tys. mieszkańców) ma na celu stworzenie miejsc gdzie rolnicy będą mogli sprzedawać produkty wytworzone w gospodarstwie. Inwestycje w zakresie targowisk prowadzą do skrócenia łańcucha żywnościowego i zwiększenia udziału rolników w wartości dodanej. Budowa targowisk ułatwi dystrybucję produktów rolnych i umożliwi bezpośrednią sprzedaż produktów rolnych. Ma to szczególne znaczenie dla małych gospodarstw rolnych.
Operacje realizowane w ramach działania są niekomercyjne ponieważ ich realizacja dotyczy zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.
O kolejnym zadaniu samorządów w ramach PROW 2014-2020, czyli o scalaniu i Leader – czytajcie już dziś w serwisie popołudniowym.
Na podst. MRiRW opr. pł
