Pytanie, jakie z początkiem kontroli postawiła sobie Najwyższa Izba Kontroli, było następujące: Czy działania KOWR w zakresie realizacji prawa pierwokupu, odkupu oraz nabycia nieruchomości, a także pierwokupu i nabycia udziałów i akcji w spółkach kapitałowych oraz nadzoru właścicielskiego były prawidłowe, gospodarne, celowe i rzetelne.
- Działania Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w zakresie realizacji prawa pierwokupu, odkupu i nabycia nieruchomości rolnych oraz pierwokupu i nabycia udziałów i akcji w spółkach kapitałowych były gospodarne i celowe. Niemniej jednak nie zawsze były one prawidłowe i rzetelne – napisano w informacji na temat kontroli w KOWR.
Jakie uwagi wystosował NIK do KOWR?
Nie przeprowadzono analiz, które dotyczyły wpływu realizacji prawa pierwokupu i nabycia nieruchomości rolnych, a także udziałów i akcji w spółkach kapitałowych na kształtowanie ustroju rolnego w Polsce zdaniem Najwyższej Izby Kontroli.
Istotnym jest ze względu na obowiązujący ponad 6-letni okres nowych i zmiennych regulacji prawnych, aby dokonywanie analizy oddziaływania instrumentów kontroli nieruchomości rolnych na kształtowanie ustroju rolnego. Przeprowadzenie takiej analizy zdaniem kontrolerów NIK, pozwoli określić faktyczny wpływ tych narzędzi na obrót nieruchomościami rolnymi, a także w zakresie poprawy struktury agrarnej w rodzinnych gospodarstwach.
Istotnym jest ze względu na obowiązujący ponad 6-letni okres nowych i zmiennych regulacji prawnych, aby dokonywanie analizy oddziaływania instrumentów kontroli nieruchomości rolnych na kształtowanie ustroju rolnego. Przeprowadzenie takiej analizy zdaniem kontrolerów NIK, pozwoli określić faktyczny wpływ tych narzędzi na obrót nieruchomościami rolnymi, a także w zakresie poprawy struktury agrarnej w rodzinnych gospodarstwach.
Co NIK ocenia pozytywnie?
Dokonano analizy celowości korzystania z prawa pierwokupu oraz nabywania nieruchomości rolnych, a także udziałów i akcji w spółkach kapitałowych. Wynik tej analizy okazał się pozytywny, a wnioski o nabycie czy objęcie akcji i udziałów złożone były przez Dyrektora Generalnego KOWR, a pozytywne rozpatrzenie wynikało z decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministrów Aktywów Państwowych.
wk
fot. envato.elements
Nieskuteczne mechanizmy kontroli
Według Najwyższej Izby Kontroli, nadzór sprawowany przez Dyrektora Generali KOWR nad realizacją zadań, które dotyczyły prawa pierwokupu i nabywania nieruchomości rolnych, udziałów i akcji w spółkach kapitałowych był niewystarczający i wskazuje to na nieskuteczność mechanizmów kontroli zarządczej w tym zakresie.
Spośród łącznej liczby 41 spraw objętych badaniem w Oddziałach Terenowych KOWR, w 10 przypadkach (tj. w ok. 24%) stwierdzono nieprawidłowości dotyczące stosowania procedur wewnętrznych, w tym m.in.:
- niepowoływania komisji ds. ukur,
- niesporządzenia protokołów z prac komisji ds. ukur,
- nieprzeprowadzania rozszerzonej analizy celowości nabycia nieruchomości rolnych lub
- udziałów i akcji w spółkach,
- niedokumentowania oględzin nieruchomości rolnych,
- nieterminowego przekazywania sprawozdań w zakresie zadań dotyczących realizowania pierwokupu i nabycia nieruchomości rolnych oraz udziałów i akcji w spółkach kapitałowych do Centrali KOWR.
Ile gruntów posiada KOWR?
- W zasobie WRSP stan gruntów na 30 czerwca 2022 roku wynosił – 1346,9 tys. ha.
- Grunty dzierżawne stanowiły z tego 1082,3 tys. ha,
- w trwałym zarządzie – 17,4 tys. ha,
- użytkowanie wieczyste – 7,4 tys. ha.
- Powierzchnia nieposiadająca kwalifikacji sposobu rozdysponowania wyniosła 155,3 tys. ha.
- Powierzchnia gruntów obcych, czyli gruntów, które z mocy praca przeszły w zarządzanie innych podmiotów, lecz pozostają w ewidencji Zasobu WRSP do czasu ich przekazania protokolarnego – 29,3 tys. ha.
- Po odjęciu gruntów obcych stan Zasobu WRSP wynosił 1317,6 tys. ha.
wk
fot. envato.elements
