Polski Krajowy Plan Odbudowy został złożony w Brukseli 3 maja zeszłego roku, ale do dzisiaj nie został jeszcze zatwierdzony. Wszystko przez konflikt polskiego rządu z Brukselą o zasady praworządności. Ale wszystko wskazuje na to, że w końcu doszło do przełomu. Dzisiaj do Warszawy w tej sprawie przylatuje szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. Najpierw odbędzie się spotkanie z premierem Mateuszem Morawieckim, a potem z Prezydentem Andrzejem Dudą.
Zielone światło dla KPO
W dzisiejszym komunikacie Komisja Europejska napisała, że pozytywnie ocenia polski KPO, co jest ważnym krokiem w kierunku wypłaty przez UE 23,9 mld euro dotacji i 11,5 mld euro pożyczek.
„Finansowanie to wesprze realizację kluczowych inwestycji i reform przedstawionych w polskim planie naprawy gospodarczej i odporności. Umożliwi Polsce wyjście silniejsze z pandemii COVID-19 i postęp w transformacji zielonej i cyfrowej” – czytamy w komunikacie.
Priorytety KPO
Komisja Europejska pozytywnie oceniła plan Polski na podstawie wcześniej określonych kryteriów. I tak środki z KPO mają być przeznaczone na realizację sześciu filarów europejskiej polityki:
- zielona transformacja,
- cyfrowa transformacja,
- inteligentny i zrównoważony wzrost gospodarczy,
- spójność społeczna i terytorialna,
- opieka zdrowotna,
- polityki na rzecz następnego pokolenia, dzieci i młodzieży.
Założono, że 37% wydatków z KPO ma być przeznaczonych na rzecz neutralności klimatycznej, a 20% wydatków na transformację cyfrową gospodarki.
Tymczasem z oceny Komisji wynika, że polski KPO przeznacza 42,7% całkowitej alokacji na działania wspierające cele klimatyczne. Dlatego Bruksela oczekuje się, że realizacja polskiego planu znacząco przyczyni się do dekarbonizacji polskiej gospodarki poprzez zwiększenie udziału energii odnawialnej w miksie energetycznym oraz poprawi niezależność energetyczną Polski. KPO przewiduje znaczne finansowanie morskich elektrowni wiatrowych, a także zmiany ram regulacyjnych ułatwiające budowę morskich i lądowych farm wiatrowych. Ponadto realizacja planu ma wspierać energooszczędną renowację budynków, modernizację transportu kolejowego i autobusowego, bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz rozwój zielonych technologii wodorowych.
Komisja stwierdziła, że plan Polski przeznacza 21,3% całkowitej alokacji na działania wspierające transformację cyfrową. Obejmuje to inwestycje mające na celu zapewnienie powszechnego dostępu do szybkiego internetu, cyfryzację usług publicznych, sprzęt IT dla szkół, umiejętności cyfrowe i bezpieczeństwo cybernetyczne.
Na co pójdą pieniądze?
Na co mogą liczyć rolnicy i mieszkańcy wsi? Rząd przewiduje, że na odbudowę przetwórstwa, rozwój sprzedaży i produkcji żywności ma być przeznczone ok. 1,2 mld euro. MRiRW planuje wydać te pieniądze m.in. na:
- wsparcie mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego,
- wsparcie dla rolników prowadzących sprzedaż bezpośrednią oraz działalność w ramach RHD i MOL,
- wzmocnienie sieci regionalnych rynków hurtowych i centrów przechowalniczo-dystrybucyjnych.
Zdecydowanie większe kwoty mają zostać przeznaczone na rozwój obszarów wiejskich. W projekcie KPO przekazanym do Brukseli MRiRW jest wskazane jako koordynator lub resort współodpowiedzialny za wdrożenie następujących inwestycji:
- Inwestycje w rozbudowę potencjału badawczego - inwestycja koordynowana przez MRiRW wspólnie z MEiN; cały budżet inwestycji to 420 mln euro, z czego część szacowana na 115 mln euro zostanie przeznaczona na komponent MRiRW -Budowa potencjału w sektorze żywnościowym;
- Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich– inwestycja koordynowana wyłącznie przez MRiRW o budżecie 204 mln euro;
- Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich – inwestycja koordynowana wyłącznie przez MRiRW o budżecie 667 mln euro;
- E-usługi publiczne, rozwiązania IT usprawniające funkcjonowanie administracji i sektorów gospodarki oraz technologie przełomowe w sektorze publicznym, gospodarce i społeczeństwie. Inwestycja koordynowana przez MRiRW wspólnie z KPRM; cały budżet inwestycji to 420 mln euro, z czego część szacowana na 130,71 mln euro zostanie przeznaczona na komponent MRiRW e-rolnictwo.
Warunki Brukseli
Komisja Europejska zgadza się na Krajowy Plan Odbudowy, ale jednocześnie uzależnia wypłatę pieniędzy od spełnienia tzw. kamieni milowych w obszarze sądownictwa.
„Polska musi wykazać, że te kamienie milowe zostały osiągnięte przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat” – informuje Komisja Europejska.
W praktyce oznacza to m.in. likwidację Izba Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego oraz zaprzestanie karania sędziów za składanie tzw. pytań prejudycjalnych do unijnego Trybunału Sprawiedliwości.
– Zatwierdzenie tego planu wiąże się z wyraźnymi zobowiązaniami Polski w zakresie niezawisłości sądownictwa, które będą musiały zostać spełnione przed dokonaniem jakiejkolwiek faktycznej płatności. Nie mogę się doczekać wdrożenia tych reform – powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.
wk
fot. EC/European Union 2021
