Konflikty „miastowych” z rolnikami to temat, który pojawia się już nie po raz pierwszy. Ostatnio rolnicy z Dolnego Śląska podjęli inicjatywę, aby zmienić podejście do planowania zagospodarowania przestrzennego dla swojego województwa. Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej skierował pismo do prezydentów, burmistrzów i wójtów, postulując o wzięcie pod uwagę większej ilości czynników nie tylko w kwestii zagospodarowania przestrzennego, ale także w sprawie odrolnienia działek:
– Ilość gruntów rolnych dotychczas „odrolniona” to ogromny zasób, który w większości lokalizacji nie został jeszcze zagospodarowany, co przemawia za ochroną kolejnych działek rolnych przed wyłączeniem ich z produkcji żywności – argumentowali rolnicy.
Więcej o tym przeczytasz TUTAJ.
"Miastowi" będą podpisywać deklarację przed przeprowadzką na wieś
W grudniu 2023 roku z podobnym pismem do ministra rolnictwa Czesława Siekierskiego wystąpił zarząd KRIR.
Zarząd KRIR wystąpił o wprowadzenie regulacji prawnych, które uwzględniałyby oczywistą specyfikę pracy w gospodarstwach rolnych w odniesieniu do świadomego wyboru miejsca zamieszkania na terenach wiejskich.
- Istotnym problemem jest brak świadomości lub niechęć nowych mieszkańców wsi do uwzględniania charakteru i specyfiki działalności rolniczej. Praca maszyn rolniczych, w tym dużej mocy ciągników, działalność ferm hodowlanych i uciążliwości zapachowe z tym związane czy konieczność pracy w godzinach nocnych wynikającą z sezonowości produkcji, np. w żniwa, to elementy nieodłącznie związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Z tego względu wnosimy o wprowadzenie przepisów zobowiązujących każdego nabywcę nieruchomości na terenach wiejskich do podpisania deklaracji, w której oświadcza on, że jest świadomy takich uciążliwości i akceptuje je jako element życia na wsi. Uregulowanie tej kwestii pozwoliłoby na ograniczenie liczby konfliktów i zwiększenie zrozumienia dla działalności rolniczej - pisze KRIR.
KRIR wystąpił również z podobnym postulatem, co zarząd DIR, czyli o zmianę obowiązujących przepisów dotyczących planów zagospodarowania przestrzennego.
Na ten moment izby mają tylko możliwość opiniowania tych planów, co spotyka się z pomijaniem głosów środowiska rolniczego, w momencie podejmowania decyzji.
- Proponujemy, aby plany zagospodarowania przestrzennego były uzgadniane z izbami rolniczymi, co zapewniłoby lepszą ochronę interesów rolników i pozwoliło na właściwe kształtowanie przestrzeni wiejskiej zgodnie z potrzebami rolnictwa - pisze KRIR.
Na wniosek KRIR odpowiedziało Ministerstwo Rozowju i Technologii, gdzie na wstępie podkreslono, że zgodnie z ustawą z 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzenym, kształtowanie polityki przestrzennej na terenie gminy, leży w zadaniach własnych gminy.
- Należy podkreślić, że żaden organ centralny nie ma prawa ingerować we władztwo planistyczne gminy - zaznacza MRiT.
Ministerstwo jest świadome problemów
Ministerstwo w piśmie podkreśliło, że jest świadome problemów, które wynikają z funkcjonowania zabudowy zagrodowej, obok mieszkaniowej. W związku z tym, aby wyeliminować dalsze pogłębianie się konfliktu, podjęto działania z zakresu planowania przestrzennego i wprowadzono do systemu planowania nowy akt planowania przestrzennego, jakim jest plan ogólny gminy.
Polega to na tym, że gmina poprzez władztwo planistyczne, ustalać będzie strefy planistyczne w glanie ogólnym gminy oraz ustalać będzie przeznaczenie terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
-Aktami wykonawczymi do upzp w zakresie powyższych dokumentów jest rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów (Dz. U. poz. 2758), rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 22 listopada 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów (Dz. U. poz. 1775) – dalej rozp. PO oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. poz. 2404) – dalej rozp. MPZP.
Załącznik nr 1 do rozp. PO zawiera charakterystykę stref planistycznych, która obejmuje symbol, nazwę strefy planistycznej, profil funkcjonalny strefy planistycznej oraz minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej. Całe
Gdzie miastowi, nie mogą wybudować się na wsi?
Przykłady:
- jeżeli plan ogólny gminy ustali na danym obszarze strefę wielofunkcyjną z zabudową zagrodową (SZ), to jej profil podstawowy wskazuje możliwość przeznaczania terenu w planach miejscowych lub określenia funkcji w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na teren zabudowy zagrodowej, teren produkcji w gospodarstwach rolnych, teren akwakultury i obsługi rybactwa, teren komunikacji, teren zieleni urządzonej, teren ogrodów działkowych, teren infrastruktury technicznej (z zastrzeżeniem, że teren infrastruktury technicznej dotyczy terenów telekomunikacji lub innych terenów infrastruktury technicznej o powierzchni nie większej niż 5000 m2). Zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozp. PO dla strefy wielofunkcyjnej z zabudową zagrodową można wskazać z profilu dodatkowego teren wielkotowarowej produkcji rolnej, teren rolnictwa z zakazem zabudowy, teren biogazowni, teren usług, teren zieleni naturalnej, teren lasu, teren wód.
MRiT zaznacza, że określając przykładowo teren komunikacji w strefie wielofunkcyjnej z zabudową zagrodową, wskazano szeroki katalog terenów klasy niższego poziomu, w tym np. teren komunikacji drogowej publicznej, jak autostrady czy drogi ekspresowe.
- Należy podkreślić, że strefa ta nie dopuszcza lokalizacji takich przeznaczeń jak zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna lub wielorodzinna, więc już na etapie planu ogólnego gminy jest możliwość rozdzielania przeznaczeń rolniczych od mieszkaniowych - napisano.
- jeżeli plan ogólny gminy ustali na danym obszarze strefę produkcji rolniczej (SR), to jej profil podstawowy wskazuje możliwość przeznaczania terenu w planach miejscowych lub określenia funkcji w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na teren produkcji w gospodarstwach rolnych, teren wielkotowarowej produkcji rolnej, teren akwakultury i obsługi rybactwa, teren komunikacji, teren ogrodów działkowych, teren infrastruktury technicznej (z zastrzeżeniem, że teren infrastruktury technicznej dotyczy terenów telekomunikacji lub innych terenów infrastruktury technicznej o powierzchni nie większej niż 5000 m2).
Zgodnie z ustawą dla strefy produkcji rolniczej, możliwe jest wskazanie profilu dodatkowego, teren rolnictwa z zakazem zabudowy, teren biogazowni, teren elektrowni słonecznej, teren elektrowni wiatrowej, teren elektrowni wodnej, teren zieleni, urządzonej, teren zieleni naturalnej, teren lasu, teren wód.
Podobnie jak w strefie wielofunkcyjnej, w tej również nie dopuszcza się lokalizacji takich przeznaczeń jak zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna lub wielorodzinna.
- jeżeli plan ogólny gminy ustali na danym obszarze strefę otwartą (SO), to jej profil podstawowy wskazuje możliwość przeznaczania terenu w planach miejscowych lub określenia funkcji w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na teren rolnictwa z zakazem zabudowy, teren lasu, teren zieleni naturalnej, teren wód teren komunikacji, teren ogrodów działkowych, teren infrastruktury technicznej (z zastrzeżeniem, że teren infrastruktury technicznej dotyczy terenów telekomunikacji lub innych terenów infrastruktury technicznej o powierzchni nie większej niż 5000 m2). Zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozp. PO dla strefy otwartej można wskazać z profilu dodatkowego teren elektrowni wiatrowej, teren elektrowni słonecznej, teren elektrowni geotermalnej, teren elektrowni wodnej, teren biogazowni, teren zieleni urządzonej.
W tym przypadku tak samo, jak w dwóch pierwszych strefach nie dopuszcza się lokalizacji takich przeznaczeń jak zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna lub wielorodzinna.
- jeżeli plan ogólny gminy ustali na danym obszarze strefę wielofunkcyjną z zabudową mieszkaniową wielorodzinną (SW), strefę wielofunkcyjną z zabudową mieszkaniową jednorodzinną (SW) to ich profile podstawowe i dodatkowe nie wskazują możliwości przeznaczania terenu w planach miejscowych oraz w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na tereny związane z prowadzeniem gospodarstw rolnych, w tym na tereny zabudowy zagrodowej, więc już na etapie planu ogólnego gminy jest możliwość rozdzielania wspomnianych przeznaczeń.
Gmina decyduje w jakim kierunku rozwija się wieś
Ministerstwo podkreśla także, że plan ogólny gminy będzie nie tylko wiązał ustalenia planu miejscowego, ale jego ustalenia będą równiez warunkowały wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Decyzje te będą wykonywanie w zgodności z ustaleniami planu ogólnego gminy wyłącznie na obszarach uzupełnienia zabudowy, jeżeli gmina taki obszar ustali.
- W związku z powyższym gmina poprzez władztwo planistyczne ma możliwość ustalenia w planie ogólnym gminy w jakim kierunku dany obszar ma się rozwijać i poprzez określenie stref planistycznych ograniczyć negatywne oddziaływanie poszczególnych przeznaczeń. Sporządzenie planu ogólnego gminy jest procesem trudnym jeśli chodzi o rozdzielenie obszarów o funkcji rolniczej od obszarów mieszkaniowych z uwagi na rozwój zabudowy mieszkaniowej na terenach wiejskich lub licznych przekształceniach zabudowy zagrodowej w zabudowę mieszkaniową z uwagi na przebranżowienie mieszkańców oraz zmniejszenie liczby osób prowadzących działalność rolniczą przy zwiększaniu areału gospodarstw - czytamy w odpowiedzi ministerstwa.
Co ze społecznością? Ministerstwo informuje, że w celu rozdzielnia omawianych funkcji gmina będzie miała możliwość wykorzystania badania uwarunkowań, w tym weryfikację liczby prowadzonych gospodarstw rolnych na terenie gminy oraz etap związany z partycypacją społeczeństwa w sporządzaniu dokumentu, wtedy też to społeczność będzie miała możliwość określenia swoich zamierzeń związanych z określonym obszarem.
- Pragnę podkreślić, że w ramach procedury organem opiniującym plan ogólny gminy jest minister właściwy do spraw rozwoju wsi w zakresie kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej i rozwoju produkcji rolniczej, a w ramach sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego występuje się o zgodę na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, jeżeli wymagają tego przepisy. Chciałbym dodać, że w ramach procedury organy takie jak Izby Rolnicze mają możliwość składania wniosków i uwag do projektów planów ogólnych gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, co może wspomóc gminy przy podejmowaniu decyzji w zakresie planowania przestrzennego w gminach - podkreśla MRiT.
Bernat Patrycja
Fot: Canva
