Napromieniowane larwy w produktach spożywczych
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2025/89 z dnia 20 stycznia 2025 r. zezwala na wprowadzenie do obrotu proszku całych larw Tenebrio molitor (żółtego mącznika) poddanego działaniu promieniowania UV jako nowej żywności.
Komisja przyjęła to rozporządzenie na podstawie opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z dnia 28 marca 2023 r. który ocenił bezpieczeństwo proszku z larw Tenebrio molitor poddanego działaniu promieniowania UV. EFSA uznała, że produkt jest bezpieczny w określonych warunkach użycia.
Parlament UE: rozporządzenie wbrew zasadom
Komisja Europejska zrobiła to wbrew rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2025 r. Parlament Europejski w tej rezolucji odrzuca projekt decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej, sprzeciwiając się równocześnie opinii EFSA:
- W opinii naukowej z dnia 28 marca 2023 r. EFSA zaskakująco stwierdził, że pomimo obróbki UV [nowa żywność] nie stanowi istotnego zagrożenia dla zdrowia - czytamy w rezolucji.
Co ważniejsze, Parlament wykazuje poważne wady prawne rozporządzenia KE:
- przekroczenie uprawnień przez Komisję: projekt rozporządzenia wykonawczego wykracza poza kompetencje przyznane Komisji przez rozporządzenie (UE) 2015/2283 z uwagi na to, że “nazwa nowej żywności na etykiecie środków spożywczych ją zawierających ma brzmieć „proszek z larw Tenebrio molitor (żółtego mącznika) poddany obróbce UV”;
- brak zgodności z prawem Unii – projekt nie spełnia podstawowych zasad dotyczących ochrony zdrowia ludzi, dobrostanu zwierząt i ochrony konsumentów;
- obawy dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego – poważne wątpliwości związane z potencjalnymi reakcjami alergicznymi, jakie może powodować spożycie larw;
- problemy z etykietowaniem – Parlament uważa, że obecne wymogi etykietowania produktów są niewystarczające; konieczne jest wyraźne oznaczanie obecności owadów w produktach spożywczych.
Coraz więcej owadów w żywności
W Unii Europejskiej jest coraz więcej produktów z owadów. Jak informuje Giulia Alfieri w Start Magazine, do spożycia dopuszczone są już: szarańcza wędrowna, świerszcz domowy, pleśniakowiec lśniący, mącznik młynarek i mącznik żółty.
Produkcją i wprowadzaniem do obrotu tej “nowej żywności” zajmują się firmy: Cricket One Co. Ltd z Wietnamu (świerszcz); Ynsect z Francji (mącznik młynarek), Nutriearth z Francji (mącznik żółty); Fair Insects BV z Holandii (szarańcza); Proteine Resources z Polski (pleśniakowiec).
Mączniak żółty żywnością przyszłości
- Nutriearth, francuska firma biotechnologiczna specjalizująca się w produkcji naturalnej i zrównoważonej witaminy D3 dla zdrowia ludzi i zwierząt uważa, że Tenebrio molitor (larwa mącznika żółtego) to bioróżnorodne źródło żywności przyszłości, bogate w składniki odżywcze i przeciwutleniacze. Wśród jego zalet firma wymienia: niską emisję gazów cieplarnianych i amoniaku, niskie zużycie roślin, wody i powierzchni gruntowej – informuje Start Magazine.
Larwy mogą zaszkodzić zdrowiu
Parlament Europejski uważa, że właśnie z powodu witaminy D3 larwy mączniaka żółtego nie powinny być dopuszczone do obrotu:
- Wnioskodawca twierdzi, że jego witamina D3 wykazuje wchłanianie nawet czterokrotnie wyższe niż inne witaminy D3 dostępne na rynku (...) zgodnie z liczbami podanymi w patencie dzienne spożycie może łatwo osiągnąć 7 μg witaminy D3 (360 UI) dla zaledwie 100 g chleba lub ciast zawierających 4 g nowej żywności (co może) prowadzić do wyższego spożycia niż zalecane, (...) mogą pojawić się obawy, gdy dzienne spożycie witaminy D jest wyższe niż zalecane w szczególności dla niemowląt” - oświadcza Parlament Europejski.
Witamina z owadów - naturalna?
Co ciekawe, posłowie stwierdzają, że nie uważają larw za naturalne źródło witamin:
- Na swojej stronie internetowej wnioskodawca wspomina, że jego produkty przyczyniają się do „zrównoważonego odżywiania” dzięki „naturalnemu źródłu” witaminy D3; sformułowania te mogą wprowadzać w błąd konsumentów, którzy nie spodziewają się, że witamina D3 zostanie dostarczona poprzez obróbkę larw owadów promieniowaniem ultrafioletowym - podkreślają w rezolucji.
Chleb, bułki, makarony z owadów
Roma locuta, causa finita – Rzym powiedział, sprawa zakończona. Komisja Europejska zadecydowała, że napromieniowane larwy mącznika żółtego będą proszkowane, suszone lub prefabrykowane w inny sposób i znajdą się w żywności. Nutriearth złożył wniosek o wykorzystanie tych larw w takich produktach jak: chleb i bułki, wyroby cukiernicze, produkty makaronowe, przetworzone produkty ziemniaczane, sery i produkty mleczne, przeciery owocowo-warzywne.
Następne w kolejce: mucha i truteń
Jak podaje EUNews, obecnie Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) rozpatruje ponad dziesięć wniosków o ocenę żywności pochodzącej z jadalnych owadów.
- Wśród nich są już na etapie oceny ryzyka takie produkty, jak: pełna mąka z czarnej muchy żołnierskiej (Hermetia illucens), w formie całej, blanszowanej i suszonej, zasklepione czerwie trutni pszczoły miodnej (Apis mellifera male pupae), pełny proszek ze świerszcza domowego (Acheta domesticus), bogata w białko mąka ze świeżych larw mącznika młynarka (Tenebrio molitor), a także białkowe proszki z larwy mącznika mniejszego (Alphitobius diaperinus). Na chwilę obecną nie wiadomo, ile czasu zajmie ekspertom EFSA wydanie ostatecznej decyzji – informuje EUNews.
