Sprzeciw wobec płatności za ugorowanie
Izba Rolnicza w Opolu stanowczo sprzeciwia się wszelkim formom płatności za ugorowanie gruntów. “Jeżeli Państwo zachęca do ugorowania, to może swoje grunty będące w zasobach KOWR ugorować” podkreślają rolnicy.
- Po kilku latach będziemy naocznymi świadkami, jaki to będzie miało destrukcyjny wpływ na glebę (w woj. opolskim mamy już doświadczenie na gruntach wyłączonych z tzw. „trzydziestek”, a nierozdysponowanych). Dziś przy coraz mniejszej ilości substancji aktywnych do zwalczania chwastów oraz szkodników, pozostawienie pola ornego na jeden rok w ugorze doprowadza do olbrzymiego namnażania się chwastów i szkodników, które oddziałują na okoliczne pola – grzmi Izba.
Komitet Monitorujący PS dla WPR 2023-2027 argumentuje, że ugorowanie ma na celu poprawę kondycji gleb i zwiększenie bioróżnorodności. Zdaniem rządowych ekspertów takie działania wpisują się w europejskie strategie ekologiczne.
Ograniczenie powierzchni objętej ekoschematami
Izba krytykuje wprowadzenie limitów powierzchniowych dla ekoschematów obszarowych zwracając uwagę, że “wielu rolników musiało przystosować swoje gospodarstwa do możliwości ubiegania się o płatności z tytułu ekoschematów” i proponując, żeby raczej zmniejszyć ilość ekoschematów niż powierzchnię gruntów nimi objętą:
- Proponujemy zmniejszenie ilości ekoschematów o np. ugorowanie gruntów i biologiczną ochronę upraw. Jeżeli nadal Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi będzie postulowało wprowadzenie limitu powierzchniowego dla ekoschematów obszarowych to proponujemy limit w wysokości 1000 ha. Izba zaznacza również, że w przypadku braku wystarczających środków na dany ekoschemat państwo powinno dopłacić z budżetu krajowego – czytamy w piśmie Izby.
Zdaniem Komitetu Monitorującego limity powierzchniowe na poziomie 300 ha pozwolą na bardziej sprawiedliwy podział środków oraz uniknięcie nadmiernej koncentracji wsparcia w największych gospodarstwach.
Krytyka zmian w Integrowanej Produkcji Roślin
Izba podkreśla, że zmiany w ekoschemacie Integrowana Produkcja Roślin "pokazują błędne założenia na etapie planowania Planu Strategicznego".
- Zaproponowanie tak dużej liczby ekoschematów z założenia było błędne i mało efektywne, jak z tego wybrnąć to pytania do polityków obecnie rządzących jak i tych którzy rządzili w poprzednich latach – podsumowuje Izba.
Komitet Monitorujący wskazuje, że dostosowanie Integrowanej Produkcji Roślin jest konieczne, aby zwiększyć efektywność finansowania i dopasować je do unijnych wytycznych.
Zmiany w ekoschematach Retencjonowanie wody i Dobrostan zwierząt
Izba nie odnosi się szczegółowo do zmian w ekoschemacie Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych, umożliwiających uzyskanie wsparcia także dla gruntów znajdujących się w obszarze objętych normą GAEC 2:
- Ten punkt nie dotyczy w dużym stopniu rolników z województwa opolskiego. Nadmieniamy (jednak), iż każde potencjalne zwiększenie beneficjentów bez zwiększenia ilości dostępnych środków skutkuje degresywnością płatności – zwraca uwagę Izba.
Natomiast w odniesieniu do zmian w ramach ekoschematu Dobrostan zwierząt Izba stwierdza, że “proponowane zmiany wydają się być zasadne i logiczne. Problem będzie polegał na tym, czy starczy funduszy na wypłatę bez stosowania współczynnika redukcyjnego”.
Obniżenie punktacji w ekoschemacie Rolnictwo węglowe
Izba sprzeciwia się obniżeniu punktacji w ramach ekoschematu Rolnictwo węglowe.
- Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie powinno postulować za obniżeniem punktacji a tym samym płatności do ekoschematów, które efektywnie przyczyniają się do ochrony środowiska, walki z suszą oraz wzrostu materii organicznej w glebie, która pozwala efektywniej zatrzymać składniki pokarmowe i wodę – wskazuje Izba, podkreślając, że bardzo wielu rolników poniosło bardzo duże koszty na zakup maszyn do uprawy bezorkowej. Izba szczególnie sprzeciwia się obniżeniu punktacji dla praktyk: uproszczone systemy upraw – z 4 do 3 punktów oraz wymieszanie słomy z glebą – z 2 do 1 punktu.
Według Komitetu Monitorującego zmiany w punktacji wynikają z analizy kosztów i potrzeby lepszego dopasowania budżetu do dostępnych środków.
Czytaj także: Dopłaty bezpośrednie: jakie zmiany w ekoschematach w 2025 roku dla rolników?
Nowe ekoschematy – czy mają sens?
Izba stanowczo sprzeciwia się tworzeniu nowych ekoschematów, zwłaszcza dotyczących stosowania materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany.
- Pula pomocy de minimis została zwiększona, dlatego bezzasadne jest zmienianie dotychczasowych zasad wsparcia za stosowanie materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany – ostrzega Izba.
Komitet Monitorujący argumentuje, że nowy ekoschemat ma na celu zwiększenie wykorzystania kwalifikowanego materiału siewnego, co wpłynie na poprawę jakości upraw i zmniejszenie stosowania środków ochrony roślin.
Podsumowanie
Izba Rolnicza w Opolu apeluje o rewizję planowanych zmian i dostosowanie polityki rolnej do realnych potrzeb rolników. Podkreśla również, że ograniczone środki na wsparcie rolników w ramach ekoschematów mogą prowadzić do zmniejszenia efektywności systemu i obniżenia realnego wsparcia dla gospodarstw.
Warto jednak przypomnieć, że wprowadzenie ekoschematu "grunty wyłączone z produkcji" czyli ugorowane jest pokłosiem ubiegłorocznych protestów rolników - wprowadzenie tego ekschemantu było warunkiem odejścia od gruntów nieprodukcyjnych w ramach GAEC 8. Trzeba też pamiętać, że udział w tym ekoschemacie jest dobrowolny.
