W latach 2018-2019, KOWR udzielił spółce Eskimos S.A. gwarancji w kwocie 20 mln zł, a Bank Gospodarstwa Krajowego udzielił gwarancji Eskimos S.A. w wysokości 80 mln zł z poręczeniem KOWR na zabezpieczenie spłaty kredytu bankowego zaciągniętego przez spółkę mimo jej złej kondycji finansowej.
KOWR wyraził zgodę na zabezpieczenie gwarancji spłaty kredytu zastawem rejestrowym na należących do spółki towarach oraz środkach trwałych.
Ale zdaniem NIK, zastaw na towarach – nie stanowił optymalnego zabezpieczenia m.in. ze względu na krótkie terminy ważności przejętych produktów, a także ze względu na zmienny skład zbioru rzeczy objętych zastawem. Ponadto, po przejęciu przez KOWR przedmiotu zastawu stwierdzono, że część przedmiotu zastawu obciążona roszczeniami osób trzecich. Jednocześnie KOWR nie dochował staranności przy weryfikowaniu skuteczności ustanowienia zastawu.
Jakie straty poniósł KOWR?
W latach 2020-2021 z udzielonego poręczenia w wysokości 100 mln zł, w wyniku sprzedaży przejętych towarów, których wartość oszacowano na kwotę 56,7 mln zł netto, KOWR odzyskał jedynie 17,1 mln zł. Kwota stanowiąca różnicę pomiędzy wartością zastawu, a wypłaconą kwotą gwarancji w wysokości 45,2 mln zł, jest dochodzona przez KOWR w toczącym się w stosunku do Eskimos S.A. w restrukturyzacji postępowaniu sanacyjnym.
Zobacz także Ziemia rolna za łapówkę. Pracownik KOWR zatrzymany przez CBA na gorącym uczynku
Z przejętego koncentratu soku jabłkowego, KOWR wyprodukował 2 026 320 litrów alkoholu etylowego całkowicie skażonego, który to przekazał nieodpłatnie Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych z przeznaczeniem na produkcję środków biobójczych. Należy zaznaczyć, że cały przejęty zastaw rejestrowy został zagospodarowany, z wyjątkiem 348 810 kg koncentratu jabłkowego (do którego po przejęciu zastawu ujawniły się roszczenia osób trzecich) o wartości 1,7 mln. zł.
KOWR tworzy nową spółkę i … ją likwiduje
Najwyższa Izba Kontroli zauważa, że na potrzeby zagospodarowania przejętego mienia, utworzona została przez KOWR Krajowa Spółka Owocowo-Warzywna Polowoc na funkcjonowanie której poniesione zostały koszty w wysokości 568,8 tys. zł. Spółka, wobec niespełnienia celu, do którego została powołana, została postawiona w stan likwidacji po dziesięciu miesiącach działalności.
W ocenie NIK, główną przyczyną niespełnienia celu, do którego osiągnięcia została powołana spółka Polowoc, był fakt, że spółka nie nabyła własności przedmiotu zastawu przejętego przez KOWR. Ponieważ spółka nie spełniła swojego celu, koszty poniesione na jej funkcjonowanie były niegospodarne.
Przerobem zajął się KOWR, zlecając podmiotom zewnętrznym produkcję alkoholu etylowego (spirytusu) z towarów pochodzących z zastawu rejestrowego, czyli z koncentratu jabłkowego i soku jabłkowego ponosząc na ten cel wielomilionowe wydatki.
- Efekty działań KOWR dotyczące realizacji zadań zagospodarowania przejętego przedmiotu zastawu rejestrowego były niewspółmiernie niskie w stosunku do udzielonego poręczenia spółce Eskimos S.A. w wysokości 100 mln zł – czytamy w wystąpieniu pokontrolnym NIK.
