Po podpisaniu pod koniec sierpnia przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw, nowelizowane przepisy ostatecznie weszły w życie. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy nowelizacja ma wpłynąć na skuteczne realizowanie zadań związanych z gospodarowaniem Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa. Z kolei zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego mają natomiast na celu doprecyzowanie i usprawnienie realizacji przepisów związanych z obrotem nieruchomościami rolnymi na rynku prywatnym.
Zmiana sposobu naliczania czynszu dzierżawnego
Ustawa wprowadza zmiany w zakresie przepisów dotyczących naliczania czynszów dzierżawnych. Dotychczasowe przepisy w związku z dużymi wahaniami cen pszenicy były dla rolników kłopotliwe i utrudniały prowadzenie gospodarki finansowej w sposób przewidywalny. Czynsze były bowiem teraz ustalane na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku poprzedzającego termin płatności czynszu. Ustawa to zmienia i określa należności z tytułu czynszu dzierżawnego, jako równowartość pieniężną odpowiedniej ilości pszenicy ustalanej na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za jedenaście kwartałów poprzedzających termin płatności czynszu.
Wydłużenie terminów spłaty należności wobec KOWR
Nowelizacja ustawy wprowadza też mechanizm, na podstawie którego, po dokonaniu odroczenia spłaty należności, określony w umowie termin całkowitej spłaty należności będzie mógł zostać wydłużony o ten sam okres, na który udzielono odroczenia (w tym przypadku okres ten nie będzie mógł być jednak dłuższy niż 25 lat).
Ułatwienia dla dłużników
Ustawa zapewnia także możliwości prowadzenia działalności rolniczej przez osoby fizyczne lub prawne prowadzące gospodarstwo rolne, które posiadają zadłużenie w związku z prowadzaną działalnością rolniczą. KOWR będzie miał możliwość nabycia nieruchomości rolnej będącej ich własnością i spłaty przez KOWR w całości lub części ich zobowiązań. Następnie KOWR będzie miał możliwość zawarcia umowy dzierżawy nieruchomości, która weszła w skład Zasobu, z jej dotychczasowym właścicielem – bez obowiązku przeprowadzania przetargu.
Prostsze procedury przeznaczania słabych gruntów pod zalesianie
Dotychczasowe przepisy umożliwiały przekazywanie Lasom Państwowym gruntów w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego starostę, na wniosek KOWR. Tymczasem teraz uUstawa umożliwia przekazywania Lasom Państwowym, w drodze umowy gruntów z przeznaczeniem na lasy oraz rozszerzenie takiej możliwości o grunty przeznaczane na potrzeby gospodarki leśnej. Dotyczy to gruntów, na których nie jest możliwe prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej.
Inne zmiany w gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi
Zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa obejmują także:
- rozszerzenie katalogu nieruchomości wyłączonych spod działania podstawowej zasady gospodarowania nieruchomościami rolnymi Zasobu, czyli, że są one rozdysponowywane, w pierwszej kolejności, w drodze wydzierżawienia albo sprzedaży na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych;
- umożliwienie Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa (KOWR) przekazywania, w drodze umowy, Lasom Państwowym gruntów (dotychczas grunty przekazywane były Lasom Państwowym w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego starostę, na wniosek KOWR) z przeznaczeniem na lasy oraz rozszerzenie takiej możliwości o grunty przeznaczane na potrzeby gospodarki leśnej, na których nie jest możliwe prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej;
- ujednolicenie przepisów ustawy w zakresie dotyczącym rodzajów dokumentów planistycznych, które są powoływane w jej przepisach, na podstawie których ustala się charakter nieruchomości (np. czy jest to nieruchomość rolna, czy też o charakterze nierolnym);
- jednoznaczne rozstrzygnięcie, że jeżeli nabywana przez dzierżawcę, w drodze pierwszeństwa w nabyciu, nieruchomość rolna ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej, wystarczające jest pierwszeństwo przysługuje jednemu z małżonków.
Nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego
Nowelizacja wprowadza także zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego. Najważniejsze z nich to wyłączenie przepisów ustawy w stosunku do nieruchomości rolnych, w których powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0,3 ha. Obecnie ustawa wyłącza nieruchomości rolne o powierzchni do 0,3 ha bez względu na powierzchnię użytków rolnych.
Ustawa rozszerza katalog przypadków, w których nie stosuje się obowiązków wynikających z nabycia nieruchomości rolnej. Dotyczy to sytuacji kiedy:
- nieruchomość rolna jest zbywana lub oddawana w posiadanie parkowi narodowemu na cele ochrony przyrody,
- w toku postepowania egzekucyjnego lub upadłościowego, gdy została nabyta: od małżonka w trakcie trwania małżeństwa, w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa, w okresie od dnia 30 kwietnia 2016 r. do dnia 25 czerwca 2019 r. od osoby bliskiej, przez zasiedzenie oraz co do której, po jej nabyciu, uchwalony został plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym nabyta nieruchomość przeznaczona jest na cele inne niż rolne).
Fot. Envato Elements
