RESTORE: fundusze unijne na odbudowę po klęskach żywiołowych
18 grudnia Rada Unii Europejskiej zatwierdziła przepisy, które mają pomóc w szybkiej odbudowie po klęskach żywiołowych takich jak powodzie i pożary. Kluczową rolę odgrywa tu program RESTORE, który umożliwia państwom członkowskim elastyczne wykorzystanie unijnych funduszy, w tym Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Funduszu Spójności. Nowe rozwiązania przewidują:
- Wyższe wsparcie: Projekty realizowane w ramach RESTORE będą współfinansowane aż w 95%.
- Szybki dostęp do środków: Płatności zaliczkowe na poziomie 25% mają pomóc w natychmiastowym rozpoczęciu działań.
- Ograniczoną pulę środków: Na RESTORE można przeznaczyć do 10% krajowych funduszy w ramach EFRR i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+).
- Program przewiduje przeznaczenie tych środków na naprawę infrastruktury, wsparcie społeczności lokalnych, dostarczanie żywności i pomoc materialną. Kraje mogą również skierować fundusze na poprawę bezpieczeństwa zdrowotnego i społecznego w dotkniętych regionach.
Europejski Fundusz Rolny: wsparcie dla rolników i lasów po katastrofach
Drugim filarem nowego pakietu są zmiany w przepisach dotyczących Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Wprowadzono rozwiązania pozwalające państwom członkowskim na wykorzystanie niewykorzystanych środków z lat 2014–2020.
Główne założenia nowych przepisów to:
- Realokacja funduszy: Środki, które nie zostały wydane w poprzednich budżetach, mogą teraz być przeznaczone na pomoc dla rolników, właścicieli lasów i małych firm w sektorze rolno-leśnym.
- Jednorazowe wsparcie: Beneficjenci mogą otrzymać do 42 000 EUR w formie płatności ryczałtowych.
- Prostsze procedury: Państwa członkowskie mogą uznać całe regiony za dotknięte klęską żywiołową, co ułatwi i przyspieszy przyznawanie pomocy.
Środki te mają być przeznaczone na odbudowę potencjału produkcyjnego gospodarstw oraz na działania zwiększające odporność na przyszłe klęski. Wsparcie trafi przede wszystkim do tych, którzy ponieśli straty na poziomie co najmniej 30% swojego potencjału produkcyjnego.
Neutralność budżetowa: nowe środki bez zwiększania wydatków UE
Przyjęte przepisy nie wymagają zwiększania budżetu UE – opierają się na wykorzystaniu już istniejących środków. Rozporządzenia wejdą w życie dzień po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, co pozwoli państwom członkowskim szybko rozpocząć działania.
Wdrożenie pomocy wymaga od państw członkowskich przedstawienia Komisji Europejskiej odpowiednio zmodyfikowanych programów rozwoju obszarów wiejskich. Dopiero po ich zatwierdzeniu będzie można uruchomić środki na konkretne projekty.
Pomoc dla rolników i regionów: priorytetem szybkie wsparcie
Zgodnie z nowymi przepisami pomoc ma trafić przede wszystkim do tych, którzy ucierpieli najbardziej. Kryteria kwalifikacji beneficjentów obejmują m.in. poziom strat wynoszący co najmniej 30% produkcji lub potencjału produkcyjnego.
Wsparcie w ramach RESTORE oraz EFRROW ma być kierowane w sposób niedyskryminacyjny, ale z uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb i specyfiki poszczególnych regionów. Projekty realizowane w ramach tych programów muszą być zgodne z zasadą "lepszej odbudowy", co oznacza, że przywracanie potencjału powinno uwzględniać przyszłe ryzyko i przeciwdziałać skutkom kolejnych katastrof.
Nowe przepisy UE: odbudowa i poprawa odporności sektora rolnego
Klęski żywiołowe, które dotknęły Europę w ostatnich miesiącach, zniszczyły nie tylko infrastrukturę, ale także wiele gospodarstw i lasów. Nowe przepisy mają na celu nie tylko umożliwienie szybkiej odbudowy, ale także poprawę odporności rolnictwa i leśnictwa na kolejne kryzysy.
Dzięki elastyczności w zarządzaniu środkami unijnymi kraje członkowskie mogą dostosować pomoc do lokalnych potrzeb, jednocześnie zmniejszając presję budżetową na swoje rządy.
Co dalej?
W najbliższych tygodniach państwa członkowskie będą musiały przygotować konkretne plany działania, uwzględniające nowe możliwości finansowe. Przyjęte zmiany to pierwszy krok, ale ich skuteczność zależy od sprawnego wdrożenia i faktycznego skierowania pomocy tam, gdzie jest ona najbardziej potrzebna.
