Ministerstwo rolnictwa przygotowuje nowelizację ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw. Jak czytamy wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów ustawa ma na celu wdrożenie nowych przepisów Unii Europejskiej dotyczących:
- jakości handlowej produktów sektora owoców i warzyw, bananów i niektórych suszonych owoców,
- zwiększenie efektywności nadzoru nad artykułami rolno-spożywczymi, w tym przede wszystkim nad ich jakością handlową w produkcji i obrocie.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Przepisy ustawy muszą wejść w życie ekspresowo ponieważ unijne rozporządzenie będą stosowane od dnia 1 stycznia 2025 r. Tymczasem w polskim porządku prawnym brak jest rozwiązań umożliwiających realizację nowych obowiązków nałożonych na państwa członkowskie Unii Europejskiej. Należą do nich identyfikowanie "celowych naruszeń przepisów prawa żywnościowego wynikających ze stosowania nieuczciwych lub oszukańczych praktyk".
Obecne ramy prawne działania organów IJHAR-S nie pozwalają na faktyczne wyodrębnianie (spośród dość powszechnych zafałszowań żywności) kategorii zamierzonych oszustw żywnościowych i zapewnienia prawidłowego poziomu ochrony zdrowia i życia konsumentów, ich interesów ekonomicznych oraz rzetelności obrotu na rynku rolno-spożywczym.
Będzie współpraca IJHARS z organami ścigania
Kolejną kwestią, która wymaga uregulowania jest współpraca IJHAR-S z organami ścigania w zakresie wymiany informacji o oszustwach żywnościowych. Z dotychczasowych doświadczeń IJHAR-S wynika, że wymiana taka odbywa się jednostronnie, tj. organy IJHAR-S przekazują organom ścigania informacje o potencjalnych przestępstwach dotyczących żywności. Organy ścigania ani sądy nie informują natomiast IJHAR-S o stwierdzanych przestępstwach, których przedmiotem jest żywność. Brakuje także sankcji karnych za oszustwa żywnościowe !
Dziurawe przepisy umożliwiają ich obejście?
Jednocześnie rząd zauważył, ze aktualne przepisy ustawy o IJHARS nie przewidują uregulowań lub wymagają doprecyzowania w zakresie, m. in.:
- definicji artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego;
- prowadzenia przez IJHAR-S nadzoru nad informacjami przekazywanymi w folderach reklamowych, ulotkach, na stronach sklepów internetowych;
- udostępniania organom IJHAR-S przez administratorów stron internetowych danych umożliwiających identyfikację podmiotów wprowadzających do obrotu artykuły rolno-spożywcze za pośrednictwem takich stron;
- możliwości reagowania na próby przywiezienia na terytorium Polski artykułów rolno-spożywczych deklarowanych niezgodnie z prawdą jako niebędące żywnością,
- nie podlegają obecnie kontrolom IJHAR-S, a co do których istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że będą wprowadzane do obrotu;
- rozwiązania potencjalnych sytuacji kryzysowych, np. podczas wzmożonych kontroli granicznych
Skala problemu jest znacząca?
Fałszowanie żywności to celowe wprowadzanie zmian w składzie, jakości, lub etykietowaniu produktów spożywczych w celu oszustwa konsumenta. Może to obejmować zastępowanie składników tańszymi substytutami, dodawanie substancji chemicznych w celu poprawienia wyglądu lub trwałości produktów, czy fałszywe deklaracje na opakowaniach, np. dotyczące pochodzenia lub składu żywności. Zwalczanie fałszowania żywności jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów i uczciwości na rynku spożywczym.
