Statystyki są bezlitosne. Trujemy się nawzajem niemal na każdym kroku. Mało tego. Polskie miasta należą do najbardziej zanieczyszczonych w całej Europie. W tym rankingu przoduje Kraków, Nowy Sącz, Gliwice, Zabrze, Sosnowiec i Katowice. W samym Krakowie w ciągu roku zarejestrowano aż 151 dni, w których dopuszczalna norma została przekroczona. Ale co tak naprawdę nas truje? Oczywiście każdemu na myśl od razu przychodzą spaliny wydalane z rur wydechowych samochodów – owszem to przede wszystkim w dużych aglomeracjach. Jednak w skali krajowej najbardziej zdradliwe i niebezpieczne okazały się zanieczyszczenia wywołane przez instalacje grzewcze i w domach jednorodzinnych i także w starych kamienicach, gdzie nie ma centralnego ogrzewania a jeszcze stare piece kaflowe. To właśnie te zanieczyszczenia są głównym zabójcą i odpowiadają za 90% przekroczeń norm, o których wspomnieliśmy. Ale nie tylko. Pozostają jeszcze zanieczyszczenia tzw. wielkopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi. Te są wyjątkowo zabójcze – odpowiadają za powstanie nowotworów. Oczywiście te udziały procentowe poszczególnych zanieczyszczeń są inne dla wielkich aglomeracji miejskich a inne dla wsi.
Zanieczyszczenia powietrza (takie jak np. pyły i metale ciężkie) wywołują liczne schorzenia układu oddechowego, krwionośnego i nerwowego, a także powodują raka. Niestety często to one są odpowiedzialne za choroby płuc i oskrzeli u dzieci. Bardzo wrażliwe na toksyczne wyziewy są nie tylko dzieci, ale także osoby starsze. Według opracowania pt. „Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie” organizacji Tworzymy Atmosferę, grupami szczególnie narażonymi na choroby związane z zanieczyszczeniami powietrza są:
- Dzieci: zanieczyszczenia oddziałują negatywnie na rozwój dziecka już w okresie płodowym. Badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych i Polsce przez Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum wskazują, że dzieci, których matki w okresie ciąży przebywały na terenach o dużym zanieczyszczeniu powietrza, miały mniejszą masę urodzeniową, były bardziej podatne na zapalenia dolnych i górnych dróg oddechowych i nawracające zapalenie płuc w okresie niemowlęcym i późniejszym, a nawet wykazywały gorszy rozwój umysłowy.
- Osoby starsze: substancje przenoszone przez pyły zawieszone (PM), takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz metale ciężkie, mają tendencje do akumulowania się w organizmie. Im dłużej dana osoba była narażona na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem, tym więcej szkodliwych substancji przeniknęło do jej organizmu i tym większe ryzyko wystąpienia u niej chorób powodowanych przez te substancje. Przykładowo – w przypadku benzo(a)pirenu przeciętny okres między pierwszym kontaktem z czynnikiem rakotwórczym a powstaniem zmian nowotworowych wynosi przeciętnie 15 lat. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest ogólne pogorszenie stanu zdrowia i sprawności organizmu w wieku podeszłym.
- Osoby już chorujące na choroby układu oddechowego czy krwionośnego: ekspozycja na zanieczyszczenia będzie nasilać objawy tych chorób. Z badań wynika, że u dzieci, których matki w okresie ciąży były narażone na wysokie stężenia PM2,5, prawdopodobieństwo nawracającego zapalenia płuc było średnio 3 razy większe niż w grupie dzieci z grupy kontrolnej. Jednak wśród dzieci astmatycznych prawdopodobieństwo wystąpienia nawrotowego zapalenia oskrzeli było już pięciokrotnie wyższe niż w grupie dzieci nieastmatycznych.
ag, na podst. Rzeczpospolita, Tworzymy Atmosferę, fot. i film: tworzymyatmosfere.pl
