Grupa posłów Solidarnej Polski na czele z ministrem sprawiedliwości Zbigniewem Ziobro złożyła w Sejmie projekt ustawy „o transparentności finansowania organizacji pozarządowych”.
„Przejrzystość finansowania powinna być jedną z naczelnych reguł funkcjonowania organizacji pozarządowych (NGO). Działanie na rzecz dobra wspólnego na zasadzie non-profit, bazujące na wykorzystaniu zaufania społecznego do tego rodzaju aktywności publicznej, wymaga pełnej transparentności. Ma to znaczenie zwłaszcza teraz, w dobie postępującej globalizacji i dynamicznego wzrostu znaczenia sektora pozarządowego w życiu publicznym” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Luka w prawie?
Potrzeba stworzenia takich regulacji wynika także z istniejącej luki prawnej w polskich przepisach, która może być wykorzystywana do prowadzenia działalności lobbingowej podmiotów, zarówno rządowych, jak i pozarządowych, poprzez organizacje pozarządowe (w tym zagraniczne) i wywierania w pośredni lub bezpośredni sposób wpływu na życie publiczne w naszym kraju. Ułatwi to obywatelom wyrażanie swojej aktywności obywatelskiej bez nieświadomego ukierunkowania jej przez podmioty obce, co często bywa sprzeczne z rzeczywistym interesem samych obywateli.
Zdaniem autorów ustawy ma to duże znaczenie w sytuacji kiedy ponadnarodowe korporacje prowadzą ostrą walkę konkurencyjną i są zainteresowane wpływaniem na politykę gospodarczą państw. Poprawi to także bezpieczeństwo narodowe i usunie zagrożenia wynikające z działalności terrorystycznej, której finansowanie odbywa się z natury rzeczy w sposób zakamuflowany. Nie do przecenienia jest również kwestia bezpieczeństwa militarnego i wykorzystanie braku transparentności działalności organizacji pozarządowych przez Rosję i użycie tych organizacji do oddziaływania na opinię publiczną na Ukrainie i w Rosji w obliczu konfliktu zbrojnego.
Nowe obowiązki dla NGO
Zdaniem posłów Solidarnej Polski, to przedstawiciele NGO stale podkreślają, jak ważna jest zasada jawności. Temu ma służyć wprowadzenie obowiązku ujawniania przez organizacje pozarządowe informacji o wsparciu oraz w wsparciu otrzymanym z zagranicy.
„Nowe regulacje będą gwarancją dobrych praktyk organizacji pozarządowych i realizacją ich postulatów w tym zakresie. Zapewnią też społeczeństwu większą wiedzę o działalności NGO. Obywatele mają prawo wiedzieć, skąd pochodzą fundusze danej organizacji non-profit – czy np. z darowizn i drobnych składek, czy z dofinansowania zagranicznego” – twierdzą autorzy projektu.
Ustawa określi zasady i sposób prowadzenia rejestru wpłat i rejestru umów, ujawniania informacji o wsparciu, źródłach finansowania projektów, źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności przez organizacje pozarządowe, w tym przez organizacje pożytku publicznego.
Jednocześnie projekt zakłada nałożenie nowych obowiązków jedynie na duże organizacje pozarządowe, których przychód z działalności statutowej za poprzedni rok obrotowy przekroczył odpowiednio 250 000 zł i 1 000 000 zł. Małe podmioty z przychodami poniżej 250 000 zł nie będą objęte projektowanymi regulacjami.
Będą kary!
W celu zabezpieczenia należytego wykonania obowiązków nałożonych przez ustawę przewiduje się kary pieniężne. W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego wyznaczy organizacji 30-dniowy termin na przekazanie informacji o źródłach finansowania projektów. W przypadku niezachowania wyznaczonego terminu Dyrektor Narodowego Instytutu będzie wymierzał, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną. Wysokość kary pieniężnej wyniesie od 3 000 do 50 000 zł. W przypadku nieuiszczenia kary pieniężnej w terminie Dyrektor Narodowego Instytutu wystąpi do KRS o likwidację i wykreślenie takiej organizacji z rejestru.
Na wzór USA?
Tego rodzaju przepisy są stosowane w systemach prawnych innych krajów. W wielu krajach funkcjonują regulacje zapewniające transparentność działania organizacji pozarządowych. Tytułem przykładu można wskazać, że w Stanach Zjednoczonych Ameryki już w 1938 roku została przyjęta ustawa (FARA) mająca ugruntowaną pozycję w porządku prawnym USA, która przewiduje m.in. informowanie o finansowaniu organizacji pozarządowych.
wk
fot. EnvatoElements
