Dlaczego zostały obniżone stawki za ekoschematy?
W 2024 roku stawki za ekoschematy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) zostały obniżone w stosunku do roku poprzedniego. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi tłumaczy to głównie niekorzystnym kursem euro oraz zwiększonym zainteresowaniem rolników udziałem w ekoschematach. Jednak decyzje te budzą pytania, także ze strony parlamentarzystów i unijnych decydentów.
Poseł Ciecióra pyta o wniosek rządu
Były wiceminister rolnictwa, poseł PiS Krzysztof Ciecióra skierował interpelację do ministra rolnictwa, w której zwrócił uwagę na spadek całkowitej puli środków na płatności bezpośrednie i ekoschematy w 2024 roku – z 16,97 mld zł w 2023 roku do 15,75 mld zł w roku bieżącym. Poseł przypomniał wypowiedź byłego komisarza UE ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego:
"Obniżenie stawek za ekoschematy na 2024 rok to decyzja polskiego rządu, a nie Komisji Europejskiej. KE chętnie zaakceptuje zmiany polskiego Planu Strategicznego WPR, które pozwolą zachować, a nawet podwyższyć obecne stawki ekoschematów, jeśli polski rząd takie zmiany zaproponuje."
W obliczu tej deklaracji poseł zapytał wprost, czy rząd zamierza wystąpić do Komisji Europejskiej z propozycją zmiany Planu Strategicznego WPR, aby zapewnić wyższe stawki ekoschematów.
Odpowiedź ministra: większe zainteresowanie i stały budżet
Minister rolnictwa Czesław Siekierski odpowiedział, że liczba wniosków złożonych w ramach ekoschematów wzrosła w 2024 roku o 2,3 mln hektarów w porównaniu z rokiem 2023. Jednocześnie ustalona dla Polski wysokość ogólnej koperty na płatności bezpośrednie nie pozwala na zwiększenie stawek bez obniżenia innych płatności, takich jak Podstawowe Wsparcie Dochodów (PWD).
- Podstawową funkcją płatności bezpośrednich jest wsparcie dochodów gospodarstw rolniczych, a realizacja nowych wyzwań środowiskowo-klimatycznych nie powinna odbywać się kosztem osłabienia tej funkcji – zaznaczył minister.
MRiRW zdecydowało się utrzymać stawkę PWD na poziomie 112,93 EUR/ha (483,20 PLN/ha), mimo że obniżenie tej kwoty umożliwiłoby zwiększenie środków na ekoschematy. Redukcja PWD, zdaniem ministra, byłaby jednak szczególnie dotkliwa dla małych gospodarstw.
Niższy kurs euro a obniżka stawek
Ważnym czynnikiem wpływającym na obniżenie stawek jest kurs wymiany euro na złotówki. W 2024 roku kurs wyniósł 4,2788 PLN/EUR, czyli był o ponad 7,5% niższy niż w 2023 roku (4,6283 PLN/EUR). W efekcie średnie płatności w złotówkach zmalały o około 4,6% na gospodarstwo i o 6,4% na hektar.
Jednocześnie Ministerstwo Rolnictwa twierdzi, że pomimo obniżenia stawek ekoschematów, średnie płatności w euro na gospodarstwo wzrosły o około 3,2%, a na hektar o 1,3% w porównaniu do kampanii 2023 r. Wynika to z większej liczby realizowanych ekoschematów oraz podwyższonej stawki PWD.
Co dalej z ekoschematami?
Słowa Janusza Wojciechowskiego jasno wskazują, że Komisja Europejska pozostawia Polsce otwartą drogę do rewizji stawek. Jednak decyzja o podjęciu takich działań należy do polskiego rządu. Odpowiedź ministra Siekierskiego na pytanie posła Ciecióry nie przyniosła konkretów, co pozostawia rolników w niepewności co do przyszłości finansowania ekoschematów.
