Światowy Dzień Czekolady – jak pracują rolnicy uprawiający kakao?

Zarabiamy na czekoladzie

Nie każdy wie, że Europa jest największym producentem słodyczy z kakao na świecie i eksportuje ponad 76% tych słodkości. Zaraz za Niemcami, Belgią i Włochami, Polska jest jednym z największych eksporterów czekoladowych produktów i według World’s Top Exports w 2020 r. zarobiła na kakaowych słodyczach 2,08 mld dolarów. Co więcej, Polska była najszybciej rozwijającym się eksporterem czekolady na świecie w 2020 roku (od 2019 r. udział w zysku wzrósł o ponad 13%).

Według raportu Nielsen/Wedel z ubiegłego roku, statystyczny Polak w ciągu jednego roku zjada ponad 52 tabliczki czekolady, czyli około 5,2 kg.

Ciężka produkcja kakao

Niestety, mimo, że przemysł czekoladowy daje naszej gospodarce pozytywny zastrzyk gotówki, a społeczeństwu uśmiech, uprawa kakao ma przed sobą wiele wyzwań. Większość, bo aż 60% ziaren kakao pochodzi z Ghany i Wybrzeża Kości Słoniowej. Ta lokalizacja (pas blisko równika w centralnej Afryce) jest idealna do uprawy kakaowców, bo dzięki wilgoci i wysokim temperaturom ziarna mogą się rozwijać. Kakaowiec potrzebuje 5 lat, żeby wytworzyć strąki i jest w szczytowej formie produkcyjnej kolejne 10 lat.

Z uprawy kakao utrzymuje się 5,5 miliona rolników i około 40 milionów najemnych pracowników plantacji. Koszty produkcji i nakłady pracy są ogromne, bo ze względu na wysoką wrażliwość roślin trzeba je chronić przed silnym wiatrem, promieniami słońca, chorobami i szkodnikami.  

Tymczasem statystyczny producent kakao zarabia mniej niż 1 dolara dziennie. To nie pozwala na inwestowanie w sprzęt, szkolenia, śor itp. Co więcej, rośnie średnia wieku rolników (aktualnie ok. 50 lat), bo kolejne pokolenie rolników nie chce działać w tej nieopłacalnej, trudnej branży. Dodatkowymi problemami sektora są nierówne traktowanie płci i praca dzieci. Smutną ciekawostką jest fakt, że wielu pracowników plantacji nigdy w życiu nie spróbowało produktów czekoladowych.

Jak wspierać plantatorów kakao?

Każdy rolnik i pracownik plantacji ma prawo do uczciwego i sprawiedliwego zarobku, dlatego jako konsumenci możemy wspierać farmerów z globalnego Południa. Według ostatnich badań Globe Scan, konsumenci coraz częściej wymagają uczciwego traktowania pracowników, a 57% zapytanych jest gotowych płacić więcej za produkty, jeśli przedsiębiorcy będą działać na korzyść środowiska i społeczności.

– Wbrew pozorom producenci kakao i my, kupujący wyroby czekoladowe, mamy wiele wspólnego – mówi Zbigniew Szalbot, członek zarządu Fairtrade Polska – Rolnicy z krajów globalnego Południa także chcą otrzymywać godne wynagrodzenie za swoją pracę, inwestować w rozwój swoich gospodarstw oraz móc zapewnić przyszłość swoim dzieciom. To kwestie ważne dla każdego z nas, dlatego tak istotne jest podejmowanie wszystkich możliwych inicjatyw, poprawiających sytuację rolników, dzięki którym każdego dnia możemy kupować nasze ulubione produkty.

Fairtrade jako wsparcie rolników z Południa

Fairtrade (ang. fair – sprawiedliwy, trade – handel) jest system certyfikacji, działającym m.in. w rejonach uprawy kakao. Zajmuje się wsparciem rolnikom, zapewniając środki utrzymania, uczciwe ceny w skupie i stabilne warunki eksportu.

Spółdzielnie rolnicze z certyfikatem Fairtrade zapewniają zrzeszonym rolnikom ustaloną cenę minimalną, pokrywającą koszty m.in. zrównoważonej produkcji kakao oraz premię Fairtrade, służącą np. inwestycjom podnoszącym jakość i wydajność upraw. 

– Wielu drobnych producentów z globalnego Południa pracuje na niewielkich obszarach. Chcemy dbać o swoje uprawy, również dzięki temu, że wychowaliśmy się m.in. w cieniu kakaowców czy kawowców –  tłumaczy Ademilson Borges, producent kawy i członek spółdzielni APASCOFFEE w Brazylii.

Świadomość konsumentów rośnie, a dzięki temu, jak podaje Fairtrade Polska, w 2020 roku sprzedaż hurtowa netto produktów kakaowych z certyfikatem Fairtrade sięgnęła w Polsce 424 mln złotych. To aż 83% sprzedaży wszystkich produktów z tym certyfikatem na krajowym rynku.

– Wyższa cena produktów jest do pewnego stopnia pochodną płacenia wyższej ceny za kakao w skupie – tłumaczy Zbigniew Szalbot – Dodatkowo rolnicy otrzymują tzw. premię Fairtrade, którą przeznaczają m.in. na opiekę medyczną czy szkolenia. Wybierając produkty z certyfikatem Fairtrade, wspieramy tych, którym zawdzięczamy surowce w naszych ulubionych smakołykach. Konsumenci zwracają większą niż kiedykolwiek uwagę na warunki pracy, jakie stoją za produktami, które nabywają. Nie chcą, aby ich czekolada pozostawiła zły ślad.

Gdy kolejnym razem udamy się do sklepu po produkty czekoladowe, warto sprawdzić, poza zapoznaniem się ze składem słodkości, czy kakao zostało pozyskane na zasadach Fairtrade. Dzięki temu wiemy, że rolnicy, którzy pracowali przy uprawie, otrzymali bardziej sprawiedliwą cenę za swój trud.