Do Sejmu został skierowany projekt ustawy „o szczególnych rozwiązaniach mających na celu poprawę nadzoru nad zdrowiem i ochroną zwierząt” autorstwa posłów Prawa i Sprawiedliwości.
Sprawiedliwa zmiana definicji
Ustawa wprowadza rozróżnienie pomiędzy znęcaniem się nad zwierzęciem, czyli działaniem świadomie i z zamiarem umyślnym ukierunkowanym na zadanie zwierzęciu bólu, a uchybieniami w standardach pielęgnacji, które to uchybienia niejednokrotnie wynikają z niezawinionych przez posiadacza zwierzęcia sytuacji losowych, np. choroba, lub podeszły wiek rolnika prowadzącego jednoosobowo gospodarstwo, lub intensywne opady powodujące błoto w obszarze gospodarstwa, a w konsekwencji pobrudzoną sierść zwierząt.
- Jest to zmiana konieczna w aspekcie podstawowego poczucia sprawiedliwości, które nie pozwala klasyfikować czynów wynikających ze złej woli i okrucieństwa, z sytuacjami często niezawinionymi – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Nowe zasady interwencyjnych odbiorów
W projekcie proponuje się doprecyzowanie przepisów dotyczących czasowego odbierania zwierząt, w szczególności w zakresie dotyczącym tzw. interwencyjnego odbierania zwierząt, czyli dokonanego przed wydaniem przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) decyzji o czasowym odebraniu zwierzęcia, m.in. przez przedstawicieli organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Wprowadzane przepisy porządkują zasady czasowego odbierania zwierząt, wskazując jednolitą podstawę prawną dla wydania decyzji o czasowym odebraniu zwierzęcia w każdym przypadku, czyli w przypadku gdy dochodzi do znęcania się nad zwierzęciem i zwierzę odbierane jest po wydaniu decyzji o czasowym odebraniu zwierzęcia („tryb zwykły”). Jak i w przypadku „wystąpienia dodatkowych przesłanek, czyli gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu” i zwierzę jest odbierane jeszcze przed wydaniem decyzji o czasowym odebraniu zwierzęcia („tryb interwencyjny”). - W przypadku trybu interwencyjnego zrezygnowano z przesłanki zagrożenia zdrowia, jako przesłanki zbyt nieostrej, by mogła uzasadniać ingerencję w prawo własności, a także umożliwiającej nadużycia – napisali autorzy projektu.
Gdzie przetrzymać odebrane zwierzęta?
W dalszym ciągu zasadniczym miejscem, w którym umieszcza się czasowo odebrane zwierzę, będzie:
- schronisko dla zwierząt,
- gospodarstwo rolne,
- ogród zoologiczny.
Przekazanie zwierzęcia innej osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej albo osobie fizycznej, która zapewni mu właściwą opiekę, będzie możliwe jedynie w przypadku braku zgody podmiotu prowadzącego schronisko dla zwierząt, gospodarstwo rolne lub ogród zoologiczny, a także w przypadku wystąpienia innych okoliczności uniemożliwiających przekazanie zwierzęcia tym podmiotom. Tak jak obecnie przekazanie czasowo odebranego zwierzęcia innym podmiotom niż podmiot prowadzący schronisko dla zwierząt, gospodarstwo rolne lub ogród zoologiczny będzie nieodpłatne.
Nowe rozwiązanie gdy organ odmówi czasowego odebrania zwierzęcia lub umorzy postępowanie
Nowym rozwiązaniem jest uzupełnienie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o nakaz zwrócenia odebranego zwierzęcia właścicielowi lub opiekunowi, w określonym terminie i miejscu, jeżeli ten organ odmówi czasowego odebrania zwierzęcia lub umorzy postępowanie w sprawie czasowego odebrania tego zwierzęcia (w przypadku gdy to postępowanie stało się bezprzedmiotowe).
Obecnie odebrane zwierzęta są zwracane dopiero, gdy zostanie zakończone postępowanie karne, a sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia lub jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone. Tymczasem wiele spraw kończy się wydaniem decyzji umarzających postępowanie (lub o odmowie odebrania zwierzęcia, gdyż praktyka organów oraz orzecznictwo sądów administracyjnych nie jest tu jednolite), co w opinii organizacji społecznych nie jest wystarczającą podstawą do zwrotu odebranego zwierzęcia, choć w obrocie prawnym brak jest jakiegokolwiek dokumentu stanowiącego o czasowym odebraniu zwierząt.
Inne zasady odbioru zwierząt towarzyszących i gospodarskich
Projekt ustawy wprowadza odmienne sposoby odbierania zwierząt w trybie interwencyjnym, w zależności od kategorii zwierzęcia (domowe czy gospodarskie) oraz od kategorii podmiotu dokonującego odebrania tego zwierzęcia. Istotą przyjętego rozwiązania jest konieczność potwierdzenia przez powiatowego lekarza weterynarii zasadności odebrania zwierzęcia gospodarskiego w przypadku, gdy taka potrzeba zostanie zgłoszona Inspekcji Weterynaryjnej przez upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej.
- Doświadczenia płynące ze stosowania zmienianej ustawy, a także zakres definicji zwierząt domowych, pozwalają przyjąć, że wprowadzenie, w przypadku trybu interwencyjnego, podziału na zwierzęta domowe i gospodarskie, czego konsekwencją będzie wyłączenie możliwości stosowania tego trybu do zwierząt innych niż domowe i gospodarskie nie powinno mieć wpływu na dotychczasową praktykę interwencyjnego odbierania zwierząt – przekonują autorzy ustawy.
Obowiązek informacyjny
Nowelizowane przepisy z jednej strony pozostawiają przedstawicielom organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, uprawnienie do odebrania zwierzęcia w sytuacji niecierpiącej zwłoki, a z drugiej strony zobowiązują osoby odbierające zwierzę do poinformowania organów uprawnionych do wydania decyzji o dokonanym czasowym odbiorze zwierzęcia i jego miejscu umieszczenia bezpośrednio po odebraniu a także postawienia zwierzęcia do dyspozycji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) — w celu zabezpieczenia zwierzęcia przez ten organ niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego odebrania.
Koniec z przebierańcami? Odróżnienie od instytucji państwowych i samorządowych będzie łatwiejsze
W proponowanych przepisach wprowadza się przepis, zgodnie z którym organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, wykonują zadania w sposób zapewniający ich odróżnienie od instytucji państwowych i samorządowych, w szczególności nie stosują nazw, tytułów lub nazw stanowisk, odznak, legitymacji, wzorów lub form dokumentów, oznakowania pojazdów, strojów, mundurów lub ich elementów mogących wprowadzać w błąd co do prywatnoprawnego charakteru tych organizacji i posiadanych uprawnień.
Będą kary grzywny za naruszenia
W projekcie ustawy przewidziano szczególną regulację w zakresie wysokości kary grzywny za naruszenie nakazów i zakazów związanych z odbieraniem zwierząt i działalnością organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. Odstąpienie od ogólnych zasad wymiaru kary grzywny, zgodnie z którymi kara ta nie może być niższa niż 20 zł ani wyższa niż 5000 zł, wyeliminuje możliwość nakładania kary grzywny w wysokości symbolicznej, której dolegliwości ukarany w żaden sposób nie odczuje, a tym samym wzmocni jej funkcję prewencyjną i ochronną.
- Projektowane przepisy mają na celu zwiększenie odpowiedzialności organizacji społecznych za nieuzasadnione odbieranie zwierząt. Podstawową przesłanką do odebrania zwierzęcia powinno być zaistnienie okoliczności wskazujących na popełnienie przestępstwa znęcania się nad zwierzęciem – czytamy w uzasadnieniu ustawy.
Co na to rząd?
Jakie będzie stanowisko ministerstwa rolnictwa wobec powyższego projektu - jeszcze nie wiadomo, ale z odpowiedzi na interpelację posła J. Sachajko i A. Gembickiej MRiRW poinformowało, że przedstawiciele organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt nie posiadają uprawnień kontrolnych i nie przysługuje im prawo wejścia na teren prywatny bez zgody właściciela.
Wejście organizacji społecznych na teren prywatny jest więc naruszeniem miru domowego i podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Przestępstwo naruszenia miru domowego jest występkiem ściganym z oskarżenia publicznego na wniosek pokrzywdzonego.
