Rolnictwo pod presją wzrostu
Podczas konferencji "Wspólna Polityka Rolna na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego" Marion Jansen, dyrektor Dyrekcji ds. Handlu i Rolnictwa OECD, przedstawiła dane, które nie pozostawiają złudzeń:
- Aby osiągnąć zerowy poziom głodu na świecie i jednocześnie spełnić cele klimatyczne, produkcja żywności musiałaby wzrosnąć o 24% do 2030 roku. To trzy razy więcej, niż udało się osiągnąć w poprzedniej dekadzie. To jest nie tylko bardzo duży wzrost, ale również niemożliwy – podkreśliła Marion Jansen.
Według OECD oznacza to jedno – kluczowe jest zwiększanie produktywności rolnictwa, a nie jedynie powiększanie areału upraw czy intensyfikacja produkcji poprzez większe zużycie nawozów i środków ochrony roślin.
czytaj także: Racjonalne nawożenie roślin – dlaczego jest ważne?
Jak to osiągnąć? OECD wskazuje kilka kluczowych kierunków działań:
- Nowoczesne technologie rolnicze – precyzyjne nawożenie i nawadnianie pozwalają lepiej wykorzystywać dostępne zasoby, ograniczając straty i poprawiając efektywność plonów.
- Lepsze odmiany roślin – selekcja odmian odpornych na suszę i ekstremalne warunki pogodowe umożliwia uzyskanie wyższych plonów przy mniejszym zużyciu wody i nawozów.
- Zmniejszenie strat na etapie zbiorów, przechowywania i dystrybucji. Poprawa logistyki, magazynowania i przetwórstwa pozwoliłaby maksymalnie wykorzystać wyprodukowaną żywność, zmniejszając presję na zwiększanie produkcji.
OECD wskazuje, że przyszłość rolnictwa nie polega na ciągłym powiększaniu gospodarstw, ale na mądrzejszym zarządzaniu tym, co już mamy. Efektywność, innowacje i ograniczenie strat – to klucz do zabezpieczenia dostaw żywności bez nadmiernej eksploatacji ziemi i środowiska.
Głód wciąż rośnie
Eksperci OECD zauważyli, że choć w ostatnich dekadach liczba niedożywionych ludzi na świecie spadała, pandemia COVID-19 odwróciła ten trend. Dziś globalny głód znów rośnie, a dystrybucja żywności jest coraz bardziej nierówna. W krajach o niskich dochodach część populacji nie ma dostępu do odpowiedniej ilości kalorii.
- Nie wystarczy zwiększyć ilości żywności – musimy także dbać o jej różnorodność. Kluczowe jest to, co ludzie jedzą, a nie tylko ile kalorii spożywają. W wielu krajach brakuje dostępu do wartościowego białka i składników odżywczych – mówiła Jansen.
OECD podkreśla, że konieczne jest zapewnienie lepszego dostępu do różnorodnych źródeł pożywienia, takich jak warzywa, owoce, produkty mleczne i białko zwierzęce lub roślinne – zależnie od potrzeb danego regionu. Jednoczenie eksperci OECD przewidują, że kraje rozwinięte będą ograniczać spożycie mięsa, podczas gdy w biedniejszych regionach jego konsumpcja będzie rosła.
Zmiany klimatu i emisje – rolnicy na celowniku
Jak podkreśliła Jansen, rolnictwo to sektor, który nie tylko produkuje żywność, ale także wywiera silną presję na klimat. Choć emisje gazów cieplarnianych związane z rolnictwem spadają, to wciąż tempo tych zmian jest zbyt wolne.
- Emisja gazów cieplarnianych w rolnictwie spadła, ale produkcja żywności w tym samym czasie wzrosła. To oznacza, że intensywność emisji na jednostkę produkcji zmniejszyła się – to dobry kierunek – zaznaczyła Jansen.
OECD zwraca jednak uwagę, że Unia Europejska pod względem bilansu azotu nadal wypada gorzej niż Kanada czy Australia.
Wspólna Polityka Rolna do poprawy?
OECD przeanalizowała dotychczasowe mechanizmy Wspólnej Polityki Rolnej i sugeruje, że należy uwolnić się od „ciężarów przeszłości” i pozwolić rolnikom na większą elastyczność w dostosowywaniu swoich gospodarstw do zmieniających się realiów.
- Nie możemy trzymać się przestarzałych schematów. W kolejnej fazie WPR kluczowe będzie monitorowanie efektów i szybkie wprowadzanie zmian tam, gdzie dotychczasowe mechanizmy nie działają – podkreśliła Jansen. OECD zaleca m.in.:
- zwiększenie budżetu na innowacje i ekologię,
- powiązanie dopłat z monitorowanymi efektami,
- precyzyjne ukierunkowanie wsparcia dla gospodarstw o niskich dochodach.
Więcej biurokracji czy realna pomoc?
Eksperci OECD zapewniają, że nie chodzi o zwiększanie biurokracji czy podnoszenie nakładów finansowych, ale o lepszą redystrybucję środków. „Nie trzeba wydawać więcej – trzeba wydawać mądrzej” – podsumowała Jansen.
Jakie zmiany faktycznie zostaną wdrożone w unijnej polityce rolnej? Decyzje w tej sprawie będą zapadać w kolejnych miesiącach, a ich skutki odczują przede wszystkim rolnicy.
