Uwarunkowania rolnictwa na Ukrainie
Rolnictwo Ukrainy nastawione jest na eksport, możliwy dzięki niskim cenom produktów, który jest używany jako narzędzie wpływu na politykę krajów uzależnionych od importu produktów rolnych, w tym państw UE. Jednak pełne wdrożenie wymogów środowiskowych Unii Europejskiej spowoduje likwidację tej przewagi ukraińskich eksporterów. Jeśli po wejściu Ukrainy do UE dotacje otrzymają tylko małe gospodarstwa, ukraiński sektor rolny upadnie – czytamy w artykule Andrija Popowa w portalu UNIAN.
Rolnictwo fundamentem ukraińskiej gospodarki
Sektor rolniczy jest niezwykle ważny, ponieważ od niego zależy budżet Ukrainy i bezpieczeństwo żywnościowe kraju. Wyznacznikiem kondycji tego sektora jest wielkość zbiorów i sprzedaż za granicę.
- Przecież ta branża jest nastawiona na eksport. Według Ministerstwa Polityki Agrarnej i Żywności zbiory zbóż i roślin oleistych w tym roku wyniosły 73,6 mln ton, z czego 24,2 mln ton stanowi kukurydza, a 22,4 mln ton pszenica. Zużycie krajowe na Ukrainie wynosi tylko 25 milionów ton - cała reszta będzie eksportowana - czytamy w UNIAN.
Wagę eksportu wzmacnia spadek konsumpcji krajowej wynikający z wojny i emigracji. Jednocześnie, jak podkreśla UNIAN wspominając blokady granicy oraz protesty rolników w Europie, ukraiński eksport produktów rolnych był w roku 2024 jednym z najbardziej drażliwych tematów w mediach i stosunkach zagranicznych.
“Polityczny” eksport produktów rolnych
Wojna nie przeszkodziła Ukrainie w powrocie do grona głównych graczy na światowym rynku żywnością, w tym do powrotu na tradycyjne rynki, co jest bardzo korzystne dla Ukrainy z powodów politycznych.
- Są to kraje Globalnego Południa, a także kraje europejskie, takie jak Włochy i Hiszpania, które również kupują ukraińskie zboże – uważa Oleg Chomenko, dyrektor generalny Ukraińskiego Klubu Biznesu Rolniczego (UKAB). Chomenko przyznaje wprost: “Im bardziej kraje „Globalnego Południa” będą uzależnione od naszego zboża, tym korzystniejsza będzie dla nas ich polityka”.
Ukraińskie produkty rolne utrzymują się również w segmencie premium na rynku Unii Europejskiej, dzięki “rozszerzeniu preferencji Unii Europejskiej w odniesieniu do naszych produktów (z wyjątkiem niektórych wrażliwych dla Europejczyków)” - stwierdza dyrektor UKAB.
Wymogi UE = niekonkurencyjność rolnictwa
Wychodząc z tego punktu ukraińskie rolnictwo szykuje się do integracji z Unią Europejską. Ukraińscy eksperci wcale nie widzą tego w “różowych barwach”. Warto szerzej przytoczyć wypowiedź Denysa Marchuka na ten temat:
- Wymagania europejskie, w przypadku ich pełnego wdrożenia, spowodują, że ukraiński eksport stanie się niekonkurencyjny na świecie, a rynek europejski jest bardzo mały dla naszych wolumenów (...) Aby utrzymać konkurencyjność, ukraińscy rolnicy powinni otrzymywać dotacje na poziomie dotacji w rozwiniętych rolniczych krajach UE. UE przewiduje udzielanie dotacji na Ukrainie tylko bardzo małym gospodarstwom, które uprawiają mniej niż 10% wszystkich ukraińskich gruntów rolnych. Może to doprowadzić do upadku sektora rolnego - mówi wiceszef Ogólnoukraińskiej Rady Agrarnej.
- Wymogi UE w zakresie rekultywacji gleby, Strategia UE na rzecz różnorodności biologicznej, Zielony Ład (który sugeruje stosowanie drogich nawozów organicznych), Strategia ochrony środowiska oraz szereg innych norm i wymogów znacznie zwiększają koszty produkcji. A główną zaletą ukraińskich rolników na świecie jest ich niska cena. (...) Te wymagania mogą „uderzyć” właśnie w eksporterów, którymi są najczęściej duże firmy, a nie drobni rolnicy pracujący na krajowy rynek. A to są straty zwłaszcza dla budżetu.
Ukraińska “formuła sukcesu” na rok 2025
W jaki sposób ukraiński sektor rolny zamierza utrzymać pozycję w gronie największych eksporterów żywności? Denys Marchuk mówi o konieczności inwestycji w innowacje:
- nowe odmiany upraw, systemy nawadniające, poprawa jakości gleby;
- technologie cyfrowe, automatyzacja, drony;
- rolnictwo precyzyjne
- zielone rolnictwo: biogazownie, energetyka słoneczna i wiatrowa.
Ukraina i UE na kursie kolizyjnym
Rozwiązanie kwestii związanych z integracją europejską, w których interesy ukraińskich rolników są sprzeczne nie tylko z interesami rolników europejskich, ale także z kursem naszej polityki zagranicznej w zakresie integracji europejskiej, zacznie się rozwiązywać właśnie w 2025 roku. I prawdopodobnie ten proces będzie skomplikowany – kwituje Denys Marchuk.
