Uniwersytet Rolniczy w Krakowie – Uniwersytet z natury ku przyszłości

Krakowski Uniwersytet Rolniczy jest jedynym w kraju, który „rolnictwo” zostawił w swojej nazwie. Ale to już ponad 200 lat temu patron także mojej uczelni powiedział, że „rolnictwo pomiędzy naukami filozofii i zmysłu, trzecie miejsce trzymać będzie”. Hugo Kołłątaj, patron uczelni, już pod koniec XVIII wieku widział i podkreślał znaczenie rolnictwa dla zapewnienia żywności dla rosnącej populacji ludności. Kolejne dziesięciolecia dowiodły, jak wielką miał rację w tym zakresie. Postulat utworzenia Katedry Rolnictwa w Akademii Krakowskiej został zapisany w archiwach z datą 1776 roku. 

W tym roku 100-lecie świętuje Wydział Rolniczy, którego rzeczywiste początki są jeszcze starsze, bo sięgają 1890 r., kiedy to przy Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego utworzono studium rolnicze, a dokładnie wiek temu rolnictwo na dobre zagościło na UJ. W 1923 r. utworzono Wydział Rolniczy na Uniwersytecie Jagiellońskim. Obecnie URK, powołany pierwotnie jako Wyższa Szkoła Rolnicza, później Akademia Rolnicza, liczy sobie oficjalnie 70 lat. Obecna nazwa Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie obowiązuje od 2008 roku. 

Dziś na klasycznym kierunku rolniczym już nie studiuje tylu studentów jak jeszcze kilkanaście czy kilkadziesiąt lat temu. Zdaniem dziekana Wydziału Rolniczego prof. Bogdana Kuliga kierunek rolniczy wybierają rzeczywiście zainteresowani kandydaci. Znacznie więcej chętnych jest na kierunki ekonomiczne, co wielu absolwentom otwiera drzwi także w agrobiznesie i firmach obsługujących rolnictwo, czy też w innych obszarach gospodarki. Stąd obecna nazwa Wydział Rolniczo-Ekonomiczny. 

Przed rolnictwem, zwłaszcza regionu południowo-wschodniej Polski, pojawiają się nowe wyzwania, ale i nowe możliwości. Rektor Sylwester Tabor jest przekonany, że przyszłość należeć będzie do kierunkowego kształcenia i ciągłego podnoszenia kwalifikacji. Ale też od wdrażania zdobyczy nauki do szerokiej praktyki rolniczej a także utrzymania terenów zielonych.

– W Krakowie mamy tak silne jednostki akademickie i musimy wykorzystać możliwości współpracy i łączenia sił w nauce i dydaktyce – podkreśla rektor. Wiele projektów wspólnych Uniwersytet realizuje czy to z Uniwersytetem Jagiellońskim, czy Akademią Górniczo-Hutniczą. Przykładem jest rozwój projektów w zakresie systemów kosmicznych, do których zalicza się chociażby monitorowanie Ziemi z satelitów. Rolnictwo staje się beneficjentem nie tylko systemów GPS, ale także coraz bardziej precyzyjnego monitorowania stanu upraw, co pomaga w podejmowaniu decyzji. Dziś dokładne kamery są w stanie w dowolnej długości światła obserwować Ziemię, a – jak podkreślał na uroczystościach jubileuszowych prof. Tadeusz Uhl z AGH – satelity z czujnikami radarowymi obserwują Ziemię niezależnie od pogody i pory dnia. Można analizować pokrycie np. zalesienia ziemi i oceniać jakość lasu, budować trójwymiarowe obrazy danego obszaru i oceniać kubaturę drzewostanu.

Jednym z efektów pracy ekspertów URK jest robot do niszczenia chwastów mikrofalami, które mogą niszczyć niebezpieczne chwasty – jak barszcz Sosnowskiego, czy chwasty rdestowate na wałach przeciwpowodziowych.

– Ich głębokie rozłogi niszczą wały, a chemiczne zwalczanie z powodu bliskości wody jest niemożliwe, nasz robot jest w stanie zniszczyć nawet głębokie rozłogi – podkreśla prof. Sylwester Tabor.

Rektor Tabor widzi też ścisłą korelację rozwoju sektora rolno-spożywczego i zmian na uczelni od wejścia Polski do Unii.

– Każde 1000 zł dochodów w rolnictwie przyczyniło się do wygenerowania dodatkowego 1900 zł w innych sektorach – wyliczał Rektor podczas uroczystości jubileuszowych. Wartość dodana wygenerowana przez sektor rolny w 2019 r. wynosiła 112 mld zł. To właśnie branża rolno-spożywcza najlepiej wykorzystała okres transformacji i jest jedną z bardziej innowacyjnych dziedzin gospodarki.

- Jeszcze w latach 90. Polska była importerem żywności, w roku akcesji eksport miał wartość 5,2 mld €, a w 2022 r. już ponad 40 mld €. Pokazuje to znaczenie polskiego sektora rolno-spożywczego w Europie – podkreślał rektor Tabor. Nie byłoby to możliwe bez osiągnięć nauki oraz kształcenia kadr. Obecnie, kiedy rolnictwo jest często pod ostrzałem krytyki, to właśnie środowiska naukowe muszą dostarczać i upowszechniać wyniki badań naukowych, które powinny docierać do całego społeczeństwa. Innowacyjne rozwiązania dotyczą nie tylko klasycznego rolnictwa, zwłaszcza rolnictwa 4.0, ale przetwórstwa, opakowań i całej sfery społeczno-ekonomicznej.

W bezpośrednim sąsiedztwie Wydziału Technologii Żywności powstało Centrum Innowacji oraz Badań Prozdrowotnej i Bezpiecznej Żywności. Inwestycja pochłonęła ok. 60 mln zł. Będzie ono nie tylko nowocześnie wyposażonym centrum badawczym i edukacyjnym, ale jak przekonuje rektor Tabor, pozwoli także na rozszerzenie współpracy z biznesem. 

Dynamiczny rozwój technologii produkcji żywności, w tym żywności funkcjonalnej, czy innowacje w opakowaniach sprawiają, że firmy potrzebują wsparcia naukowego oraz możliwości testowania pomysłów na mniejszą skalę. A to jest szansą dla uczelni, jej ekspertów, studentów i późniejszych absolwentów. Na Wydziale Technologii Żywności naukowcy wraz ze studentami pracują nad nowoczesnymi technologiami konserwacji i przetwórstwa żywności. Nie brakuje innowacyjnych projektów wykorzystujących nanotechnologię do produkcji np. kremów czy żywności strukturalnej. 

Krakowski Uniwersytet Rolniczy od kilku lat z dużym sukcesem prowadzi 2-ha winnicę połączoną z produkcją win. Winogrodnictwo i enologia stały się dziś kierunkiem na studiach II stopnia. Jest to odpowiedź na rosnące zainteresowanie produkcją win w Polsce, a południowo-wschodnie regiony kraju zyskują coraz większe znaczenie. Na polach doświadczalnych i produkcyjnych uprawia się różne odmiany winorośli, analizując ich przydatność do lokalnych warunków oraz do produkcji wina. 

Eksperci ze Stacji Doświadczalnej w Garlicy Murowanej uczą i prowadzą praktyczne zajęcia z młodymi adeptami sztuki ogrodniczej i winiarskiej. Zaletą własnej plantacji jest możliwość zapoznania się studentów – także w ramach trybu zaocznego – ze szczegółami uprawy i prowadzenia plantacji winorośli oraz całego procesu produkcji wina. 

Efekt tej pracy mogą doceniać nie tylko goście JM Rektora. Wina z UR Kraków można też nabyć w uczelnianej winiarni. 

Wiedza połączona z praktycznym doświadczeniem oraz możliwością testowania wielu rozwiązań w zakresie dyscyplin rolniczych i przetwórstwa, są dziś silnym atutem kształcenia nie tylko na studiach dziennych, ale jak podkreśla rektor Tabor, kształcenia ustawicznego. We współczesnych wymagających czasach uzupełnianie wiedzy na poszczególnych etapach rozwoju zawodowego jest konieczne. 

Uniwersytet Rolniczy w Krakowie widzi w tym obszarze swoją silną rolę do odegrania i szansę rozwoju. Jak podkreśla rektor: 

– Stawiamy na relację mistrz – uczeń, chcemy kształcić ludzi, którzy myślą.

Ewa Wandzel – Przewodnicząca Wydziałowej Rady Samorządu Studentów, studentka II roku Żywienia Człowieka – zachęca do studiowania na URK – zobacz film!