18 marca poselski projekt ustawy o Rzeczniku Rolników trafił do pierwszego czytania. Oznacza to, że wkrótce zacznie się dyskusja nad tym, jak finalnie powinien wyglądać dokument.
Gdy potrzebna jest pomoc prawna
Prace toczą się bardzo szybko, ponieważ projekt wpłynął do Sejmu 20 lutego (stoi za nim grupa parlamentarzystów Prawa i Sprawiedliwości). Posłowie opozycji chcą, aby powstał urząd Rzecznika Rolników, który będzie reprezentował interesy wszystkich rolników wobec władz publicznych oraz instytucji Unii Europejskiej, czuwał nad przestrzeganiem zasad uczciwej konkurencji i uczciwych praktyk rynkowych w stosunku do rolników.
Jak czytamy w uzasadnieniu, instytucja Rzecznika Rolników jest "bardzo potrzebna polskim rolnikom, których interesy są narażone na szwank w wielu relacjach prawnych z władzami publicznymi, z podmiotami gospodarczymi i partnerami handlowymi, w sporach cywilnoprawnych i innych podobnych sytuacjach".
"Rolnicy z reguły są w tych konfliktach stroną słabszą, a ich sytuacja materialna nie zawsze pozwala na komercyjną pomoc prawną. Celem wprowadzanej regulacji prawnej jest zapewnienie rolnikom bezpieczeństwa ekonomicznego i prawnego, aby mogli oni z kolei zapewnić Polakom bezpieczeństwo żywnościowe" – czytamy w dokumencie.
Rzecznik Rolników będzie miał kompetencje
Proponowana w projekcie instytucja Rzecznika Rolników jest podobna do istniejącej już od 2019 r. instytucji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Podobne jest umocowanie prawne tej instytucji, jej zadania, uprawnienia i obowiązki, a także narzędzia prawne do ich realizacji. Chodzi zwłaszcza o uprawnienia do udziału w postępowaniach sądowych na rzecz rolników, wnoszenie skarg nadzwyczajnych, podejmowanie interwencji na rzecz rolników wobec władz publicznych.
"Rolnicy podobnie jak mali i średni przedsiębiorcy są specyficzną grupą zawodową: liczną, której sukcesy uzależnione są od wahań koniunkturalnych, i których działalność wpływa na cały przekrój społeczeństwa. Na państwu spoczywa więc obowiązek zapewnienia takim newralgicznym grupom bezpieczeństwa działalności i jej wsparcia, stąd też idea, by tego typu grupy miały swoich własnych rzeczników, którzy będą też konsolidować np. liczne związki zawodowe i inne struktury rolnicze" – dowiadujemy się z uzasadnienia projektu.
Premier podejmie decyzję
Kto powoła Rzecznika Rolników? Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra rolnictwa po zasięgnięciu opinii organizacji rolniczych. Wiadomo, że obigatoryjna byłaby 6-letnia kadencja, a warunki, jakie powinien spełniać kandydat na rzecznika, a także okoliczności uzasadniające jego odwołanie przed upływem kadencji są analogiczne do regulacji dotyczącej Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.
Bliźniaczo podobna jest także kwestia struktury organizacyjnej Biura Rzecznika, powołania jego zastępcy, a także organizacji biur terenowych.
Zakłada się, że roczny koszt funkcjonowania Rzecznika Rolników nie powinien przekraczać kwoty 19 mln zł, czyli w tej samej wysokości jak koszty funkcjonowania Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Autorzy projektu zwracają uwagę, że są to "uzasadnione i racjonalne koszty".
Zobacz: trwają sejmowe prace nad projektem ustawy o Rzeczniku Rolników
Chcą ochronić rolnika przed złym prawem
Kompleksową analizę projektu pod kątem jego zgodności z prawem Unii Europejskiej przygotowało Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu. Wynika z niego, że nie ma przeszkód, aby dalej pracować nad ustawą.
Głos zabrał także Prokurator Generalny Adam Bodnar, który zakwestionował część określeń i definicji zawartych w projekcie, ale wszelkie wątpliwości w tej sprawie mają zostać wyjaśnione na etapie prac parlamentarnych.
Poseł Robert Telus (PiS), który został wyznaczony jako reprezentant wnioskodawców, podkreśla, że uchwalenie ustawy jest niezbędne, ponieważ rolnicy muszą być lepiej chronieni przed "złym prawem, firmami i instytucjami, które go wykorzystują". – Rzecznik Rolników będzie bronił polskiego rolnika w sądach, będzie mógł wnieść skargę nadzwyczajną – tłumaczy były minister rolnictwa.
Krzysztof Zacharuk
