Konkluzje Rady UE: Priorytety dla Wspólnej Polityki Rolnej po 2027 roku
Konkluzje Rady UE wypracowane przez Radę ds. Rolnictwa i Rybołówstwa UE pod przewodnictwem prezydencji Węgier zostały opublikowane 9 grudnia 2024 r. po ostatnim dla prezydencji węgierskiej posiedzeniu AGRIFISH.
W konkluzjach uwzględniono prawnie wiążące cele Wspólnej Polityki Rolnej określone w art. 39 Traktatu o funkcjonowaniu Urnii Europejskiej (TFUE), zgodnie z którymi WPR po 2027 r. ma zwiększać wydajność rolnictwa, zapewniając w ten sposób sprawiedliwy poziom życia społeczności rolniczej, stabilizować rynki, zapewniać dostępność dostaw i zapewniać rozsądne ceny dla konsumentów.
Cele i Podstawy Wspólnej Polityki Rolnej
Przyjęto założenie, że wnioski dotyczące kolejnych wieloletnich ram finansowych zostaną wydane przez Komisję w przyszłym roku; przypomniano jednocześnie, że konkluzje RUE z r. 2022 podkreślały zasadniczą rolę WPR dla bezpieczeństwa żywnościowego UE i strategicznej autonomii Unii. Również Agenda strategiczna przyjęta w r. 2024, która określiła priorytety polityczne UE na lata 2024-2029, uznała, że UE będzie promować taki sektor rolny, który zapewni to bezpieczeństwo.
Wizja WPR: Skoncentrowana na Rolnikach i Zrównoważoności
W konkluzjach przyjęto do wiadomości wytyczne polityczne dla Komisji Europejskiej opublikowane w marcu 2024 r., podkreślające, że dla budowania zrównoważonego sektora rolnictwa konieczny jest sprawiedliwy i wystarczający dochód rolników, którzy chronią naturalne ekosystemy oraz pomagają w dekarbonizacji gospodarki w drodze do zerowej emisji netto do roku 2050.
Na tej podstawie w konkluzjach stwierdza się, że przyszła WPR ma być skoncentrowana na rolnikach i nagradzać ich wysiłki. Dzięki wsparciu WPR sektor rolny UE zapewnia wszystkim obywatelom żywność wysokiej jakości i niedrogą, chroniąc europejski styl życia, tradycje kulturowe i ekosystemy.
Struktura WPR: Dwa Filary Wsparcia
Rada wzywa do utrzymania odrębnej i niezależnej WPR, zawierającej dwa filary. Filar I ma zapewniać stabilność dochodów rolników poprzez płatności bezpośrednie, wsparcie dochodów i interwencje sektorowe, jednocześnie zachęcając ich do zielonej transformacji oraz oferując ochronę w czasach kryzysu. Filar II ma wspierać rozwój obszarów wiejskich i zieloną transformację. W konkluzjach zaznaczono potrzebę poprawy funkcjonowania łańcucha dostaw żywności, m.in. poprzez większą współpracę w sektorze, promowanie krótkich łańcuchów wartości oraz eliminację nieuczciwych praktyk handlowych.
Wsparcie Rolników: Dochody, Rodzina i Kobiety
Niezbędne jest utrzymanie Podstawowego Wsparcia Dochodów jako warunku utrzymania ekonomicznie opłacalnej działalności rolniczej. Rada zwraca uwagę na konieczność promowania gospodarstw rodzinnych, także małych, wzmocnienia wsparcia finansowego dla młodych rolników oraz wsparcia dla zwiększonego udziału kobiet w rolnictwie.
Fundusze z budżetu WPR powinny w dalszym ciągu być do dyspozycji Państw Członkowskich. Jednocześnie należy zmniejszyć obciążenia administracyjne, wdrażając znacznie bardziej przyjazne rolnikom krajowe plany strategiczne. W zmniejszaniu obciążeń administracyjnych powinno też pomóc upowszechnienie technologii cyfrowych.
Zielona Transformacja: Rola Rolników
Rolnicy odgrywają kluczową i aktywną rolę w zielonej transformacji. Należy ich do tego odpowiednio zachęcać poprzez wynagradzanie ponad koszty i dochody utracone za usługi ekosystemowe. Należy zapewnić właściwą równowagę między zrównoważonością ekonomiczną a środowiskową. Sektor ma naturalne ograniczenia w redukcji emisji gazów cieplarnianych, dlatego przepisy muszą być dostosowane do tych ograniczeń.
Ekoschematy zostały wprowadzone dla realizacji celów klimatycznych, środowiskowych i dobrostanu zwierząt - należy zwiększyć środki na ten cel w ramach pierwszego filaru. Powinny być też dalej rozwijane dobrowolne środki rolno-środowiskowo-klimatyczne drugiego filaru.
Zarządzanie Ryzykiem i Ochrona przed Kryzysami
Rosnąca liczba kryzysów naturalnych i rynkowych znacznie pogorszyła konkurencyjność i odporność sektora. Konieczne jest ulepszenie istniejących ram polityki kryzysowej za pomocą bardziej elastycznych przepisów, które umożliwią Państwom Członkowskim i Komisji Europejskiej reagowanie na sytuacje kryzysowe w sposób reaktywny, szybki, skuteczny, przejrzysty i niedyskryminacyjny w celu złagodzenia negatywnych skutków dla sektora rolnego.
WPR Oparta na Wiedzy i Innowacjach
Rada podkreśla kluczową rolę badań i innowacji, rolę gospodarki o obiegu zamkniętym i biogospodarki oraz uznaje znaczenie WPR w tym zakresie. Nowa WPR powinna dalej promować, dywersyfikować i integrować rolę biomasy jako głównego źródła odnawialnego węgla.
Wnioski dla nowej Komisji Europejskiej
W podsumowaniu Konkluzji Rada zachęca nową Komisję Europejską do rozważenia tych wniosków podczas przygotowywania Wizji dla Rolnictwa i Żywności w ciągu pierwszych 100 dni jej mandatu, wzywa do ich uwzględnienia podczas przygotowywania wniosków legislacyjnych oraz by te wnioski zostały terminowo przyjęte dla zapewnienia wystarczająco dużo czasu na procedurę współdecyzji.
Rada PRZYPOMINA, że współustawodawcy ponoszą polityczną odpowiedzialność za wybory polityczne zawarte w środkach ustawodawczych WPR.
