Na liście nr 2 w całym kraju znajdą się kandydaci z Prawa i Sprawiedliwości. Jaki program dla rolnictwa i obszarów wiejskich ma ten komitet wyborczy? Poniżej publikujemy go w całości.
Program rolny PiS opublikowany na stronie www.pis.org.pl
TROSKA O WIEŚ I ROLNICTWO
„...rolnicy to przecież nie tylko ci, którzy karmią, ale także ci, którzy stanowią element stałości i trwania. Istotne jest zatem to, by mieli prawo do godnego życia...” (św. Jan Paweł II)
1. Prawo i Sprawiedliwość, świadome wielkiego znaczenia wsi i rolnictwa wsi w życiu państwa i narodu będzie kontynuować i wzmacniać politykę troski o wieś i rolnictwo, opartą na następujących założeniach:
¥ Wieś, na której żyje około 40% Polaków, jest częścią Polski tak samo ważną jak miasta, a Polacy zamieszkali na wsi mają takie samo jak mieszkańcy miast prawo do godnego życia. Rozwój Polski musi być równomierny, prowadzący do wyrównywania różnic w poziomie życia na wsi i w mieście.
¥ Polska wieś w historii i współcześnie była i jest ostoją wartości patriotycznych, chrześcijańskich, narodowych. Wielkie dziedzictwo kulturowe polskiej wsi powinno być pielęgnowane i rozwijane.
¥ Rolnictwo jest strategiczną dziedziną gospodarki narodowej, od której zależy bezpieczeństwo żywnościowe Polaków i ochrona zasobów przyrodniczych, dlatego rolnictwo musi być chronione, wspierane przez państwo i objęte możliwie największą pomocą z funduszy Unii Europejskiej.
¥ Podstawą ustroju rolnego Polski i fundamentem rolnictwa polskiego, a także gwarantem bezpieczeństwa żywnościowego Polski są gospodarstwa rodzinne, które powinny być rozwijane i chronione. Należy przeciwdziałać szkodliwej gospodarczo i społecznie nadmiernej koncentracji ziemi i tzw. latyfundyzacji rolnictwa.
¥ Popieramy rolnictwo przyjazne środowisku, chroniące bioróżnorodność i dobrostan zwierząt, jako alternatywę dla niekorzystnego dla środowiska i dla zdrowia ludzi intensywnego rolnictwa przemysłowego.
Po latach bardzo złej polityki wobec wsi, prowadzonej przez poprzednie rządy PO-PSL, polityki lekceważenia i dyskryminacji wsi i rolnictwa, polityki zgody na dyskryminację polskich rolników w Unii Europejskiej - w ciągu mijającej kadencji rządów Prawa i Sprawiedliwości udało się uczynić dla polskiej wsi i rolnictwa wiele dobrego i przeprowadzić wiele działań realnie poprawiających życie milionów Polaków mieszkających na wsi. Poniżej wymieniamy jedynie niektóre z długiej listy korzystnych dla wsi i rolnictwa działań:
¥ wprowadziliśmy program Rodzina 500 plus, dzięki któremu na polską wieś skierowane zostało wsparcie porównywalne, a po ostatnich zmianach nawet większe niż dopłaty bezpośrednie. Program Rodzina 500 Plus praktycznie zlikwidował na wsi zjawisko skrajnej biedy, która jeszcze niedawno była na wsi szczególnie dotkliwa; ta pomoc ma nie tylko wymiar materialny, ale przede wszystkim wymiar godnościowy dla milionów wiejskich rodzin;
¥ wprowadziliśmy ochronę polskiej ziemi przed spekulacyjnym wykupem, dzięki czemu ziemia rolna nie stała się łatwym łupem zagranicznego kapitału, jest natomiast łatwiej dostępna dla polskich rolników;
¥ wprowadziliśmy zmiany poprawiające warunki życia na wsi, jak choćby odsunięcie na bezpieczną odległość farm wiatrowych, uwzględniając uzasadnione skargi mieszkańców wsi;
¥ skutecznie pomagamy rolnikom w sytuacjach klęskowych, na przykład w związku z suszą rolnicy otrzymali najwyższą w historii pomoc w kwocie ponad 2 mld zł;
¥ zwiększyliśmy dopłaty do paliwa rolniczego;
¥ wprowadziliśmy korzystne dla rolników zmiany w zakresie ubezpieczeń rolniczych i zwiększyliśmy znacznie wkład budżetu państwa w te ubezpieczenia;
¥ wprowadziliśmy korzystną dla rolników możliwość sprzedaży bezpośredniej produktów rolnych;
¥ przywracamy na wsi instytucje państwowe i publiczne, jak komisariaty policji czy placówki pocztowe;
¥ stworzyliśmy Fundusz Dróg Samorządowych, który jest wielkim wsparciem dla gmin wiejskich w budowie dróg lokalnych;
¥ przywracamy zlikwidowane za poprzednich rządów połączenia autobusowe na wsi;
¥ wstrzymaliśmy prowadzoną za poprzednich rządów likwidację szkół wiejskich,
¥ wspieramy w znacznie większym stopniu szczególnie cenne na wsi organizacje społeczne, to jest Koła Gospodyń Wiejskich i Ochotnicze Straże Pożarne;
¥ wspieramy w znacznie większym zakresie rozwój kultury ludowej, m.in. poprzez wprowadzenie Programu Etnopolska czy powołanie Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi.
3. Prawo i Sprawiedliwość, biorąc pod uwagę kalendarz wydarzeń politycznych, zwłaszcza zbliżające się decyzje dotyczące nowej Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2021 – 2027, podejmuje następujące główne wyzwania polityczne wobec wsi i rolnictwa:
1. Wyrównanie dopłat dla polskich rolników do średniego poziomu w Unii Europejskiej i uzyskanie największych w całej Unii funduszy na rozwój obszarów wiejskich ze Wspólnej Polityki Rolnej UE na lata 2021–2027,
2. Rozszerzenie korzystania przez rolników z funduszy rozwoju obszarów wiejskich i podział tych funduszy w taki sposób, by skierowane zostały one do możliwie najszerszego grona rolników, do setek tysięcy gospodarstw, w tym zwłaszcza do niewielkich gospodarstw rodzinnych, by mogły one nie tylko zachować i rozwijać, ale również przywrócić ich potencjał produkcyjny;
3. zdecydowane zwiększenie wsparcia dla „zielonego rolnictwa”, uwzględniającego ochronę środowiska, bioróżnorodności i dobrostanu zwierząt, produkującego zdrową żywność (praktyczną realizacją tego wyzwania będzie w szczególności wspierający naturalny chów zwierząt program „Dobrostan plus”);
4. wzmocnienie prawnej i ekonomicznej ochrony gospodarstw rodzinnych, w tym ochrona własności gospodarstw oraz zapewnienie stabilizacji dochodów rolniczych i opłacalnych cen płodów rolnych;
5. Konsekwentne wyrównywanie warunków życia Polaków na wsi i w mieście.
W 2020 w Unii Europejskiej zapadną ważne decyzje dotyczące między innymi wielkości funduszy UE i sposobu ich podziału między państwa członkowskie, a także decyzje dotyczące Wspólnej Polityki Rolnej i podziału funduszy rolnych UE. Te decyzje podejmowane są raz na 7 lat, z uwagi na 7-letni cykl wieloletnich ram finansowych UE. Poprzedni taki podział na lata 2014–2020 nastąpił w 2013 roku, a następny na lata 2021–2027 nastąpi w 2020 roku i wtedy – jeżeli taka będzie wola narodu w nadchodzących wyborach – powstanie pierwsza dla rządów Prawa i Sprawiedliwości możliwość naprawienia niesprawiedliwej i dyskryminującej polskich rolników nierówności w dopłatach bezpośrednich. Na tę nierówność wyraziły zgodę rządy z udziałem PSL, najpierw w 2003 roku na 10 lat, a następnie w 2013 roku na kolejne 7 lat. PSL razem ze swoimi koalicjantami ponosi więc pełną odpowiedzialność za trwającą nadal dyskryminacje polskich rolników. To było z ich strony wielkie zaniedbanie i dowód nieudolności ich działań w zakresie europejskiej polityki rolnej.
Jeśli dziś, zwłaszcza przedstawiciele PSL pytają, dlaczego jeszcze nie ma wyrównania dopłat – odpowiadamy: dlatego, że rządy z udziałem PSL usłużnie zgodziły się na dyskryminację polskich rolników aż do 2020 roku.
W 2020 roku – jeżeli wygramy wybory – rząd Prawa i Sprawiedliwości wykorzysta pierwszą prawną i polityczną możliwość i doprowadzi do wyrównania poziomu dopłat bezpośrednich dla polskich rolników do średniego poziomu w całej UE. Działania polityczne zmierzające do osiągnięcia tego celu są już prowadzone i w 2020 roku doprowadzimy je do skutecznego finału.
Dopłaty dla polskich rolników w okresie budżetowym 2021–2027 będą wyrównane do średniego poziomu w całej Unii Europejskiej.
5. Uzyskamy największe w całej Unii Europejskiej fundusze dla Polski na rozwój obszarów wiejskich.
W 2020 roku zapewnimy też, by Polska uzyskała największe w całej Unii Europejskiej fundusze na II filar Wspólnej Polityki Rolnej, czyli na rozwój obszarów wiejskich. Chcemy żeby to była kwota powyżej 9 mld euro na lata 2021–2027. Te fundusze mają wielkie znaczenie dla modernizacji polskiego rolnictwa, ale także dla przetrwania możliwie największej liczby gospodarstw rolnych.
Razem na I i na II filar Wspólnej Polityki Rolnej, to jest na dopłaty bezpośrednie i na rozwój obszarów wiejskich Polska powinna otrzymać ponad 30 mld euro. Prawo i Sprawiedliwość zapewni, by takie fundusze do Polski wpłynęły, by udział Polski w ogólnym podziale funduszy UE zwiększył się do poziomu powyżej 8% całego budżetu Wspólnej Polityki Rolnej, a przede wszystkim by fundusze te zostały mądrze i sprawiedliwie wykorzystane, dla dobra Polski i polskich rolników.
6. Radykalnie rozszerzymy korzystanie przez rolników z funduszy na rozwój wsi i zapewnimy dostęp tych funduszy dla setek tysięcy gospodarstw.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), finansowany ze środków UE i częściowo z budżetu krajowego w obecnym okresie budżetowym wynosi 13,6 mld euro, czyli 56-58 mld zł na 7 lat, w tym 8,7 mld euro z UE i 4,9 mld euro z budżetu krajowego. Zakładamy, że środki te na okres po 2020 roku będą w podobnej, a może nawet większej wysokości.
Obecny PROW, ustalony jeszcze przez koalicję PO-PSL w latach 2013– 2014, którego przed 2020 rokiem nie można już było w obecnej kadencji zasadniczo zmienić, nie jest w pełni racjonalny. Przeważająca część tych funduszy z uwagi na ustalone za poprzednich rządów zasady podziału, jest dostępna dla zbyt wąskiego kręgu kilkudziesięciu tysięcy beneficjentów, niekiedy korzystających z tych funduszy wielokrotnie.
Zmienimy system podziału funduszy PROW w taki sposób, by stały się one dostępne dla szerokiego kręgu rolników, dla setek tysięcy gospodarstw, w tym zwłaszcza niewielkich gospodarstw rodzinnych, które dotychczas z tych funduszy nie korzystały lub korzystały w niewielkim zakresie, a które
dzięki tym funduszom mogą nie tylko zachować i rozwijać, ale w wielu przypadkach także przywrócić swoje zdolności produkcyjne.
7. Zwiększymy i wzmocnimy wsparcie dla „zielonego rolnictwa”, przyjaznego dla środowiska, bioróżnorodności i dobrostanu zwierząt.
Celem polityki Prawa i Sprawiedliwości jest, by polskie rolnictwo w możliwie największym stopniu było przyjazne środowisku, chroniące bioróżnorodność i zachowujące dobrostan zwierząt. Na takim właśnie zrównoważeniu ze środowiskiem polega nowoczesność rolnictwa we współczesnym świecie, nie zaś na masowej produkcji taniej żywności i zamianie rolnictwa w intensywny przemysł. Chcemy „zielonego” rolnictwa, przyjaznego dla człowieka i dla środowiska.
Rolnictwo zrównoważone, przyjazne środowisku zapewnia osiągnięcie bezpieczeństwa żywnościowego, lepszego odżywiania społeczeństwa, pozytywnie wpływa na zdrowie publiczne i poprawia jakość życia. Wspieranie rolnictwa zrównoważonego i ekologicznego przeciwdziała dewastacji środowiska, w sytuacji gdy przestrzeń produkcyjna jest dzielona z przestrzenią do życia mieszkańców polskiej wsi.
Takie podejście przyczyni się nie tylko do zachowania, ale także do przywrócenia produkcji rolniczej w gospodarstwach wykluczonych z produkcji towarowej, co zwiększy dochody rodzin rolniczych.
Zrównoważona produkcja rolna sprzyja również rozwojowi wartości kulturowych wsi i kształtowania się więzi społecznych w lokalnych środowiskach wiejskich.
Co więcej, zrównoważone rolnictwo dobrze służy ochronie bioróżnorodności i zagrożonych gatunków, ma to znaczenie również dla ochrony niektórych zagrożonych działów produkcji rolniczej, np. pszczelarstwa, którego przyszłość stała się niepewna wskutek procesów uprzemysłowienia produkcji rolnej.
Należy też podkreślić, że zwłaszcza wobec niedawnych, zbyt daleko idących ustępstw Unii Europejskiej w handlu światowym i zmniejszonej w związku z tym ochrony rolnictwa w Europie, rolnictwo europejskie,
a w tym szczególnie rolnictwo polskie, może wygrać konkurencję nie na masowość, ale na wysoką jakość i bezpieczeństwo własnej żywności. Dlatego wspieranie zrównoważonego „zielonego” rolnictwa będzie istotną częścią przyszłego polskiego planu strategicznego w zakresie wspierania rozwoju obszarów wiejskich.
W projekcie Wspólnej Polityki Rolnej UE na lata 2021–2027 przewiduje się, że co najmniej 30% funduszy na rozwój obszarów wiejskich ma być skierowane na ochronę środowiska i klimatu. Jest to w szczególności szansa dla niewielkich gospodarstw rodzinnych, w naturalny sposób przystosowanych do zrównoważonej produkcji rolnej, w poszanowaniu środowiska. Wykorzystamy tę szansę w maksymalnym stopniu, w szczególności przez program „Dobrostan plus”.
Z funduszy UE na rozwój obszarów wiejskich finansowany będzie program, który został już potocznie nazwany „Krowa plus”, a który zgodnie z jego rzeczywistą treścią nazywamy roboczo „Dobrostan plus” i na który zamierzamy przeznaczyć co najmniej 30%, a w miarę zainteresowania rolników tym programem nawet więcej funduszy na rozwój obszarów wiejskich, przewidzianych dla Polski na lata 2021–2027.
Będziemy zabiegać, by ten program mógł być uruchomiony jak najszybciej po przyjęciu niezbędnych aktów prawnych UE dotyczących nowej Wspólnej Polityki Rolnej.
Brak podobnego działania w obecnym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich, ustalonym w latach 2013–2014, to wynik złych decyzji podjętych przez poprzedni rząd PO-PSL. Rząd Prawa i Sprawiedliwości podejmuje działania, by pewne elementy tego programu, korzystne dla rolników, a obejmujące kwestie dobrostanu zwierząt, zostały wprowadzone już w 2020 roku, natomiast pełny program, o którym tu mowa, zostanie wprowadzony w nowym okresie budżetowym UE, czyli na lata 2021–2027.
Głównym celem tego programu będzie radykalne zmniejszenie zakresu transportu zwierząt, transportu mięsa i transportu pasz do gospodarstw rolnych, dzięki czemu – realizując wymagane przez UE priorytety – osiągnie się redukcję emisji dwutlenku węgla (ochrona klimatu), redukcję emisji zanieczyszczeń powietrza (ochrona środowiska) oraz poprawę dobrostanu zwierząt. Dodatkową korzyścią będzie zdrowa, ekologiczna żywność, zwiększenie dostaw zdrowego polskiego mięsa na lokalny rynek krajowy, korzystna dla konsumentów obniżka cen produktów mięsnych, korzystny dla gospodarki rozwój lokalnego przetwórstwa mięsnego.
9. Program „Dobrostan plus” oprzemy na założeniach wszechstronnie korzystnych dla rolników i dla całego społeczeństwa.
Zakładamy, że w programie „Dobrostan plus” będą dobrowolnie uczestniczyć rolnicy, którzy:
¥ prowadzą hodowlę świń lub bydła własnego chowu (unikamy transportu np. prosiąt czy warchlaków z Niemiec czy Danii do gospodarstw w Polsce);
¥ prowadzą hodowlę „rozgęszczoną”, z normami powierzchni znacznie wyższymi niż minimalne wymagane standardy (dzięki temu ograniczymy wielkoprzemysłowy chów zwierząt, wprowadzimy preferencję dla małych gospodarstw rodzinnych i osiągniemy poprawę dobrostanu zwierząt);
¥ prowadzą hodowlę zwierząt w liczbie dostosowanej do powierzchni ich gospodarstw, tak by zwierzęta te mogły być w zdecydowanej większości wykarmione paszą z własnego gospodarstwa (oszczędność transportu paszy do gospodarstw);
¥ nie stosują pasz GMO (wszystkie takie pasze pochodzą z zagranicy, a zatem przez ich wyeliminowanie nastąpi znacząca redukcja transportu i związanych z nim zanieczyszczeń środowiska);
¥ prowadzą hodowlę świń na ściółce, krowy w okresie letnim przez co najmniej 4 miesiące wypasają na pastwiskach (dzięki temu następuje poprawa dobrostanu zwierząt);
¥ prowadzą hodowlę w ograniczonej liczbie zwierząt, np. nie więcej niż 100 krów, nie więcej niż 500 świń w gospodarstwie(to z kolei wpływać będzie na ograniczenie zasięgu chowu wielkoprzemysłowego, mniejsze zanieczyszczenie środowiskai preferencje dla gospodarstw rodzinnych);
¥ sprzedają swoje zwierzęta do uboju do zakładów w odległości nie większej niż np. 50 km (redukcja transportu, wyeliminowania transportu długodystansowego, poprawa dobrostanu zwierząt);
¥ sprzedają swoje zwierzęta do zakładów nieprowadzących uboju rytualnego (pewność, że mięso z takich zwierząt nie będzie eksportowane, gdyż ubój rytualny w Polsce jest niemal w 100% na eksport).
Rolnicy spełniający te warunki powinni mieć płatności co najmniej 100 złotych do jednego tucznika, 500 złotych do jednej krowy rocznie, niewykluczone jest też adekwatne wsparcie do innych gatunków zwierząt hodowanych w naturalnych warunkach dobrostanu, na przykład owiec, kóz czy drobiu. Będzie to istotne dodatkowe wsparcie dla niewielkich gospodarstw rodzinnych przy równoczesnej ogromnej korzyści dla klimatu, środowiska, bioróżnorodności i dobrostanu zwierząt.
10. „Dobrostan plus” wprowadzimy także dla przetwórców, skupujących zwierzęta od gospodarstw objętych tym programem i stosujących humanitarne metody transportu i uboju. Wzmocnimy przez to lokalne przetwórstwo rolne i zwiększymy podaż zdrowej żywności na krajowe rynki lokalne po cenach dostępnych dla polskich konsumentów.
Uzupełnieniem programu, niejako jego drugą stroną, będzie pomoc dla zakładów przetwórczych działających czy nowo tworzonych i płacenie im wsparcia na skup zwierząt z odległości nie większej niż 50 km oraz na produkcję wyłącznie mięsa świeżego, z gwarancją jego dostaw na rynek krajowy. Tacy przetwórcy będą otrzymywali wsparcie za każdą skupioną sztukę zwierząt z gospodarstw objętych programem „Dobrostan plus”, np. połowę kwot wsparcia przewidzianych dla rolników, czyli 250 zł do jednej sztuki bydła i 50 zł do jednego tucznika. Uzasadnieniem dla takiej pomocy będą korzyści dla środowiska i klimatu związane z redukcją transportu zwierząt, pasz i produktów zwierzęcych, a także z naturalnym
chowem zwierząt. Będzie to z kolei wielka szansa dla rozwoju niewielkich, lokalnych zakładów przetwórczych, powiązanych z miejscowymi rolnikami. Będzie to sposób na przeciwdziałanie negatywnemu zjawisku zdominowania przetwórstwa mięsnego w Polsce przez wielkie podmioty, opierające swoją produkcję w dużej części na dostawach zwierząt z zagranicy, a polskim rolnikom narzucających niekorzystne warunki cenowe i wymuszających koncentrowanie i podejmowanie niekorzystnej dla rolników „produkcji nakładczej”. Warunkiem tej pomocy będą humanitarne warunki transportu i uboju zwierząt.
Dzięki wsparciu przetwórstwa na potrzeby krajowych rynków lokalnych uzyskamy też efekt większej dostępności zdrowej polskiej żywności dla polskich konsumentów.
Niezależnie od wszelkich innych działań podejmowanych wobec zagrożenia dla hodowli trzody chlewnej z powodu ASF, silne wsparcie dla chowu trzody chlewnej w niewielkich stadach w małych i średnich gospodarstwach pozwoli tym gospodarstwom uzyskać środki na bioasekurację i zapobieganie rozprzestrzenianiu się ASF. Na ten cel są także specjalnie adresowane środki UE, które udostępnimy dla małych i średnich gospodarstw (o czym mowa w dalszej części programu). Walka z ASF nie może bowiem polegać na likwidacji produkcji w małych gospodarstwach i przenoszeniu jej do wielkich ferm chowu przemysłowego, gdyż efektem tego stanie się koncentracja całej produkcji w niewielkiej liczbie wielkich ferm, ze wszystkimi negatywnymi skutkami gospodarczymi i społecznymi takiej koncentracji. Tymczasem związane z opisanym wyżej programem „Dobrostan plus” wsparcie lokalnej produkcji w niewielkich gospodarstwach, ograniczenie przemieszczania zwierząt, powiązanie ich chowu z pobliskimi zakładami przetwórczymi i dostawami na rynek lokalny w naturalny sposób ograniczy ryzyko przenoszenia się ASF w odległe rejony.
12. Rozszerzymy i wzmocnimy wsparcie dla rozwoju gospodarstw ekologicznych oraz specjalizujących się w produkcji prozdrowotnej.
Niezależnie od programu „Dobrostan plus” rozszerzymy wsparcie dla gospodarstw ekologicznych, produkujących certyfikowaną zdrową żywność ekologiczną. Gospodarstwa ekologiczne są szczególnie pożądaną formą działalności rolniczej z uwagi na korzyści z ich działalności dla środowiska i dla zdrowia ludzi. Liczba tych gospodarstw i skala pomocy dla nich jest zbyt mała i w okresie budżetowym Unii Europejskiej 2021–2027 znacznie ją zwiększymy. W obecnym PROW ze wsparcia dla gospodarstw ekologicznych skorzystało około 25 tysięcy gospodarstw, będziemy dążyć do tego, by w następnym okresie liczba tych gospodarstw i skala pomocy dla nich uległa podwojeniu. Realizacja tego celu wymaga też wsparcia nie tylko dla samych gospodarstw, ale też dla przetwórstwa i obrotu produktami z gospodarstw ekologicznych. Będziemy takiego wsparcia udzielać.
Rozwijającą się w Europie nową formą działalności rolniczej, szczególnie interesującą dla niewielkich gospodarstw rodzinnych, jest produkcja żywności prozdrowotnej, specjalnie poszukiwanej przez konsumentów z uwagi na ich potrzeby zdrowotne. Wesprzemy taką produkcję z przypadających Polsce funduszy UE.
13. Radykalnie zwiększymy wsparcie z funduszy UE dla ochrony gospodarstw rolnych przed klęskami oraz na przywracanie produkcji rolnej w gospodarstwach dotkniętych zniszczeniami.
Wykorzystując środki na fundusz rozwoju obszarów wiejskich będziemy dążyć do skierowania możliwie jak największych środków na działania najbardziej potrzebne rolnikom i skierowane do możliwie największej liczby gospodarstw. Działalność rolnicza jest nieustannie zagrożona klęskami żywiołowymi, suszami, podtopieniami, mrozami, zniszczeniami w wyniku huraganów. W II filarze Wspólnej Polityki Rolnej UE są i będą możliwości finansowania działań zapobiegających takim zniszczeniom oraz odtwarzających produkcję rolną po takich zniszczeniach. W nowym planie strategicznym na lata 2021–2027 radykalnie zwiększymy finansowanie takich działań, niezależnie od innych działań finansowanych z budżetu krajowego, jak dopłaty do ubezpieczeń czy odszkodowania
za skutki suszy. W planie strategicznym dla rolnictwa na lata 2021–2027 zapewnimy, by znacznie większe niż dotychczas środki zostały skierowane m.in. na rozwój małej retencji, na wsparcie działalności spółek wodnych (przy równoczesnym usunięciu barier w pomocy dla tych spółek) na wprowadzanie środków bioasekuracji chroniących gospodarstwa przed rozpowszechnianiem się ASF, a także na odbudowę gospodarstw zniszczonych w wyniku klęsk, takich jak powodzie czy huragany. Zapewnimy, by skala tego rodzaju pomocy ze środków na rozwój obszarów wiejskich była wielokrotnie zwiększona i by pomoc ta stała się dostępna dla możliwie największej liczby gospodarstw.
14. Zwiększymy wykorzystanie na rzecz wsi funduszy Unii Europejskich z polityki spójności.
Fundusze z I i II filara Wspólnej Polityki Rolnej nie są jedynymi środkami wsparcia jakie powinno trafiać na polską wieś, ma ona bowiem równe z polskimi miastami prawa do korzystania z funduszy strukturalnych na tzw. politykę spójności. Środki ze Wspólnej Polityki Rolnej powinny bezpośrednio służyć wspieraniu i rozwijaniu rolnictwa, natomiast poprawie warunków życia na obszarach wiejskich powinny służyć fundusze z polityki spójności.
W polityce spójności na lata 2021–2027 skierujemy na obszary wiejskie znacznie większe niż dotychczas środki z funduszy strukturalnych. Będziemy też wspierać w pierwszej kolejności te gminy wiejskie, które dotychczas w niewielkim stopniu korzystały z funduszy strukturalnych albo nawet nie korzystały z nich wcale, bo takie gminy też jeszcze mamy.
W duchu europejskiej polityki spójności będziemy tak kształtować krajową politykę inwestycji i rozwoju, by służyła ona wyrównywaniu różnic między miastem i wsią, ale także wyrównywaniu różnic rozwojowych w obrębie samych obszarów wiejskich.
¥ wprowadzimy kompleksową ustawę o ochronie rodzinnych gospodarstw rolnych, stosownie do art. 23 Konstytucji, który stanowi, że podstawę ustroju rolnego Rzeczypospolitej stanowią gospodarstwa rodzinne;
¥ w prawie dotyczącym ochrony gospodarstw rodzinnych wprowadzimy zasadę, że wszelkie środki publiczne, krajowe i europejskie, przeznaczone na wsparcie dla gospodarstw rolnych, będą w pierwszej kolejności kierowane do gospodarstw rodzinnych, co powinno sprzyjać utrzymaniu się tych gospodarstw i powstrzymać szkodliwy gospodarczo i społecznie proces „latyfundyzacji” wsi;
¥ wprowadzimy zwolnienie rolników prowadzących gospodarstwa rodzinne od opłat sądowych w sprawach roszczeń dotyczących ich gospodarstw, bowiem opłaty te dla rolników prowadzących małe gospodarstwa rodzinne bywają barierą w dochodzeniu słusznych roszczeń, zwłaszcza o zapłatę za dostarczone płody rolne, w sytuacji gdy rolnicy nie otrzymują tej zapłaty;
¥ wprowadzimy wsparcie dla rolników dochodzących niezapłaconych należności za dostarczone płody rolne. Należności rolników będą w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym chronione – do określonej wysokości – na zasadach takich samych, jak wynagrodzenia pracownicze;
¥ wprowadzimy też rozwiązania zwiększające ochronę gospodarstw rolnych przed egzekucją sądową i administracyjną w taki sposób, aby egzekucja ta nie prowadziła nigdy do całkowitego rugowania rolnika z ziemi i likwidacji jego gospodarstwa, żeby nie dochodziło do znanych z przeszłości drastycznych przypadków licytowania i likwidowania całych gospodarstw z powodu niewielkich, niekiedy lichwiarskich długów. W sytuacjach kryzysowych Skarb Państwa będzie mógł przejąć, uregulować zobowiązania rolników i umożliwić im, na określonych warunkach, dalsze prowadzenie ich gospodarstw. Wprowadzenie instytucji ochrony gospodarstw rolnych przed egzekucją wymaga – w celu zapobieżenia możliwym nadużyciom – sprecyzowania definicji rolnika. Potrzebne jest też wyłączenie z zakresu działania tej instytucji ochrony sytuacji, gdy egzekucja jest wynikiem przestępstwa kryminalnego albo karno-skarbowego lub rażąco nieodpowiedzialnego postępowania właściciela gospodarstwa rolnego;
¥ wprowadzimy systemową pomoc „klęskową” dla rolników, finansowaną ze środków publicznych zarówno unijnych jak i budżetowych, w celu wspierania rolników w sytuacjach, gdy ponoszą oni szkody wskutek klęsk czy zdarzeń losowych, które nie zawsze są lub mogą być objęte ubezpieczeniem na podstawie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt;
¥ zapewnimy wsparcie dla rolników poszkodowanych wskutek nieotrzymania zapłaty za dostarczone płody rolne; agencja państwowa wypłaci im należności i będzie sama egzekwowała zapłatę od dłużnika. Pomoże to rolnikom często bezradnym i doprowadzonym do bankructwa wskutek nierzetelności firm skupowych;
¥ wprowadzimy zmiany legislacyjne wzmacniające własność gruntów rolnych i trwałość ich niespornych granic, tak aby nieścisłości w dokumentacji geodezyjnej nie prowadziły do wzruszania utrwalonych od dawna granic nieruchomości; będzie to wymagało nowelizacji odpowiednich przepisów prawa geodezyjnego oraz prawa cywilnego;
¥ dokonamy przeglądu praktycznej realizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego i zaproponujemy odpowiednie zmiany, by z jednej strony utrzymać, a nawet wzmocnić konieczną ochronę ziemi rolnej przed wykupem jej przez spekulacyjny kapitał, zwłaszcza zagraniczny, a z drugiej strony by ziemia rolna była dostępna dla prawdziwych i aktywnych rolników, bez zbędnych barier biurokratycznych, zwłaszcza dla członków rodzin rolniczych; nie powinno być przede wszystkim żadnych ograniczeń w dziedziczeniu gospodarstw rolnych przez osoby najbliższe.
16. Wzmocnimy stabilizację cen i dochodów rolniczych, głównie przez stabilizującą rynek działalność Polskiego Holdingu Spożywczego, prawne zwalczanie zmów cenowych i innych nieuczciwych praktyk handlowych; w sytuacjach kryzysu stosować będziemy interwencje rynkowe.
Barierą i zagrożeniem w rozwoju rolnictwa są zakłócenia na rynku, powodujące brak stabilności cen i opłacalności produkcji, a w ślad za tym brak stabilności dochodów rolniczych.
Będziemy rozwijać działania prowadzące do poprawy sytuacji w tym zakresie.
¥ sfinalizujemy prace nad tworzeniem państwowego Holdingu Spożywczego, który będzie działał na rynku według uczciwych zasad i płacił polskim rolnikom uczciwe ceny, a przez to sprzyjał stabilizacji rynku;
¥ w sytuacjach kryzysowych będziemy uruchamiać działania interwencyjne, np. interwencyjny skup zbóż czy mięsa na potrzeby rezerw strategicznych;
¥ wzmocnimy przeciwdziałanie zmowom cenowym podmiotów skupowych działających na polskim rynku, w pełni wykorzystamy w tym zakresie uprawnienia państwa dotyczące zapewnienia zasad uczciwej konkurencji, zastosujemy też zasadę, że jakakolwiek pomoc publiczna, w tym zwłaszcza pomoc z funduszy europejskich dla podmiotów przetwórczych, będzie warunkowana uczciwym wywiązywaniem się ze zobowiązań wobec rolników, a podmioty dopuszczające się praktyk nieuczciwych i oszukujące rolników będą wykluczane z pomocy publicznej na zasadach podobnych do wykluczania nierzetelnych firm z procedury zamówień publicznych;
¥ wykorzystamy dla stabilizacji cen i dochodów przedstawiony wyżej program „Dobrostan Plus”, który obejmie wsparciem także przetwórców, pod warunkiem uczciwej zapłaty rolnikom za dostarczone zwierzęta.
17. Wzmocnimy bezpieczeństwo mieszkańców wsi, przywracając w gminach wiejskich komisariaty policji i zwiększając dostępność opieki medycznej, zwłaszcza w sytuacjach nagłych.
Błędy polityczne minionych rządów spowodowały w przeszłości obniżenie bezpieczeństwa mieszkańców wsi, zlikwidowane zostały wiejskie komisariaty policji, trudno dostępna stała się na niektórych obszarach nagła pomoc medyczna, z uwagi na oddalenie od wsi medycznych jednostek ratunkowych. Jedynie bezpieczeństwo przeciwpożarowe utrzymało się na wysokim poziomie z uwagi na aktywność i sprawność działających na wsi ochotniczych straży pożarnych.
Prawo i Sprawiedliwość konsekwentnie zwiększa bezpieczeństwo mieszkańców wsi, przywracamy już na wsi komisariaty policji, w następnych latach przywrócimy kolejne. Dokonamy też przeglądu i dokonamy niezbędnych zmian organizacyjnych i prawnych w systemie ratunkowej pomocy medycznej, tak by pogotowie ratunkowe mogło dotrzeć do każdej polskiej wsi w czasie nie dłuższym niż 15 minut, a wyjątkowo w czasie nie dłuższym niż 30 minut.
Problemem dla mieszkańców polskiej wsi jest mające miejsce w przeszłości nieodpowiedzialne likwidowanie działających na wsi instytucji publicznych, szkół wiejskich, placówek pocztowych, ośrodków zdrowia i placówek kultury.
W ciągu 4 lat rządzenia powstrzymaliśmy te procesy, zatrzymaliśmy na przykład likwidację szkół wiejskich, bardzo dotkliwą dla społeczności wiejskiej.
Te działania będziemy konsekwentnie wzmacniać w ciągu najbliższych lat. We współpracy z władzami samorządowymi miast i gmin będziemy, wszędzie tam gdzie to jest celowe i społecznie uzasadnione, przywracać wiejskie szkoły, ośrodki zdrowia czy placówki kultury, takie np. jak wiejskie domy kultury, świetlice wiejskie i biblioteki. Wykorzystamy na ten cel nie tylko środki krajowe, ale też możliwości pomocy z funduszy europejskich. Narodowy Instytut Wolności wprowadzi program rozwoju i wsparcia uniwersytetów ludowych.
19. Włączymy wieś w system komunikacyjny państwa, przezwyciężymy wykluczenie komunikacyjne polskiej wsi oraz wykluczenie informatyczne. Nie dalej niż 2 km do najbliższego przystanku.
Warunkiemgodnegożyciana wsi jest dziś dostęp do komunikacji publicznej. Mieszkaniec wsi nie może być zdany wyłącznie na własny samochód czy zgoła traktor, żeby nim dojechać do pobliskiego miasta, do pracy, nauki, do lekarza, na zakupy czy dla skorzystania z dóbr kultury. Nie każdego stać na samochód, nie każdy może z niego korzystać. Poziom dostępu do komunikacji publicznej dla mieszkańców wsi musi być co najmniej zbliżony do poziomu, jaki mają mieszkańcy miast.
Podczas minionych rządów PO-PSL doszło do wykluczenia komunikacyjnego polskiej wsi, zlikwidowano wiele lokalnych połączeń kolejowych i autobusowych, co drastycznie pogorszyło warunki życia na wsi, a w szczególności uczącej się młodzieży wiejskiej oraz seniorów.
Prawo i Sprawiedliwość zaczęło już to zmieniać. Poprawa sytuacji komunikacyjnej na wsi stała się jednym z elementów programowych tzw. Piątki Kaczyńskiego.
Będziemy te działania konsekwentnie rozwijać. Naszym priorytetem będą działania zwiększające na wsi dostępność komunikacji publicznej. Doprowadzimy do włączenia komunikacyjnego wsi w system komunikacji publicznej Polski.
W ciągu następnych 4 lat zapewnimy, żeby z każdej polskiej wsi (w wyjątkowych przypadkach – z wyłączeniem wsi i przysiółków położonych w bardzo trudno dostępnym terenie) było nie dalej niż 2 kilometry do najbliższego przystanku kolejowego lub autobusowego, z możliwością co najmniej 5 połączeń dziennie do najbliższego miasta powiatowego (a z miast powiatowych nie mniej niż 10 połączeń dziennie do miast wojewódzkich). Wykorzystamy w tym celu środki budżetowe z rozpoczętego już programu przywracania połączeń autobusowych, ale zaangażujemy również środki z unijnych funduszy strukturalnych.
W ramach włączania wsi w system komunikacji publicznej kontynuować też będziemy działania związane z poprawą infrastruktury drogowej na wsi. Na pomoc samorządom wiejskim w budowie dróg kierowane będą dodatkowe środki.
Zadbamy też o zwiększenie na obszarach wiejskich dostępności internetu. Planujemy przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego dla infrastruktury telekomunikacyjnej, obniżenie kosztów budowy oraz eksploatacji nowoczesnych sieci telekomunikacyjnych oraz zwiększenie możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury technicznej, w tym obniżenie kosztów uzyskiwania dostępu do niej. Już obecnie rozpoczęliśmy program połączenia internetem szerokopasmowym gminnych ośrodków kultury i będzie on rozwijany w najbliższych latach.
20. Wzmocnimy ochronę mieszkańców wsi przed szkodliwymi inwestycjami, zadbamy o czyste środowisko i czyste powietrze na wsi.
Duże znaczenie przywiązywać będziemy dla ochrony środowiska na wsi. Wieś nie może być śmietniskiem Polski, miejscem lokowania wbrew woli mieszkańców składowisk odpadów czy lokalizacji uciążliwych dla ludzi inwestycji, niszczących środowisko i krajobraz wiejski.
Prawo i Sprawiedliwość już zwiększyło ochronę mieszkańców wsi przed budzącą protesty lokalizacją farm wiatrowych w pobliżu zabudowań wiejskich, lokalizacja tych farm została odsunięta na bezpieczną odległość.
W dalszym ciągu problemem pozostaje jednak lokalizacja w bezpośrednim pobliżu zagród wiejskich różnych inwestycji uciążliwych dla ludzi i środowiska, w tym wielkich ferm chowu przemysłowego, składowisk odpadów czy różnego rodzaju uciążliwych instalacji technicznych i przemysłowych.
Dokonamy przeglądu obowiązujących regulacji prawnych i organizacyjnych, wzmocnimy kontrole lokalizacji takich inwestycji, zapewnimy przede wszystkim wysłuchanie głosu lokalnych społeczności i w miarę konieczności dokonamy zmian regulacyjnych, wprowadzając jasną zasadę, że wieś rozumiana jako obszar zamieszkania i budownictwa zagrodowego, może być miejscem zwykłej działalności rolniczej i gospodarczej, natomiast wszelka uciążliwa działalność przemysłowa, gospodarcza czy rolnicza musi być odsunięta na bezpieczną odległość od obszarów zamieszkania.
Wzmocnimy w tych sprawach działalność instytucji kontrolnych ochrony środowiska, a przede wszystkim będziemy wsłuchiwać się w głos mieszkańców wsi i respektować ich słuszne prawa i interesy.
Będziemy kontynuować i wspierać prace nad usuwaniem ze wsi azbestu, odpadów plastikowych czy składowisk niebezpiecznych substancji chemicznych. Organy państwa odpowiedzialne za bezpieczeństwo środowiska będą w tych sprawach działać z większą intensywnością, wsłuchując się przede wszystkim w głos mieszkańców wsi.
Rządowy program „Czyste powietrze” będzie też adresowany do wsi, będziemy wspierać finansową wymianę systemów grzewczych gospodarstw domowych, by wieś mogła oddychać czystym powietrzem.
Będziemy konsekwentnie dążyć do tworzenia na wsi takich warunków życia, by wieś nie tylko nie wyludniała się, ale by stawała się atrakcyjnym miejscem zamieszkania i by znajdowało na niej warunki godnego życia coraz więcej Polaków.
Jesteśmy pełni szacunku i uznania dla działalności Ochotniczych Straży Pożarnych, które nie tylko są ważnym ogniwem systemu ochrony ludzi i mienia przed żywiołami, ale też aktywnie uczestniczą w życiu społecznym, kulturalnym, a nawet w życiu duchowym, religijnym polskiej wsi.
Niezwykle cenna jest budująca więzi społeczne i poczucie wspólnoty działalność Kół Gospodyń Wiejskich, które stały się nawet wzorem dla organizujących się ostatnio spontanicznie Kół Gospodyń Miejskich.
Tym organizacjom udzielamy i będziemy udzielać coraz większego wsparcia.
Cenimy jednak także inne formy realizacji kulturalnych aspiracji polskiej wsi. Kultura ludowa wnosi ogromny wkład w dziedzictwo i rozwój wielkiej kultury narodowej, a niekiedy jest jej fundamentem. Symbolem jest tu oparta na motywach ludowych wielka polska, a zarazem wielka światowa, muzyka Chopina. Wspierać będziemy zarówno działalność artystyczną na najwyższym, profesjonalnym poziomie, takim jaki reprezentują zespoły Mazowsze czy Śląsk (od roku 2017 współprowadzone, a więc wspierane stałymi wielomilionowymi dotacjami przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego), ale także działalność mniejszych, również cennych zespołów amatorskich, jak na przykład zespół artystyczny z Lipiec Reymontowskich, z jego od ponad 80 lat pięknymi przedstawieniami
„Wesela Boryny”, inspirowanymi powieścią Reymonta „Chłopi”.
Będziemy też wspierać działalność innych organizacji społecznych, zespołów ludowych, zespołów sportowych i wszystkich organizacji pielęgnujących tradycję, rozwijających kulturę wsi i działających na rzecz ducha wspólnoty społeczności wiejskiej.
Przedstawiony wyżej ambitny i odpowiedzialny program rolny oznacza, że Prawo i Sprawiedliwość to rozwój i bezpieczna przyszłość polskiej wsi i bezpieczeństwo żywnościowe dla wszystkich Polaków!
