Pytanie Czytelnika skierowaliśmy do Romana Włodarza, prezesa Śląskiej Izby Rolniczej, naszego eksperta VAT. Jego zdaniem, z punktu widzenia art. 15 ust. 4 Ustawy VAT, tylko jedna osoba w gospodarstwie prowadzącym działalność rolniczą może złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT i być czynnym podatnikiem VAT. W omawianym przypadku, zgodnie z przepisami, tylko mąż ma prawo posiadać NIP dla gospodarstwa rolnego i dla obu działalności usługowych, ponieważ te działalności mieszczą się w zakresie działalności rolniczej. W praktyce – a dotyczy to kilku tysięcy przypadków – US rejestrowały kilku podatników VAT na jednej działalności rolniczej, ponieważ prawdopodobnie nie dysponowały informacjami o stanie posiadania gospodarstwa rolnego osób zgłaszanych.
W omawianym przypadku US toleruje, póki co, dwoje podatników na jednej działalności rolniczej, ale prędzej czy później należy się spodziewać innego obrotu sprawy. Uprzedzając to, racjonalnym działaniem będzie doprowadzenie do stanu, w którym nie będzie konfliktu wynikającego z art. 15 ust. 4.
Ponieważ nie wiemy, czy żona, oprócz działalności rolniczej w zakresie usług rolniczych faktycznie wykonuje także działalności nierolnicze, możemy rozważyć następujące rozwiązania:
- żona prowadzi wyłącznie usługi rolnicze – jedynym sposobem będzie zakończenie działalności gospodarczej, dokonanie spisu z natury towarów i materiałów (art. 14 Ustawy o VAT) i odprowadzenie VAT od tego spisu a także wyrejestrowanie się z ewidencji podatników czynnych VAT. Po zapłacie VAT od pozostałości likwidacyjnej, składniki majątkowe pozostają własnością tej osoby i mogą być np. przekazane do gospodarstwa męża. Można rozważyć wcześniejszą sprzedaż – na fakturę VAT – tych składników (nawet mężowi), tak aby remanent likwidacyjny był zerowy. Teoretycznie można by rozważyć wystąpienie do IS o indywidualną interpretację co do możliwości przekazania bez VAT maszyn rolniczych z działalności żony do gospodarstwa lub działalności usługowej męża – wszak jest to, zgodnie z Ustawą o VAT, jedna i ta sama działalność rolnicza. Niestety, nie ma jeszcze w tej sprawie utrwalonej praktyki orzeczniczej.
- żona prowadzi także działalność nierolniczą, np. transport i chce taką działalność nadal prowadzić – w tym przypadku żona powinna formalnie zmienić zapis w ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG) poprzez wykreślenie PKD dla usług rolniczych. W dalszym ciągu pozostanie podatnikiem czynnym VAT dla tych czynności. Ponieważ jednak maszyny rolnicze wykorzystywane dla usług rolniczych przestaną być wykorzystywane dla działalności opodatkowanej, najlepiej wycofać je do majątku osobistego (należy w tym przypadku naliczyć 23% VAT od wartości rynkowej netto) lub sprzedać, także ze stawką 23% VAT.
Po przeprowadzeniu tych operacji dla działalności rolniczej będzie tylko jeden podatnik czynny VAT.
Opr. pł
Fot. Łuczak
Zapraszamy na Warsztaty VAT. Są jeszcze ostatnie miejsca: Płońsk, Brzozie k. Brodnicy i Łomża.
