StoryEditor

Czy opłaca się uprawiać buraki cukrowe? Kalkulacja kosztów 2023

Ostatnich kilka lat do roku 2022 nie było udanych dla producentów buraków cukrowych. Koszty produkcji systematycznie rosły, a ceny buraków kontraktowych w umowach zawieranych z producentami cukru działającymi w Polsce raczej oscylowały wokół tego samego poziomu. Rok 2022 był inny z wielu powodów. A jak kształtuje się obecnie opłacalność uprawy buraków cukrowych? Analizujemy najnowsze dane.
07.02.2023., 11:02h
Uprawa buraków cukrowych w Polsce, mimo wielu zmian strukturalnych w rolnictwie, na rynku cukru oraz trendów konsumenckich nadal stanowi ważne ogniwo produkcji rolnej. Polska nadal jest jednym z największych producentów buraków cukrowych w Europie.

Ile cukrowni działa  w Polsce?


W naszym kraju działają obecnie 4 koncerny zajmujące się produkcją cukru oraz kontraktowaniem buraków cukrowych z plantatorami. Są to:

- Krajowa Grupa Spożywcza (dawna Krajowa Spółka Cukrowa), która posiada 10 zakładów produkcyjnych
- Suedzucker Polska - 4 cukrownie,
- Pfeifer & Langen - 4 cukrownie,
- Nordzucker Polska - 2 cukrownie


Jak jest powierzchnia uprawy buraków cukrowych w Polsce?


Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na podstawie wniosków o dopłaty bezpośrednie złożonych przez rolników w 2022 roku oszacowała powierzchnię uprawy buraków cukrowych w Polsce na 222 131 ha. Jest to o ponad 25 tys. ha mniej niż w 2021 roku, gdy ta powierzchnia wynosiła 247 273 ha.

Według szacunków GUS powierzchnia uprawy buraków cukrowych w 2022 r. także była mniejsza od zasiewów w 2021 roku o ok. 12% i wyniosła ponad 200 tys. ha. Zarówno dane z ARiMR jak i z GUS potwierdziły zmniejszenie powierzchni uprawy buraków cukrowych, który był spowodowany spadkiem opłacalności produkcji, problemami z ochroną herbicydową oraz suszami, które szczególnie nękały Wielkopolskę i Kujawy, powodując duże spadki plonu.

Przebieg wegetacji w 2022 roku wg danych GUS


Występujące w okresie wiosny chłody i niedobór opadów deszczu nie sprzyjały wschodom i wzrostowi roślin buraka cukrowego. Poprawa warunków pogodowych w maju spowodowała intensywny wzrost buraka cukrowego. W kolejnych miesiącach warunki pogodowe zapewniały na ogół właściwy wzrost roślin, pomimo niewystarczającej ilości opadów. Warunki agrometeorologiczne w okresie jesieni sprzyjały zarówno przyrostowi masy korzeni buraka, jak i gromadzeniu w nich cukru.

Najmniej korzystny przebieg wegetacji odnotowano w Wielkopolsce i na Kujawach oraz częściowo na Dolnym Śląsku, gdzie wystąpił największy deficyt opadów deszczu, skutkujący niższymi plonami korzenia buraków. Za to rekordowe plony - powyżej 112 t z 1 ha odnotowano na Opolszczyźnie.

Przebieg kampanii cukrowniczej wg danych GUS


Rozpoczęta w pierwszej połowie września 2022 roku kampania cukrownicza przebiegała bez zakłóceń w planowanych terminach. W większości rejonów uprawy buraków cukrowych zbiór zakończono w pierwszej połowie listopada. Sprzyjająca pogoda w okresie zbiorów pozwoliła na dokonanie zbioru korzeni buraków cukrowych dobrej jakości. Szacuje się, że w północno zachodniej części kraju, na skutek niedoboru opadów i nadmiernego przesuszenia gleby, plonowanie buraków było nieco gorsze niż w pozostałych rejonach kraju.

Plony buraków cukrowych GUS oszacował wyżej od ubiegłorocznych o ok. 2% - na poziomie 624 dt/ha. Zbiory buraków cukrowych ocenia się na ok. 13,8 mln t, tj. o ok. 10% mniej od zbiorów uzyskanych w 2021 roku.

Ile krajowe cukrownie płaciły za buraki cukrowe w kampanii 2022/2023?


2022 rok był bardzo dynamiczny pod względem wzrostu cen za buraki kontraktowe. Z uwagi na sytuację ekonomiczno - gospodarczą w rolnictwie oraz sytuację na rynkach rolnych i cukru po wybuchu wojny w Ukrainie wszyscy krajowi  producenci cukru od wiosny do jesieni 2023 roku podnosili ceny za buraki kontraktowane na kampanię 2022/2023 oraz 2023/2024. Finalnie stawki te kształtowały się następująco:

- Krajowa Grupa Spożywcza - 50 euro za tonę buraków kontraktowych (przy polaryzacji 16%) oraz 140 zł za tonę buraków nadwyżkowych,
- Suedzucker Polska - 50 euro za tonę buraków kontraktowych (przy polaryzacji 18%). Do tego plantatorzy mają dostać dodatkową płatność, która będzie naliczona po rozliczeniu całej kampanii 2022/2023,
- Pfeifer & Langen - 48 euro za tonę buraków kontraktowych,
- Nordzucker Polska - od 46 do 47,10 euro (w zależności od umowy) przy polaryzacji 16%,


Czy uprawa buraków cukrowych w 2023 roku będzie się opłacać?


Zarówno ceny oferowane przez koncerny cukrownicze, jak i fakt, że przynajmniej część kosztów zakupu środków do produkcji plantatorzy ponieśli jeszcze przed wybuchem wojny w Ukrainie i gwałtownym wzrostem inflacji sprawiły, że dochodowość uprawy buraków cukrowych w 2022 roku wzrosła. poprawę wyniku finansowego dała także nieco wyższa niż rok wcześniej kwota płatności cukrowej z ARiMR oraz dużo wyższa (nawet o 30%) cena rynkowa wysłodków buraczanych, które wielu plantatorów sprzedaje producentom bydła mięsnego i mleka.

W 2023 roku, mimo zadeklarowanych przez koncerny wysokich cen za buraki kontraktowe, wyższe ceny nawozów, środków ochrony roślin czy paliwa mogą już przynieść dużo niższy ekonomicznie wynik.

Czytaj także: Neonikotynoidy z całkowitym zakazem stosowania – produkcja cukru stanie się nieopłacalna?

Poniżej kalkulacja kosztów uprawy 1 ha buraków cukrowych na podstawie aktualnych danych ze stycznia 2023 roku w opracowaniu ekspertów Wielkopolskiej Izby Rolniczej.

Nakład Jednostka Ilość Cena Wartość
 1. Materiał siewny js 1,3 650,00 845,00
 2. Nawożenie:        
Saletra amonowa dt 3,5 400,68 1402,38
Polifoska 6-20-30 dt 4 471,72 1886,88
CukroVit (N, Mikro, B) l 15 4,51 67,60
 Ca/Mg co 4 lata t 4 260,71 260,71
Razem nawożenie        3617,57
 3. Ochrona roślin:        
Razem ochrona       594,90
 4. Usługi:        
Wapnowanie co 4 lata godz. 0,5 212,96 26,62
Siewnik punktowy Gama godz. 1,5 226,46 339,69
Kombajn wielorzędowy (Holmer) ha 1 794,75 794,75
Razem usługi       1161,06
 5. Praca ciągnika        
Uprawa ścierniska godz. 1 133,22 133,22
Orka zimowa godz. 3 133,22 399,66
Bronowanie godz. 0,6 114,04 68,42
Wysiew nawozów (3x) godz. 2,1 98,30 206,43
Oprysk herbicydem (1) godz. 0,6 98,30 58,98
Uprawa przedsiewna (2x) godz. 3 114,04 342,12
Oprysk herbicydem (2) godz. 1,2 98,30 117,96
Nawożenie dolistne (2) godz. 1,2 98,30 117,96
Transport zewnętrzny godz. 17 114,04 1938,68
Razem praca ciągnika   29,7   3383,43
 6. Podatek        135,90
 7. Ubezpieczenie uprawy       156,24
 8. OC rolników       3,90
Razem koszty bezpośrednie       9898,00
 9. Koszty ogólnogospodarcze       1110,65
w tym amortyzacja       1596,59
10. Koszt pracy ludzkiej godz. 79,7 22,80 1817,16
Suma kosztów        12825,81
Wartość produkcji        
Produkt główny (netto) dt 600 21,70 13020,00
Ryczałtowy zwrot VAT % 7 1,52 911,40
Cena brutto zł/dt     23,22
Koszt produkcji korzeni zł/dt     21,38
Produkt uboczny - wysłodki zł/dt 300,00 2,00 600,00
Dopłata bezpośrednia zł/ha     555,78
Płatność do buraków cukr. zł/ha     1806,58
Suma przychodów     16893,76
Wynik finansowy zł/ha     4067,95
Zdolność odtworzenia majątku gospodarstwa %     354,79
Źródło: wir.org.pl


Bartłomiej Czekała
Autor Artykułu:Bartłomiej Czekała Dyrektor Działu Rozwoju Cyfrowego i Produktów Cyfrowych
Pozostałe artykuły tego autora
Masz pytanie lub temat?Napisz do autora
POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ
14. listopad 2024 17:22