Powodów nadmiernej pobudliwości u byków może być kilka. Aktywność zwierząt jest nie tylko problemem utraty cennej masy ciała, ale może być po prostu zagrożeniem dla osób obsługujących stado.
Grupowanie zwierząt
Duży stres u zwierząt powoduje grupowanie. Pierwsze tuż po odsadzeniu decyduje o dobrym samodzielnym starcie. Byczki powinny mieć na początku dużo przestrzeni, tym bardziej jeśli zostały zabrane z pastwiska i oddzielone od matek. Najlepiej jeśli przeprowadzane jest jednokrotnie, a grupy są jednolite pod względem masy ciała, także rasy (inny temperament będzie miał byk limousine, simental czy hereford). Jeśli zwierzęta różnią się pod względem bezrożności warto rozważyć dodatkowy podział już na początku. Powyżej masy ciała 300 kg, byków nie powinno się łączyć z nowymi osobnikami, bo może się to dla jednych i drugich źle skończyć.
Podział kojca
Wiele kojców dla byków nie jest podzielonych na część odpoczynkową i żywieniową. Zbyt ciasne kojce i zbyt wąski dostęp do stołu paszowego, mogą powodować, że słabsze w hierarchii byki będą rzadziej leżeć lub pobierać paszę.
Stół paszowy
Bydło wykonuje większość czynności synchronicznie, co wynika z typowych zachowań stadnych. Byki dążą do wspólnego pobierania paszy. Idealny jest zatem stosunek 1:1 zwierząt do liczby drabin paszowych. Jest to szczególnie ważne jeśli część składników dawki zadajemy z ręki, a nie w postaci TMR. Jeśli przy stole paszowym jest za mało miejsca, to wiadomo, że najsłabsze zwierzęta będą miały gorsze przyrosty.
Pasza i woda all inclusive
Byk szczęśliwy to byk najedzony. Warto pamiętać, że bez stałego dostępu do wody byki będą miały znacznie gorsze przyrosty niż te, które mają stały dostęp do wody. Żwacz działa z zegarmistrzowską precyzją i byki doskonale wiedzą kiedy powinny dostać paszę, więc warto trzymać się sztywnych godzin żywienia. Zbyt długie przerwy są niekorzystne dla równomiernych przyrostów.
W kojcu powinny znajdować się co najmniej dwa poidła. Wyższe rangą byki potrafią blokować poidło słabszym towarzyszom.
Dawka paszowa powinna być zbilansowana
Bydło musi mieć odpowiednią ilość paszy strukturalnej – po pierwsze jest dłużej zajęte pobieraniem paszy, przeżuwaniem i odłykiwaniem podczas odpoczynku, a po drugie pasze zbyt bogate w skrobię mogą powodować dodatkowy niepokój. Bilans dawki to nie wszystko, bardzo ważne jest dokładne wymieszanie pasz w wozie paszowym, bo bydło jest mistrzem wybierania tego co najbardziej lubi. To powoduje straty w przyrostach i dużą ilość niedojadów, ale też może spowodować problemy zdrowotne. Jednorodna mieszanka to podstawa.
Po dodaniu ostatniego składnika TMR powinien być mieszany jeszcze 5-10 minut.
Stres cieplny i muchy
Wysoka temperatura również powoduje stres u zwierząt. Należy otwierać okna, drzwi, wietrzyć jak najczęściej, włączać wentylatory i zapewnić miejsce zacienione.
Byki się nudzą
Nuda nie sprzyja mądrym pomysłom. Z bykami jak z dziećmi, jak najmniej wolnego czasu, żeby głupoty nie przychodziły do głowy. Dobrze sprawdzają się czochradła, lizawki i warto raz na jakiś czas wstawić belę słomy do kojca, świetnie poradzą sobie z rozniesieniem ściółki po całej powierzchni.
Zachowaj spokój
Zachowanie ludzi w kontaktach ze zwierzętami znajduje odzwierciedlenie w ich zachowaniu. Regularny i spokojny kontakt ze zwierzętami procentuje zaufaniem i spokojem w oborze.
Kastrowanie byków
W najgorszym wypadku… kastracja. To oczywiście żart:), kastracja w późnym wieku niewiele zmieni. Kastrowanie byków jest coraz popularniejsze w Polsce i jest dobrą metodą na uspokojenie stada. Wielu hodowców stosuje metody bezkrwawe do pierwszego miesiąca życia. Prawdą jest, że wolce (im szybciej nastąpi kastracja tym lepiej) są znacznie spokojniejsze, nie obskakują się, można je utrzymywać z jałówkami, nie siłują się i nie walczą o status najsilniejszego w stadzie.
Jak sprawdzić co jest nie tak?
Ważne aby zadać sobie kilka pytań, aby znaleźć przyczynę niespokojnych zachowań.
- Kiedy zauważyłeś zamieszanie? Czy występuje to tylko w określonych momentach?
- Czy w budynku jest inaczej niż zwykle (pora karmienia, dopływ światła w zależności od pory roku, odgłosy z zewnątrz itp.)?
- Czy wcześniej nastąpiła zmiana paszy (nowa mieszanka, nowa kiszonka itp.)?
- Czy niepokoje dotyczą wszystkich zwierząt w budynku czy tylko niektórych grupach/kojcach)?
- Jakie inne rzeczy są obecnie zauważalne w oborze (zwiększona kulawizna, kaszel, kontuzje, inne choroby)?
To pomoże w ustaleniu źródła aktywności i w wyeliminowaniu go.
oprac. dkol na podst. topagrar.com
