Sejmowej komisji rolnictwa rozpatrzyła informacje MRiRW nt. „Żyzności gleb w Polsce i możliwości ich poprawy oraz programów dotyczących poprawy żyzności gleb”.
- Żyzność gleb ogólnie rozumiana jest jako zdolność gleby do zaspokajania potrzeb pokarmowych roślin. Potencjał produkcyjny gleb w Polsce jest stosunkowo niski. Gleby podatne są na suszę glebową, mają niski potencjał akumulacji glebowej materii organicznej i są w różnym stopniu zakwaszone – mówił na posiedzeniu sejmowej komisji rolnictwa Michał Kołodziejczak wiceminister rolnictwa.
Zobacz także: Dopłaty do wapnowania – można dostać, ale tylko z ekoschematu?
Ministerstwo rolnictwa podkreśliło, że znaczny udział gleb lekkich oraz niedobory wody powodowane w dużej mierze przez zmiany klimatu wymagają dostosowania agrotechniki i technologii uprawy roślin. Polegają one m.in.
- na zmianach w strukturze zasiewów,
- wykorzystaniu postępu biologicznego,
- zmian w technice uprawy roli
- oraz nawożenia i ochrony roślin.
- Ważnym elementem jest również wdrażanie narzędzi rolnictwa precyzyjnego i systemów wspomagania decyzji.
Zakwaszanie ogranicza produkcję
Zakwaszenie stanowi jeden z elementów ograniczających produkcję roślinną w Polsce. Proces zakwaszania gleb w naszym kraju wynika głównie z uwarunkowań naturalnych - ponad 90% gleb w Polsce wytworzonych jest na kwaśnych skałach naniesionych przez lodowce ze Skandynawii, z których następowało intensywne wymywanie składników zasadowych, zwłaszcza na obszarach o większej rocznej sumie opadów. Gleby wytworzone z tych skał są w większości naturalnie zakwaszone dlatego wymagają podejmowania systematycznych działań polegających na ich odkwaszaniu.
Internwencja „Ochrona zasobów i poprawa jakości gleb”
W Planie Strategicznym WPR położono duży nacisk na realizację celów środowiskowych i klimatycznych, a jedną z potrzeb adresowanych przez planowane interwencje jest „Ochrona zasobów i poprawa jakości gleb”. Zidentyfikowano potrzeby w zakresie promowania praktyk służących zachowaniu materii organicznej w glebie, dbaniu o właściwy odczyn gleby, zasobność w składniki pokarmowe i bioróżnorodność środowiska glebowego. Do PS włączono praktyki w sposób komplementarny przyczyniające się do zrównoważonego gospodarowania glebami w rolnictwie, również odnoszące się do adaptacji agrotechniki i technologii uprawy roślin do zmian klimatu.
W PS wprowadzono szereg dobrowolnych działań, w ramach których rolnicy otrzymują płatności za stosowanie praktyk rolniczych realizujących cele klimatyczne i środowiskowe, w tym ochronę gleb, tzw. ekoschematy, ustanowiono katalog praktyk obowiązkowych w postaci tzw. warunkowości, a także przewidziano inne działania, które sprzyjają ochronie gleb.
Co dalej z programem wapnowania?
W latach 2019 -2024 realizowany był przez NFOŚiGW oraz WFOŚiGW przy współpracy ze Stacjami Chemiczno-Rolniczymi program pn.: „Ogólnopolski program regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie”. Celem Programu było wsparcie działań regeneracyjnych gleb zakwaszonych w wyniku oddziaływania czynników antropogenicznych.
Stopień realizacji celu programu mierzony był za pomocą wskaźnika osiągnięcia celu pn.: „Powierzchnia zregenerowanych gleb (ha)”. Zaplanowano, że wartość wskaźnika osiągnięcia celu będzie na poziomie co najmniej 250 tys. ha. Na dzień 31 lipca 2024 r. łączna powierzchnia UR, na której wysiano dotowane nawozy wapniowe na podstawie przyjętych i rozpatrzonych wniosków przez WFOŚiGW, wyniosła 524 288 ha.
Na realizację Programu NFOŚiGW (łącznie ze środkami finansowymi WFOŚiGW) przeznaczył ponad 300 mln zł. Na dzień 31 lipca 2024 r. WFOŚiGW wypłaciły łączną kwotę dotacji w wysokości 330 944 401,00 zł (do 31 lipca 2024 r. WFOŚiGW pozytywnie rozpatrzyły 66 488 wniosków).
Program cieszył się dużym zainteresowaniem producentów rolnych, dlatego też MRiRW wielokrotnie występowało do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, jak również do NFOŚiGW, z prośbą o rozważenie możliwości kontynuacji Programu w kolejnych latach, jednocześnie deklarując wsparcie merytoryczne.
- Z przesyłanych wyjaśnień Ministerstwa Klimatu i Środowiska wynika, że NFOŚiGW obciążony jest finansowaniem innych zadań wynikających m.in. z obowiązku ustawowego, w szczególności corocznymi wpłatami na rzecz Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Zobowiązania te znacząco ograniczają możliwości przyznania przez NFOŚiGW dodatkowych środków na realizację innych programów, w tym Ogólnopolskiego programu regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie – czytamy w informacji MRIRW przesłanej do Sejmu.
WK
Fot: Sierszeńska
