Planowana data uruchomienia naboru była kilkakrotnie przesuwana, najnowsza wersja harmonogramu przyjmowania wniosków z PS WPR 2023–2027 przewiduje, że nabór na inwestycje w gospodarstwach rolnych w zakresie OZE i poprawy efektywności energetycznej ruszy 25 stycznia 2024 roku, a wnioski będzie można składać do 23 lutego 2024 roku.
W porównaniu z innymi programami z aktualnego PS WPR, budżet tego naboru jest wręcz imponujący – na finansowanie inwestycji przewidziano aż 1,263 mld złotych, ale też i kwoty pomocy, jakie w programie przewidziano, są wysokie.
Trzy obszary wsparcia inwestycji OZE w gospodarstwach rolnych
W ramach programu wsparcia inwestycji w OZE w gospodarstwach rolnych będzie można finansować wyłącznie instalacje produkujące energię na potrzeby prowadzonej w gospodarstwie produkcji rolnej, a nieprzeznaczoną do odsprzedaży. Z tego właśnie powodu jednym z podstawowych kryteriów doboru wielkości instalacji będzie wielkość dotychczasowego zużycia prądu w gospodarstwie (brane będzie pod uwagę 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku).
Wsparcie ograniczono jedynie do biogazu rolniczego oraz energii słonecznej. Dodatkowo będzie można otrzymać wsparcie na termomodernizację budynków służących do produkcji rolnej. Z tego powodu w programie wydzielono trzy obszary wsparcia:
- obszar A – biogazownie rolnicze (maksymalne dofinansowanie 1,5 mln zł),
- obszar B – mikroinstalacje produkujące energię z promieniowania słonecznego – zarówno w zakresie produkcji energii elektrycznej, jak i cieplnej (maksymalne dofinansowanie 200 tys. zł),
- obszar C – rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną budynków gospodarstw rolnych (maksymalne dofinansowanie 200 tys. zł).
Plusem programu jest na pewno możliwość łączenia pomocy w poszczególnych obszarach dofinansowania, z jednym wyjątkiem: rolnik ubiegający się o wsparcie we wszystkich trzech obszarach może otrzymać maksymalnie 1,7 mln zł dotacji łącznie.
Poziom dofinansowania wsparcia inwestycji OZE
Bardzo atrakcyjnie wygląda również poziom dofinansowania – wynosi on do 65% kosztów kwalifikowanych inwestycji, przy czym pomoc jest wypłacana jako refundacja części poniesionych kosztów – czyli po zrealizowaniu inwestycji.
Trzeba również wspomnieć, że zgodnie z aktualnymi wytycznymi, nabór wniosków ma być ogłaszany osobno dla każdego z wymienionych obszarów wsparcia, a w dniu wysyłania do druku niniejszego artykułu nie było jeszcze wiadomo, w którym obszarze bądź obszarach będzie ogłoszony tegoroczny nabór.
Dla kogo ten program?
Co prawda, jeżeli o chodzi o kryteria formalne, limitujące dostęp do pomocy, to nie ma ich wiele. Przepisy wskazują, że o pomoc może ubiegać się rolnik, któremu przyznano jednolitą płatność obszarową w tym lub w ubiegłym roku, lub który prowadzi działy specjalne produkcji rolnej (w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników). Musi mieć również nadany numer producenta w ARiMR. Warto więc podkreślić, że w tym przypadku nie ma odniesienia do formy prawnej wnioskodawcy, czy też np. do wielkości ekonomicznej gospodarstwa ubiegającego się o przyznanie wsparcia (co skutecznie w innych programach eliminuje ze wsparcia większe gospodarstwa). Jest natomiast warunek, dotyczący obowiązkowego uczestnictwa w szkoleniu w zakresie efektywności energetycznej gospodarstwa. Takie szkolenie wnioskodawca musi "zaliczyć" najpóźniej do dnia złożenia wniosku o płatność końcową, ale można tu także uwzględnić już odbyte szkolenia (maksymalnie na 24 miesiące przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy). Na razie jednak nie sprecyzowano, kto ma takowe szkolenia prowadzić i jak mają one wyglądać.
Ze względu na charakter wspieranych w tym programie inwestycji, zawsze będziemy mieli tu do czynienia z inwestycją trwale związaną z gruntem. I tu pojawia się kolejne ograniczenie – inwestycje takie mogą być realizowane wyłącznie na nieruchomościach stanowiących własność wnioskodawcy lub przedmiot użytkowania wieczystego co najmniej od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy (czyli składając wniosek, wnioskodawca musi już być właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, na której będzie realizował inwestycję).
Przyjrzyjmy się zatem zasadom wspierania w poszczególnych obszarach tego programu:
